Saxaroza: Redaktələr arasındakı fərq
Səhifə "{{Maddə |Sistematik adı=(2R,3R,4S,5S,6R)-2-[(2S,3S,4S,5R)-3,4-dihidroksi-2,5-bis(hidroksimetil)oksolan-2-il]oksi-6-(hidroksimetil)oksan-3,4,5-triol |Ənən..." məzmunu ilə yaradıldı |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 2: | Sətir 2: | ||
|Sistematik adı=(2R,3R,4S,5S,6R)-2-[(2S,3S,4S,5R)-3,4-dihidroksi-2,5-bis(hidroksimetil)oksolan-2-il]oksi-6-(hidroksimetil)oksan-3,4,5-triol |
|Sistematik adı=(2R,3R,4S,5S,6R)-2-[(2S,3S,4S,5R)-3,4-dihidroksi-2,5-bis(hidroksimetil)oksolan-2-il]oksi-6-(hidroksimetil)oksan-3,4,5-triol |
||
|Ənənəvi adı=α-D-qlyukopiranozil-β-D-fruktofuranozid, çuğundur şəkəri, qamış şəkəri |
|Ənənəvi adı=α-D-qlyukopiranozil-β-D-fruktofuranozid, çuğundur şəkəri, qamış şəkəri |
||
|şəkil=Saxaroza.png |
|||
|şəkil=Sucrose structure formula inkscape.svg |
|||
|şəkil3D= |
|||
|şəkil3D= {{^}}[[File:Sugar 2xmacro.jpg|200px]]{{^}} |
|||
|kimy. formulu=C<sub>12</sub>H<sub>22</sub>O<sub>11</sub> |
|kimy. formulu=C<sub>12</sub>H<sub>22</sub>O<sub>11</sub> |
||
|sıxlıq=1,587 |
|sıxlıq=1,587 |
||
05:25, 7 may 2019 tarixindəki versiya
| Saxaroza | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C12H22O11 |
| Molyar kütlə | 42,2965 ± 0,0144 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,587 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 186 °S |
| Buxarın təzyiqi | 0 ± 1 mm Hg[1] |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 57-50-1 |
| PubChem | 5988 |
| RTECS | WN6500000 |
| ChEBI | 17992 |
| ChemSpider | 5768 |
Saxaroza (C12H22O11), əsasən, şəkər çuğundurunun (12-20%) və şəkər qamışının (14-26%) tərkibində olur. Ona görə də onu şəkər çuğundururu və ya qamış çəkəri adlandırırlar. Saxaroza, həmçinin, bir çox meyvə və tərəvəzlərin tərkibinə daxildir. Saxarozanın molekulu α-qlükoza və β-fruktozanın qalıqlarından ibarətdir. Saxarozanın əmələ gəlməsində hər iki monosaxaridin qlikozid-OH qrupları iştirak edir və nəticədə qlükoza və fruktoza bir molekul su ayıraraq bir-birilə oksigen atomu vasitəsilə birləşir.
Alınması
Sənayedə saxaroza şəkər qamışından və şəkər çuğundurundan ayrılır. Bunun üçün şuğundur xırda doğranılır və üzərinə qaynar su əlavə edilib qarışdırılır. Bu zaman çuğundurun tərkibindəki saxaroza həll olaraq məhlula keçir. Kənar qatışıqları çökdürmək üçün məhlul əhəng südü ilə işlənilir. Bu prosesdə saxaraza kalsium - hidroksidlə C12H22O11•CaO•2H2O tərkibli kalsium-saxarat əmələ gətirir. Məhluldakı kalsium-hidroksidin artığını və kalsium-saxaratın tərkibindəki kalsiumu çökdürmək üçün məhlula karbon-dioksid buraxılır.
Fiziki xassələri
Saxaroza rəngsiz monoklinik kristaldır. Əridilmiş saxarozadan soyudulduqda amorf rəngsiz kristal – karamel alınır. Saxaroza yüksək həllolma qabiliyyətinə malikdir. Həllolma (qramlarla 100 qram həlledicidə): suda 179 (00C) və 487 (1000C), etanolda 0,9 (200C). Metanolda isə az həll olur. Dietil efirində həll olmur. Sıxlığı 1,587q/sm3, ərimə temperaturu 1860C –dir.
Kimyəvi xassələri
Saxaroza H+ ionunun iştirakı ilə qızdırıldıqda hidrolizə uğrayır. Bu zaman qlükoza və fruktoza əmələ gəlir.
C12H22O11 + H2O → C6H12O6 + C6H12O6
Saxaroza çoxatomlu spirt kimi fəal metallarla, metal hidroksidləri [(Ca(OH)2, Cu(OH)2 ilə suda həll olan saxaratlar əmələ gətirir, mis(II)hidroksidlə mis(II)saxaratın parlaq göy rəngli məhlulunu əmələ gətirir. Molekulunda aldehid qrupu olmadığından saxaroza “gümüş-güzgü” reaksiyası üzrə və mis(II)hidroksidlə oksidləşmir. Yandırıldıqda saxaroza karbon-dioksid və suya oksidləşir.
Mənbə
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0574.html
- ↑ Инструкция по медицинскому применению препарата Глюкобай