Məhabad Cümhuriyyəti: Redaktələr arasındakı fərq
k Kateqoriya:Qısa ömürlü dövlətlər əlavə olundu HotCat |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 48: | Sətir 48: | ||
'''Mahabad Cümhuriyyət''' ({{lang-ku|Komarî Mehabad}}) - [[1946]]- [[1947]]-cı illərdə mövcud olmuş [[kürd]] dövləti. Mahabad Cümhuriyyət [[1946]]-cı ilin [[22 yanvar]]ında [[SSRİ]]-nin dəstəyi nəticəsində yaradılmışdır. [[BMT]] tərəfindən tanınmayan Mahabad Cümhuriyyəti, [[1947]]-ci ilin [[30 mart]] tarixində dağılmışdır. Cümhuriyyət 13 nazirdən təşkil olunmuş komitə tərəfindən idarə olunurdu. [[Qazı Məhəmməd]] Mahabad Cümhuriyyətini ilk və tək dövlət başçısı olmuşdur. [[Üşnəviyyə]], [[Qoşaçay]] kimi şəhərləri özündə birləşdirən Mahabad Cümhuriyyətinin paytaxtı [[Mahabad]] şəhəri olmuşdur. Cümhuriyyətin adıda elə bu şəhərdən götürülmüşdür. |
'''Mahabad Cümhuriyyət''' ({{lang-ku|Komarî Mehabad}}) - [[1946]]- [[1947]]-cı illərdə mövcud olmuş [[kürd]] dövləti. Mahabad Cümhuriyyət [[1946]]-cı ilin [[22 yanvar]]ında [[SSRİ]]-nin dəstəyi nəticəsində yaradılmışdır. [[BMT]] tərəfindən tanınmayan Mahabad Cümhuriyyəti, [[1947]]-ci ilin [[30 mart]] tarixində dağılmışdır. Cümhuriyyət 13 nazirdən təşkil olunmuş komitə tərəfindən idarə olunurdu. [[Qazı Məhəmməd]] Mahabad Cümhuriyyətini ilk və tək dövlət başçısı olmuşdur. [[Üşnəviyyə]], [[Qoşaçay]] kimi şəhərləri özündə birləşdirən Mahabad Cümhuriyyətinin paytaxtı [[Mahabad]] şəhəri olmuşdur. Cümhuriyyətin adıda elə bu şəhərdən götürülmüşdür. |
||
== Dövlətin yaradılması və süqutu == |
|||
[[1945]]-ci ilin noyabr ayında [[SSRİ]]-nin yardımı ilə [[İran]]da birinci [[Azərbaycan Demokrat Firqəsi]] yaradılıd. Bundan sonra [[İran]]da yaşayan kürdlərin silahlandırılması başlandı. 1.200 tüfəng və digər hərbi ləvazımatlar [[peşmerge]] birliklərinə göndərildi. Məqsəd [[İran]]da yaşayan [[kürdlər]]i siyasi baxımdan oyandırmaq və burada yeni bir kürd dövləti qurmaq idi. [[22 yanvar]], [[1946]]-cı ildə [[Mahabad]] şəhərinin meydanında yeni cümhuriyyətin qurulduğu rəsmən elan edildi. Bu münasibətlə [[SSRİ]] Mahabad Cümhuriyyətinə 5.000 tüfəng göndərmişdir. |
|||
== Mahabad Cümhuriyyət ilə ADF arasında olan münasibətlər == |
== Mahabad Cümhuriyyət ilə ADF arasında olan münasibətlər == |
||
19:48, 8 fevral 2012 tarixindəki versiya
| Demokratik Respublika | |||||
| Məhabad Cümhuriyyəti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| Ey Reqib | |||||
 |
|||||
|
|
|||||
| Paytaxt | Məhəbad | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| İdarəetmə forması | təkpartiyalı sistem | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Mahabad Cümhuriyyət (kürd. Komarî Mehabad) - 1946- 1947-cı illərdə mövcud olmuş kürd dövləti. Mahabad Cümhuriyyət 1946-cı ilin 22 yanvarında SSRİ-nin dəstəyi nəticəsində yaradılmışdır. BMT tərəfindən tanınmayan Mahabad Cümhuriyyəti, 1947-ci ilin 30 mart tarixində dağılmışdır. Cümhuriyyət 13 nazirdən təşkil olunmuş komitə tərəfindən idarə olunurdu. Qazı Məhəmməd Mahabad Cümhuriyyətini ilk və tək dövlət başçısı olmuşdur. Üşnəviyyə, Qoşaçay kimi şəhərləri özündə birləşdirən Mahabad Cümhuriyyətinin paytaxtı Mahabad şəhəri olmuşdur. Cümhuriyyətin adıda elə bu şəhərdən götürülmüşdür.
Dövlətin yaradılması və süqutu
1945-ci ilin noyabr ayında SSRİ-nin yardımı ilə İranda birinci Azərbaycan Demokrat Firqəsi yaradılıd. Bundan sonra İranda yaşayan kürdlərin silahlandırılması başlandı. 1.200 tüfəng və digər hərbi ləvazımatlar peşmerge birliklərinə göndərildi. Məqsəd İranda yaşayan kürdləri siyasi baxımdan oyandırmaq və burada yeni bir kürd dövləti qurmaq idi. 22 yanvar, 1946-cı ildə Mahabad şəhərinin meydanında yeni cümhuriyyətin qurulduğu rəsmən elan edildi. Bu münasibətlə SSRİ Mahabad Cümhuriyyətinə 5.000 tüfəng göndərmişdir.
Mahabad Cümhuriyyət ilə ADF arasında olan münasibətlər
3 may, 1946-cı ildə Mahabad Cümhuriyyət ilə Azərbaycan Demokrat Firqəsi arasında müqavilə imzalanmışdır. Müqaviləyə əsasən:
- Hər iki tərəf bir-birlərinə nümayəndə göndərməli və münasibətlərin inkişaf etməsinə zəmin yaratmalı idilər.
- Hər iki hökümətin nümayəndələrinin iştirakı ilə iqtisadi şura yaradılmalı və iqtisadi məsələlər müzakirə etməli idi.
- Lazım olanda hər iki hökümət bir-birlərinə hərbi yardım göstərməli idilər.
- Azərbaycan Demokrat Firqəsində kürdlərin yaşadığı ərazilərdə kürd, Mahabad Cümhuriyyətində isə Azərbaycanlıların yaşadığı ərazilərdə Azərbaycanlı millət vəkili seçilməli və öz xalqını təmsil etməli idi.
- Azərbaycan Demokrat Firqəsi ərazilərində yaşayan kürd gənclər üçün təhil almaq imkanı yaradılmalı idi. Həmin qərar Mahabad Cümhuriyyətində yaşayan Azərbaycanlılar üçündə qəbul edilmişdir.
- İranla aparılan danışıqlar zamanı hər iki hökümətin ümumi razılığı olmalı idi.
- Mahabad Cümhuriyyət və Azərbaycan Demokrat Firqəsinə digər bir dövlət tərəfindən hərbi və ya siyasi müdaxilə olardısa, hər iki dövlət eyni maraqları müdafiə edərək, düşmənə qarşı birləşməli idi.