Yan Skala
| Yan Skala | |
|---|---|
| y.sorb Jan Skala | |
 Yan Skala (təxminən 1930-ci il) | |
| Doğum tarixi | 17 iyun 1889[1] |
| Doğum yeri | Nebelschutz, Almaniya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 22 yanvar 1945[1] (55 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d] |
| Fəaliyyəti | jurnalist, yazıçı, publisist |
| Əsərlərinin dili | Sorb dilləri |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yan Skala (y.sorb Jan Skala; 17 iyun 1889[1], Nebelçitsi[d], Almaniya imperiyası – 22 yanvar 1945[1]) — Sorb yazıçısı, şair, publisist və ictimai xadim.
Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yan skala 17 iyun 1889-cu ildə Sorbianın Nebelçitsi kommunasında fəhlə ailəsində anadan olub. 1901-ci ildə Bautzendəki gimnaziyaya daxil olur, lakin tezliklə vəsait çatışmazlığı səbəbindən məktəbi tərk etmək məcburiyyətində qalır. 1902-ci ildə işçi kurslarını bitirmiş və 1916-cı ilə qədər kimya sənayesi üzrə müxtəlif müəssisələrində çalışmışdır. 1910-cu ildə ilk şeirlərini nəşr etdirdi. Sosial-demokrat mətbuatın qəzetləri üçün qısa məqalələr yazırdı. 1912-ci ildə Sorb mədəni-maarif təşkilatı "Matitsa Serbian"a qoşulur. 1916-cı ildən Birinci Dünya Müharibəsinin Balkanlarda və Rusiyada Şərq Cəbhəsində gedən döyüşlərdə iştirak edib. 1920-ci ildə Sorb Xalq Partiyasının yaradıcılarından biri idi. 1921-ci ildə Sorb qəzetinin "Serbske Nowiny" redaksiyasında işləyib. 1924-cü ildə Almaniyadakı Polyaklar İttifaqına daxil olur. Almaniya Milli Menşeviklər İttifaqının fəaliyyətində iştirak etmişdir. 1925-ci ildə Almaniyada Milli Menşevik İttifaqının çap orqanı olan aylıq «Kulturwehr» qəzetini təsis edib və 1936-cı ilə qədər onun baş redaktoru olub. Nasistlər hakimiyyətə gəldikdən sonra keçmiş siyasi fəaliyyətinə görə təqiblərə məruz qalıb. 1936-cı ildə jurnalistika fəaliyyəti qadağan edilib. 1937-ci ildə o, digər Sorb ictimai və mədəniyyət xadimləri ilə birlikdə həbs edilib. O, 9 ay Drezdendə həbsdə olub. Azadlığa çıxandan sonra Berlin və Bautzendə müxtəlif müəssisələrdə çalışıb. 22 yanvar 1945-ci ildə mənzilinə soxulan Qızıl Ordu əsgəri tərəfindən güllələnərək öldürüldü.[2]
Kompozisiyaları[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Wo serbskich prašenjach. Přispomnjenja k serbskemu programej, Praqa 1922
- Skrě. Zběrka z lubosće khwilow, Budyšin 1923
- Stary Šymko (Köhnə Şimko), Budyšin 1924
- Die nationalen Minderheiten im Deutschen Reich und ihre rechtliche Situation, Bautzen 1929
Fəxri ad[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 1965-ci ildə Polşanın Namislov şəhərində Yan Skalanın abidəsi ucaldılıb.
- Bautzendə bir küçə Yan Skalanın adını daşıyır.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Dietrich Šołta: Stawizny serbskeho pismowstwa III. dźěl. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1990
- Jan Cyž: Skala, Jan. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 506ff.
- Jan Skala a Stanislav Vinaver, Rozhlad, 11/2014
- Гугнин А. А., Введение в историю серболужицкой словесности и литературы от истоков до наших дней, Российская академия наук, Институт славяноведения и балканистики, научный центр славяно-германских отношений, М., 1997, стр. 136—137, 140 141, 144—145, 153, 155. ISBN 5-7576-0063-2
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #127070427 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-23.