Devanaqari: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
| Sətir 22: | Sətir 22: | ||
}} |
}} |
||
'''Devanaqari''' ({{lang-sa|देवनागरी}} {{IAST|devanāgarī}}, {{lang-hi|[ˌdeːvˈnɑːɡriː]}} — hərfi mənası «ilahi yazı») — Nagari hind yazısının formalarından biri, Brahminin qədim hind yazısından qaynaqlanmışdır. VIII və XII əsrlər arasında formalaşmışdır. Sanskrit, hindi, marati, Sindhi, Bihari, Bhili, Marvari, Konkan, Bhojpuri, Nepal, Nevar dilində, bəzən də Kəşmiri və qaraçı (Romani) dillərində istifadə olunur. Devanaqari yazısının xarakterik bir xüsusiyyəti aşağıya “asılmış” hərflərin əlavə olunduğu yuxarı (əsas) üfüqi xəttdir. Soldan sağa yazılır. |
'''Devanaqari''' ({{lang-sa|देवनागरी}} {{IAST|devanāgarī}}, {{lang-hi|[ˌdeːvˈnɑːɡriː]}} — hərfi mənası «ilahi yazı») — Nagari hind yazısının formalarından biri, Brahminin qədim hind yazısından qaynaqlanmışdır. VIII və XII əsrlər arasında formalaşmışdır. Sanskrit, hindi, marati, Sindhi, Bihari, Bhili, Marvari, Konkan, Bhojpuri, Nepal, Nevar dilində, bəzən də Kəşmiri və qaraçı (Romani) dillərində istifadə olunur. Devanaqari yazısının xarakterik bir xüsusiyyəti aşağıya “asılmış” hərflərin əlavə olunduğu yuxarı (əsas) üfüqi xəttdir. Soldan sağa yazılır. |
||
== Hərfləri == |
|||
=== Samitlər === |
|||
{| class="standard" cellpadding=4 |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| क || ख || ग || घ || ङ |
|||
|- align="center" |
|||
| ka /kə/ || kha /kʰə/ || ga /gə/ || gha /gʱə/ || ṅa /ŋə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| च || छ || ज || झ || ञ |
|||
|- align="center" |
|||
| ca /cə/ || cha /cʰə/ || ja /ɟə/ || jha /ɟʱə/ || ña /ɲə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| ट || ठ || ड || ढ || ण |
|||
|- align="center" |
|||
| ṭa /ʈə/ || ṭha /ʈʰə/ || ḍa /ɖə/ || ḍha /ɖʱə/ || ṇa /ɳə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| त || थ || द || ध || न |
|||
|- align="center" |
|||
| ta /t̪ə/ || tha /t̪ʰə/ || da /d̪ə/ || dha /d̪ʱə/ || na /nə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| प || फ || ब || भ || म |
|||
|- align="center" |
|||
| pa /pə/ || pha /pʰə/ || ba /bə/ || bha /bʱə/ || ma /mə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| य || र || ल || व |
|||
|- align="center" |
|||
| ya /jə/ || ra /ɾə/ || la /lə/ || va /ʋə/ |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| श || ष || स || ह |
|||
|- align="center" |
|||
| śa /ʃə/ || ṣa /ʂə/ || sa /sə/ || ha /ɦə/ |
|||
|} |
|||
=== [[Hind dili]] üçün əlavə samitlər === |
|||
{| class="standard" cellpadding=4 |
|||
|- class="shadow" align="center" style="font-size: x-large" |
|||
| क़ || ख़ || ग़ || ज़ || य़ || ड़ || ढ़ || फ़ |
|||
|- align="center" |
|||
| qa /qə/ || k͟ha /xə/ || ġa /ɣə/ || za /zə/ || zha /ʒə/ || ṛa /ɽə/ || ṛha /ɽʱə/ || fa /fə/ |
|||
|} |
|||
=== Saitlər === |
|||
{| class="standard" cellpadding=6 |
|||
|- align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | अ || class="shadow" style="font-size: x-large" | || a /ə/ или /ä/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | क || ka |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | आ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ा || ā /ä:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | का || kā |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | इ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ि || i /i/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कि || ki |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ई || class="shadow" style="font-size: x-large" | ी || ī /i:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | की || kī |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | उ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ु || u /u/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कु || ku |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ऊ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ू || ū /u:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कू || kū |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ऋ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ृ || ṛ /ṛ/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कृ || kṛ |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ॠ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ॄ || ṝ /ṛ:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कॄ || kṝ |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ऌ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ॢ || ḷ /ḷ/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कॢ || kḷ |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ॡ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ॣ || ḹ /ḷ:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कॣ || kḹ |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ए || class="shadow" style="font-size: x-large" | े || e /e:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | के || ke |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ऐ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ै || ai /əi/ или /ai/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कै || kai |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ऒ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ॊ || o /o/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कॊ || ko |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | ओ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ो || ō /o:/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | को || kō |
|||
|-align="center" |
|||
| class="shadow" style="font-size: x-large" | औ || class="shadow" style="font-size: x-large" | ौ || au /əu/ или /au/ || class="shadow" style="font-size: x-large" | कौ || kau |
|||
|} |
|||
[[Kateqoriya:Yazı sistemləri]] |
[[Kateqoriya:Yazı sistemləri]] |
||
11:17, 28 aprel 2020 tarixindəki versiya
| Devanaqari | |
|---|---|
 | |
| Dillər | Hind-ari dilləri |
| Yaranma tarixi | XI əsr |
| Unikod | U+0900—U+097F |
| ISO 15924 | Deva |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Devanaqari (sanskr. देवनागरी devanāgarīIAST, hind. [ˌdeːvˈnɑːɡriː] — hərfi mənası «ilahi yazı») — Nagari hind yazısının formalarından biri, Brahminin qədim hind yazısından qaynaqlanmışdır. VIII və XII əsrlər arasında formalaşmışdır. Sanskrit, hindi, marati, Sindhi, Bihari, Bhili, Marvari, Konkan, Bhojpuri, Nepal, Nevar dilində, bəzən də Kəşmiri və qaraçı (Romani) dillərində istifadə olunur. Devanaqari yazısının xarakterik bir xüsusiyyəti aşağıya “asılmış” hərflərin əlavə olunduğu yuxarı (əsas) üfüqi xəttdir. Soldan sağa yazılır.
Hərfləri
Samitlər
| क | ख | ग | घ | ङ |
| ka /kə/ | kha /kʰə/ | ga /gə/ | gha /gʱə/ | ṅa /ŋə/ |
| च | छ | ज | झ | ञ |
| ca /cə/ | cha /cʰə/ | ja /ɟə/ | jha /ɟʱə/ | ña /ɲə/ |
| ट | ठ | ड | ढ | ण |
| ṭa /ʈə/ | ṭha /ʈʰə/ | ḍa /ɖə/ | ḍha /ɖʱə/ | ṇa /ɳə/ |
| त | थ | द | ध | न |
| ta /t̪ə/ | tha /t̪ʰə/ | da /d̪ə/ | dha /d̪ʱə/ | na /nə/ |
| प | फ | ब | भ | म |
| pa /pə/ | pha /pʰə/ | ba /bə/ | bha /bʱə/ | ma /mə/ |
| य | र | ल | व | |
| ya /jə/ | ra /ɾə/ | la /lə/ | va /ʋə/ | |
| श | ष | स | ह | |
| śa /ʃə/ | ṣa /ʂə/ | sa /sə/ | ha /ɦə/ |
Hind dili üçün əlavə samitlər
| क़ | ख़ | ग़ | ज़ | य़ | ड़ | ढ़ | फ़ |
| qa /qə/ | k͟ha /xə/ | ġa /ɣə/ | za /zə/ | zha /ʒə/ | ṛa /ɽə/ | ṛha /ɽʱə/ | fa /fə/ |
Saitlər
| अ | a /ə/ или /ä/ | क | ka | |
| आ | ा | ā /ä:/ | का | kā |
| इ | ि | i /i/ | कि | ki |
| ई | ी | ī /i:/ | की | kī |
| उ | ु | u /u/ | कु | ku |
| ऊ | ू | ū /u:/ | कू | kū |
| ऋ | ृ | ṛ /ṛ/ | कृ | kṛ |
| ॠ | ॄ | ṝ /ṛ:/ | कॄ | kṝ |
| ऌ | ॢ | ḷ /ḷ/ | कॢ | kḷ |
| ॡ | ॣ | ḹ /ḷ:/ | कॣ | kḹ |
| ए | े | e /e:/ | के | ke |
| ऐ | ै | ai /əi/ или /ai/ | कै | kai |
| ऒ | ॊ | o /o/ | कॊ | ko |
| ओ | ो | ō /o:/ | को | kō |
| औ | ौ | au /əu/ или /au/ | कौ | kau |