Kaxeti: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
k Kateqoriya:Gürcüstanın tarixi vilayətləri əlavə olundu HotCat ilə |
||
Sətir 37: | Sətir 37: | ||
[[Kateqoriya:Gürcüstan diyarları]] |
[[Kateqoriya:Gürcüstan diyarları]] |
||
[[Kateqoriya:Gürcüstanın tarixi vilayətləri]] |
20:09, 2 iyul 2019 tarixindəki versiya
Kaxeti | |
---|---|
კახეთის მხარე | |
|
|
Ölkə | |
İnzibati mərkəz | Telavi |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəqəmsal identifikatorlar | |
ISO kodu | GE-KA |
Rəsmi sayt | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Kaxeti diyarı (gürc. კახეთის მხარე) — Gürcüstan Respublikasının doqquz diyarından (gürcücə: მხარე) biridir. Tarixi və müasir elmi Azərbaycan mənbələrində bəzən Qaxet adıyla tanınır.[1] İnzibati mərkəzi Telavi şəhəridir. Diyar Azərbaycan və Rusiya ilə həmsərhəddir. Kaxetinin cənubunda Keşiş dağ məbədi yerləşir.
İnzibati-ərazi bölgüsü
Kaxeti diyar səkkiz bələdiyyəyə bölünür:
- Telavi bələdiyyəsi (ərazisi 1,094 km², əhalisi 68.000)
- Axmeta bələdiyyəsi (ərazisi 2,248 km², əhalisi 44.100)
- Qurcaani bələdiyyəsi (ərazisi 849 km², əhalisi 73.200)
- Kvareli bələdiyyəsi (ərazisi 1,000 km², əhalisi 40.663)
- Dedoplistsğaro bələdiyyəsi (ərazisi 2,531 km², əhalisi 30.240)
- Laqodexi bələdiyyəsi (ərazisi 890 km², əhalisi 50.300)
- Saqareco bələdiyyəsi (ərazisi 1,515 km², əhalisi 60.396)
- Sığnaq bələdiyyəsi (ərazisi 1,251 km², əhalisi 42.652)[2]
Tarixi
VIII əsrdən başlayaraq Kaxeti müstəqil feodal knyazlıq olmuşdur. XI–XII əsrlərdə o, çar Qurucu Davidin səyləri nəticəsində birləşmiş Gürcüstan çarlığının tərkibidə girmişdir.
Gürcüstan çarlığının süqutundan sonra Kaxeti 1460-cı illərdə yenidən müstəqil olub yerli çar tabeliyində kiçik dövlət kimi mövcudluğunu davam eləmişdir. 1762-ci ildə Kaxeti çarlığı qonşu Kartli çarlığı ilə birləşmiş, Kaxetinin paytaxtı Telavi yeni birləşmiş Kartli-Kaxeti çarlığının paytaxtı olmuşdur. Səfəvilərin hücumu nəticəsində dövlət xeyli zəifləmişdir. Əhalisinin böyük hissəsi İranın ucqar bölgələrinə (Luristan, Mazandaran, Xorasan) sürgün edilmişdir. 1801-ci ildə Kartli-Kaxeti çar Rusiyasının tabeliyinə keçmişdir.
1918-ci ildə Kaxeti müstəqil Gürcüstan Demokratik Respublikasının tərkibinə girmişdir. Sovet vaxtında səkkiz rayona bölünmüş Kaxeti 1994-cü ildən bəri vahid inzibati bölgə kimi Gürcüstanın tərkibində olmaqdadır. İnzibati mərkəzi Telavi şəhəridir.
Əhalisi
2002-ci il əhalinin qeydiyyata alınmasına əsasən Kaxetinin 407.182 sakinindən 83,9%-i (341.503 nəf.) gürcülər, 9,8%-i (40.036 nəf.) azərbaycanlılar, 1,7%-i (6.997 nəf.) kistlər (çeçenlər), 1,5%-i (6.109 nəf.) osetinlər, 0,9%-i (3.844 nəf.) ruslar, 0,9%-i (3.789 nəf.) ermənilər, 0,1%-i (495 nəf.) yezdi kürdlər, 0,1%-i (285 nəf.) yunanlar, 0,05%-i (222 nəf.) ukraynalılar, 0,04%-i (175 nəf.) abxazlardır.[3]
Kaxeti diyarının ən böyük etnik azlığı olan azərbaycanlılar əksəriyyəti Saqareco (32%), Laqodexi (22%) və Telavi (12%) bələdiyyələrində, kiçik icmalar həmçinin Dedoplistskaro və Axmeta bələdiyyələrində yaşayır.
Kaxeti çeçenlərin qeydi-adi subetnik qrupu olan kistlərin sıxca yaşadığı yeganə yerdir.
İstinadlar
- ↑ Azərbaycan arxeologiyası, s. 311
- ↑ Kakheti municipalities. Regional Government of Kakheti.
- ↑ Gürcüstanın etnik tərkibi (2002) (ing.)