Yarxuşta

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Yarxuşta rəqsi. İrəvan.

Yarxuşta (erm. Յարխուշտա) — erməni xalq və döyüş rəqsi. Yarxuşta indiki Türkiyənin Sason regionu ilə əlaqələndirilir.[1][2][3] Rəqs daha geniş erməni "alqış rəqsləri" (ծափ-պարեր, tsap parer) kateqoriyasına aiddir.[4] Rəqs cüt halında bir-birinə baxan kişilər tərəfindən icra edilir. Rəqsin əsas tərkibi iştirakçınların sürətlə bir-birlərinə yaxınlaşdıqda qarşı tərəfdəki rəqqasın ovucuna güclü bir şəkildə əl vurmasıdır.

Yarxuştanın kökü erkən orta əsrlərə təsadüf edir. Rəqs Moisey Kalankatlı, Favstos BizandQriqor Magistrosun əsərlərində bəhs edilmişdir.[5]

Yarxuşta ənənəvi olaraq ritualist məqsədlər və döyüş ruhunu artırmaq üçün erməni əsgərlər tərəfindən rəqs olunurdu.[6]

  1. "Երկու ֆիլմի պատմություն". Aravot (erməni). 10 November 2010. 15 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 July 2021. «Յարխուշտան» սասունցիների եւ մշեցիների մեջ տարածված ռազմական պարի անուն է: Գ. Հարությունյանի առաջին գեղարվեստական ֆիլմն է:
  2. Meliksetyan, Hasmik. "Զինվորները սովորում են ազգային ռազմապարեր (ֆոտո, վիդեո)". razm.info (erməni). 16 September 2013. 23 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 July 2021. «Յարխուշտա» ռազմական խաղ-պարը տարածված է եղել Սասունում:
  3. "Yarkhushta". karinfolk.am. Karin folk-dance group. 4 January 2015 tarixində arxivləşdirilib.
  4. Asribabayan, Yeva. "Հայկական ռազմական պարեր". hayzinvor.am (erməni). Armenian Ministry of Defense. October 2012. 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-23. ծափ-պարեր (Յարխուշտա, Ծափ-խաղ)
  5. "Հայաստանի Հանրապետության ոչ նյութական մշակութային արժեքների ցանկերի կազմման չափորոշիչները և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը հաստատելու մասին" (PDF). gov.am (erməni). Government of Armenia. March 2010. 8–11. 4 January 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  6. Diana Der-Hovanessian. The Circle Dancers. 1996