Yaruqa Hidroelektrik Stansiyası
Yaruqa Hidroelektrik Stansiyası — Xorvatiyada, Krka çayı üzərində Dalmasiyanın Şibenik-Knin rayonunda yerləşən hidroelektrik stansiyası.[1][2][3]
Bu elektrik stansiyası Xorvatiyada ilk alternativ enerji mənbəyi olmuşdur. Stansiyasının qurulma məqsədi Şibernikdə küçə lampalarını elektriklə təmin etmək olub. Beləlilə, sözügedən yaşayış məntəqəsi daha çox alternativ enerji mənbəyi ilə işləyən şəhər ünvanını qazanmışdır.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaruqa dünyanın ən yaşlı energetika obyektlərindən biridir. Onun bugünkü yerləşmə yeri 1903-cü ilə aid edilir. Stansiya özü isə 1895-ci ildə yaxınlıqda yerləşən başqa bir ərazidən köçürülüb.
1893-cü ildə Şibernik bələdiyyə sədri Ante Şupuk və Vjekoslav Meyxsner tədqiqatlara başladı və Krka çayının suyundan istifadə etmək üçün lisenziya aldılar. 1894-cü ildə elektrik ilə küçələri işıqlandırmağa başlamaq, bələdiyyə ərazisi hüdudları daxilində elektrik xətləri inşa etmək üçün icazə aldılar. Yaruqanın tikintisinə 1894-cü ildə başlanıldı və 16 ay davam etdi.[4][5]
İlk generator (hər biri 42 Hz. 550 kW) və transformatorlar macar şirkəti Qanz tərəfindən istehsal edildi və quraşdırıldı. Stansiyadan Şibenik şəhərinə qədər ötürücü xətlər taxta sütunlardan ibarət idi və 11 km uzunluğunda idi. 6 ədəd bələdiyyə paylayıcı şəbəkəsi 3000 /110 V yarımstansiyası var idi. Yaruqa stansiyası Şibenikdə 340 küçə lampasını və bəzi elektrikli evləri enerji ilə təmin etməyi bacardı.
İlk Yaruqa hidro ES-nın tikilməsindən 3 il sonra, ikinci hidroelektrik stansiyanın tikintisinə başlanıldı. 1903-cü ildə gücü 6 MW olan yeni bir stansiyanın tikintisi başa çatdırıldı.
Tikildiyi tarixdən günümüzə qədər Yaruqa 1916, 1937, 1970, 1995 və 2008-ci illərdə yenilənmişdir, lakin təsisatın əsas konsepsiyası qorunub saxlanılıb. 1936-cı ildə gücü 5,6 MW-a çıxaran ikinci generator quraşdırıldı.[5]
Xatirəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xorvat Poçt Şirkəti tərəfindən 1995-ci ildə stansiyanın xatirəsinə poçt markası buraxılmışdır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "HE na Krki - Krka River Hydro Power Plants". Hydroelectric Power Plants in Croatia. HEP.
- ↑ Marko Delimar; Josip Moser; Aleksandar Szabo . "First AC Power Systems in Croatia". 2007 IEEE Conference on the History of Electric Power Schedule/Program. IEEE.
- ↑ Marko Delimar; Aleksandar Szabo; Luka Lugarić. "First Integrated Electric Power System in Croatia Arxivləşdirilib 2018-08-25 at the Wayback Machine". Croatian Scientific Bibliography - Bibliographic record number: 305497.
- ↑ HP: Marka br: 153 100 GODINA OD GRADNJE HIDROELEKTRANE" (Xorvatca).
- ↑ 1 2 HEP Proizvodnja - history"