Hüseyn bəy Şamlı: Redaktələr arasındakı fərq
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Dövlət xadimi |
|||
Hüseyn bəy Şamlı (?-{{vəfat tarixi|1514||}})-I Şah İsmayılım lələsi, [[Şirvan]]ın ilk qızılbaş hakimi |
|||
| azərbaycan dilində adı = Hüseyn bəy Şamlı |
|||
| adın orijinalı = |
|||
| portret = |
|||
| portretin ölçüsü = |
|||
| izah = |
|||
| titul = [[Səfəvilər dövləti]]nin [[vəkil]]i |
|||
| bayraq = Safavid_Flag.svg |
|||
| bayraq2 = Lion_and_Sun_Emblem_of_Persia.svg |
|||
| dövr əvvəl = [[1501]] |
|||
| dövr son = [[1508]] |
|||
| sələfi = Vəzifə təsis edildi |
|||
| xələfi = [[Nəcməddin Məsud Gilani]] |
|||
| monarx = [[Şah İsmayıl]] |
|||
| doğum tarixi = |
|||
| doğum yeri = |
|||
| ölüm tarixi = {{vəfat tarixi|1514||}} |
|||
| ölüm yeri = [[Çaldıran]] |
|||
| sülalə = |
|||
| atası = |
|||
| anası = |
|||
| həyat yoldaşı = |
|||
| uşaqları = |
|||
| imzası = |
|||
}} |
|||
'''Hüseyn bəy Şamlı''' — [[Şah İsmayıl]]ın lələsi, Səfəvilər dövlətinin ilk əmir-əl ümərası və vəkili. |
|||
== Həyatı == |
== Həyatı == |
||
[[I Şah İsmayıl]]ın ən nüfuzlu silahdaşlarından biri və onun tərbiyəçisi Hüseyn bəy |
Şamlı elindən olub, [[Şah İsmayıl]]ın [[Gilan]]<nowiki/>da gizləndiyi vaxt qoruyucusu idi.<ref>Savory, Roger (1998). "ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ". ''Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6''. səh. 628–636</ref>[[I Şah İsmayıl]]ın ən nüfuzlu silahdaşlarından biri və onun tərbiyəçisi Hüseyn bəy Şamlı 1501-ci ildə Şirvana canişin təyin olunmuşdu. Sonuncu, özünün xidmətçisini ("cilovdar") – darmadağın edilmiş Şirvanlıların təqib edilməsi zamanı [[I Fərrux Yasar|Fərrux Yəsar]]<nowiki/>a çatması, onu vurub atdan salması və şirvanşahın başını I Şah İsmayıla gətirməsi ilə fərqlənmiş [[Şahgəldi ağa]]<nowiki/>nı öz yerinə təyin etmişdi. Eyni il Səfəvilər dövlətinin bütün ordusunun sərkərdəsi - ''əmir əl ümər''a və ''vəkil''i təyin olunmuşdu. 1507-ci ildə bir qrup kürd qarətçi tərəfindən hücuma məruz qalıb 300 əsgər itirməsi onun dövlətdəki statusunun zəifləməsinə səbəb oldu.<ref name=":0">Savory, Roger (2007). ''[https://books.google.dk/books?id=v4Yr4foWFFgC&dq=false Iran under the Safavids]'' Cambridge University Press. səh. 1–288 .<nowiki>ISBN 0521042518</nowiki>.</ref> Bundan sonra vəkillik vəzifəsindən azad olundu. Yerinə [[Nəcməddin Məsud Gilani]] gətirildi. |
||
[[Şirvan vilayəti]]nin idarə olunmasının Hüseyn bəy Lələyə tapşırılmasını Səfəvilərin bu vilayəti həmişə özlərinin qanuni mülkü hesab etdiklərini təsdiq edən aşkar, formal əmək kimi başa düşmək lazımdır. Səfəvi nümayəndələrinin Şirvanın daxili işlərinə qarışmasının dərəcəsi və xarakteri haqqında fikir yürütmək də bizim üçün çətindir. Ehtimal etmək olar ki, bu, Şeyxşah üçün kifayət qədər sıxıntılı olmuşdu. Onun həmin asılılıqdan qurtulmaq üçün göstərdiyi cəhdlərdən də bunu sezmək olar. |
|||
== |
== Sonrakı həyatı == |
||
Vəkillərdən azad edilməsinə baxmayaraq hələ də ordunun əsas şəxsiyyətlərindən biri olaraq qalırdı. 1509-cu ildə İsmayıllın göstərişi ilə [[Bağdad]]ı tutmuşdu.<ref name=":0" /> 1510-cu ildə əmir əl üməra titulunu da itirdi. Yerinə [[Məhəmməd bəy Ustaclı]] gətirildi. 1510-1511-ci illərdə [[Herat]] valisi olmuşdur.<ref>Faruk Sümer — Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü</ref> 1512-ci ildə [[Gicduvan döyüşü]]<nowiki/>ndə vəkil [[Nəcmi Sani]]<nowiki/>yə xəyanət edərək onun döyüşdə öldürülməsinə səbəb oldu. <ref>Newman, Andrew J. (2008). ''Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire''. I.B.Tauris. səh. 1–281. <nowiki>ISBN 9780857716613</nowiki>.</ref>1514-cü ildə [[Çaldıran döyüşü]]<nowiki/>ndə öldürülmüşdür. |
|||
*[[Şamlı eli]] |
|||
== İstinadlar == |
|||
<references /> |
|||
[[Kateqoriya:Sərkərdələr]] |
[[Kateqoriya:Sərkərdələr]] |
||
[[Kateqoriya:Şamlılar]] |
[[Kateqoriya:Şamlılar]] |
||
17:34, 18 dekabr 2015 tarixindəki versiya
| Hüseyn bəy Şamlı | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1452 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1514 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Rütbəsi | general |
Hüseyn bəy Şamlı — Şah İsmayılın lələsi, Səfəvilər dövlətinin ilk əmir-əl ümərası və vəkili.
Həyatı
Şamlı elindən olub, Şah İsmayılın Gilanda gizləndiyi vaxt qoruyucusu idi.[1]I Şah İsmayılın ən nüfuzlu silahdaşlarından biri və onun tərbiyəçisi Hüseyn bəy Şamlı 1501-ci ildə Şirvana canişin təyin olunmuşdu. Sonuncu, özünün xidmətçisini ("cilovdar") – darmadağın edilmiş Şirvanlıların təqib edilməsi zamanı Fərrux Yəsara çatması, onu vurub atdan salması və şirvanşahın başını I Şah İsmayıla gətirməsi ilə fərqlənmiş Şahgəldi ağanı öz yerinə təyin etmişdi. Eyni il Səfəvilər dövlətinin bütün ordusunun sərkərdəsi - əmir əl üməra və vəkili təyin olunmuşdu. 1507-ci ildə bir qrup kürd qarətçi tərəfindən hücuma məruz qalıb 300 əsgər itirməsi onun dövlətdəki statusunun zəifləməsinə səbəb oldu.[2] Bundan sonra vəkillik vəzifəsindən azad olundu. Yerinə Nəcməddin Məsud Gilani gətirildi.
Sonrakı həyatı
Vəkillərdən azad edilməsinə baxmayaraq hələ də ordunun əsas şəxsiyyətlərindən biri olaraq qalırdı. 1509-cu ildə İsmayıllın göstərişi ilə Bağdadı tutmuşdu.[2] 1510-cu ildə əmir əl üməra titulunu da itirdi. Yerinə Məhəmməd bəy Ustaclı gətirildi. 1510-1511-ci illərdə Herat valisi olmuşdur.[3] 1512-ci ildə Gicduvan döyüşündə vəkil Nəcmi Saniyə xəyanət edərək onun döyüşdə öldürülməsinə səbəb oldu. [4]1514-cü ildə Çaldıran döyüşündə öldürülmüşdür.
İstinadlar
- ↑ Savory, Roger (1998). "ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6. səh. 628–636
- ↑ 1 2 Savory, Roger (2007). Iran under the Safavids Cambridge University Press. səh. 1–288 .ISBN 0521042518.
- ↑ Faruk Sümer — Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü
- ↑ Newman, Andrew J. (2008). Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire. I.B.Tauris. səh. 1–281. ISBN 9780857716613.