Yumşaq şinus

Yumşaq şinus
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sumaqkimilər Yarımfəsilə: Anacardioideae Cins: Şinus Növ: Yumşaq şinus
Beynəlxalq elmi adı
Schinus molle L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   28811 NCBI   43851 EOL   582275

Yumşaq şinus (lat. Schinus molle) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sumaqkimilər fəsiləsinin şinus cinsinə aid bitki növü.

Sinonimləri

• Schinus angustifolia Sessé & Moc.
• Schinus bituminosus Salisb.
• Schinus huigan Molina
  • Schinus molle var. argentifolius Marchand
  • Schinus molle var. huigan (Molina) Marchand
  • Schinus molle var. huyngan (Molina) March.
  • Schinus molle var. molle
• Schinus occidentalis Sessé & Moc.

Arealı

Təbii halda Cənubi Afrikanın, Avstraliyanın, Cənubi Amerikanın və Meksikanın quraqlıq ərazilərində yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Düz dayanan, gövdəsi qaramtıl qabıqlıdır. Hündürlüyü 15 m-ə çatan, sallaq budaqlı və kobud boz qabığı olan, tez böyüyən, həmişəyaşıl, ikievli ağacdır. Yarpaqlarının uzunluğu 8-25 sm olub, lələkvari, 19-40 yarpaqcıqdan ibarətdir. Çiçəkləri salxımlarda yığılıb, qırmızı, ağ-sarı rəngli olur. Meyvələri yumru, diametri 5-7 mm, birtoxumludur, əvvəlcə yaşıl, sonra qırmızı, çəhrayı və ya al-qırmızı rəng alır. Meyvələri budaqların üzərində salxımlar əmələ gətirir. Qələmlərlə və toxumlarla çoxaldılır.

Ekologiyası

Yumşaq şinus quraqlığadavamlı, uzunömürlü bitkidir. Bitki açıq günəşli sahələrdə yaxşı bitir.

Azərbaycanda yayılması

Mərdəkan dendrarisində 1986-cı ildə introduksiya olunmuşdur. Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Yumşaq şinusun qurudulmuş meyvələri ədviyyat kimi, təbabətdə diş ağrısında, revmatizm zamanı istifadə edilir. Ancaq meyvələri və toxumları heyvanlar üçün zəhərlidir. Meyvələri içkilərdə istifadə edilir. Bitkinin bütün hissələrində efir yağları vardır və xalq təbabətində büzüşdürücü, antibakterial maddə kimi istifadə edilir, yaranı sağaldır, qan təzyiqini aşağı endirir, qanaxmanı saxlayır.