Yer Sammiti
 | Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit və İnkişaf üzrə Konfransı (ing. UNCED), həmçinin Rio-de-Janeyro Konfransı və ya Yer sammiti (port. ECO92, Cúpula da Terra) kimi tanınan, 1992-ci il 3-14 iyun tarixlərində Rio-de-Janeyroda keçirilən BMT-nin əsas konfransı.
Yer sammiti, Soyuq müharibədən sonra üzv dövlətlərin inkişaf məsələlərində beynəlxalq miqyasda birgə əməkdaşlığı məqsədi ilə yaradılmışdır. Ayrı-ayrı üzv dövlətlərin davamlılıqla bağlı məsələlərinin həlli prosesinin böyüklüyü səbəbindən Yer sammiti digər üzv dövlətlər üçün əməkdaşlıq platforması olaraq təşkil edildi.
1992-ci il konfransının əsas nailiyyəti, "iqlim sisteminə təhlükəli insan müdaxiləsi" ilə mübarizə və atmosferdə istixana qazlarının konsentrasiyalarını sabitləşdirmək üçün qismən beynəlxalq ekoloji müqavilə kimi yaradılmış BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (UNFCCC) yaradılması idi. BMT-nin Ətraf Mühit və İnkişaf üzrə Konfransı (UNCED) 154 dövlət tərəfindən imzalanmışdır. 2022-ci ilə qədər UNFCCC-nin tərəflərinin sayı 198 idi. Onun ali qərar qəbuledici orqanı olan Tərəflər Konfransı (COP) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə irəliləyişi qiymətləndirmək üçün hər il toplanır.
BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının yaradılmasından bəri bir çox əlaqəli ekoloji konfranslar, iqlimlə bağlı forumlar, iqlim və ekoloji təhlükəsizlik sahələrində davam edən elmi tədqiqat təşəbbüsləri bu kəsişən məsələləri inkişaf etdirmişdir. Qeyri-hökumət təşkilatları (QHT)[1] və təhsil müəssisələrinin tanınmış simaları da bu tədbirlər də iştirakçı olmuşlar.
Yer sammiti ekoloji müqavilələrin ehtiyat prinsipi, ümumi, lakin fərqli əsas prinsiplərinin yayılmasında təsirli rol oynamışdır.[2]
Toxunulan məsələlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Toxunulan məsələlərə aşağıdakılar daxil idi:
- istehsal nümunələrinin sistematik şəkildə yoxlanılması - xüsusilə benzində qurğuşun və ya radioaktiv kimyəvi maddələr daxil olmaqla zəhərli tullantılar kimi zəhərli komponentlərin istehsalı
- Qlobal iqlim dəyişikliyi ilə əlaqəli olan qalıq yanacaqların istifadəsini əvəz edəcək alternativ enerji mənbələri
- avtomobil emissiyalarını, şəhərlərdə tıxacları və çirklənmiş hava və tüstünün yaratdığı sağlamlıq problemlərini azaltmaq üçün ictimai nəqliyyat sistemlərinə yenidən baxılması
- artan istifadə və məhdud su təchizatı
- dünya okeanlarının qorunmasının vacibliyi.[3]
İnkişaf
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gənclik
[redaktə | mənbəni redaktə et]Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "World Conferences Introduction". www.un.org. 10 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 aprel 2018.
- ↑ Morin, Jean-Frédéric; Allan, Jen; Jinnah, Sikina. "The survival of the weakest: the echo of the Rio Summit principles in environmental treaties". Environmental Politics (ingilis). 2023: 1–22. doi:10.1080/09644016.2023.2236505. ISSN 0964-4016.
- ↑ "Indus Delta: Bilawal says 2.4m acres of land is eroded by seawater". Business Recorder. 9 June 2022. İstifadə tarixi: 12 June 2022.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Documents from the United Nations Conference on Environment and Development (also known as UNCED or the Earth Summit) Arxivləşdirilib 19 yanvar 2012 at the Wayback Machine held in Rio de Janeiro, Brazil, 1992
- United Nations Conference on Environment and Development, Rio de Janeiro, Brazil, 3–14 June 1992
- Water Quality Assessments pdf
- Video: Severn Suzuki, 12 years old, speaks for Environmental Children Organization UNCED 1992
- Address at Rio Earth Summit, Tenzin Gyatso Dalai Lama
- Agenda 21 at the Center for a World in Balance
- A critical New Internationalist keynote about the 1992 Rio Earth Summit
- Rio Summit, articles at the India Environment Portal
- Rio+20 on India Environment Portal
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
|---|---|
| Normativ yoxlama |
