Yurd-Aux məscidi
| Yurd-Aux məscidi | |
|---|---|
| çeç. Ширча-Юртар маьждиг | |
 Yurd-Aux kəndində XX əsr məscidi | |
 | |
| 43°04′09″ şm. e. 46°34′00″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya Dağıstan |
| Şəhər |
Kazbek rayonu Kalininaul kəndi |
| Yerləşir | Lenin meydanı 1 |
| Aidiyyatı | Dağıstan Respublikasının Müftiliyi |
| Tikilmə tarixi | 1904 |
| Üslubu | İslam arxitekturası |
| Minarələri | 1 |
| Vəziyyəti | fəaliyyətdədir |
| Kateqoriya | Məscid |
Yurd-Aux məscidi (çeç. Ширча-Юртар маьждиг) — Dağıstan Respublikası Kazbek rayonu, Kalininaul (Yurd-Aux) kəndində ən qədim məscid.
Məscidin əsası 1904-cü ildə yerli sakinlər tərəfindən qoyulmuşdur. Məscid yerli Ayxa kəndinin memarlıq abidəsidir. Tək minarəlidir, günbəzsizdir. Hazırda məscid yerli dindarların ibadətgahı kimi fəaliyyət göstərir. Ötən əsrin sonlarında məscid əsaslı şəkildə təmir edilmişdir. Yerli əhəmiyyətli mədəni irs siyahısına daxildir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yurd-Aux kəndinin qədim hissəsində fəaliyyət göstərən çeçen məscidi XX əsrin memarlıq abidəsi kimi tanınır.[1] Yerli tarixçilərin dediyinə görə, köhnə, dağılmış vəziyyətdə olan məscidin yerində tikilmişdir. Bu məscidin yenidən qurulması istiqamətindəki işlər kəndin əhalisinin artması ilə əlaqədar idi, köhnə məscidə artıq bütün dindar əhali sığmırdı, ona görə də köhnə binanın yenidən təmiri ya da yeni binanın tikintisinə böyük ehtiyac vardı.
Müqaviləyə əsasən yerli sakinlər muzdlu sənətkarları məscid tikintisinə cəlb etdilər. Kərpic blokları Göbək-Qala dağının ətəyindən at arabalarında gətirilən iri qum daşlarından hazırlanmışdır. Daşlar bir-bir gətirilərək, yerində cilalanırdı. Ona xüsusi sarı palçıq qarışığı əlavə edildi ki, bu da məhlul mikrohissəciklərinin həcmini xeyli artıraraq, binaya monolit möhkəmliyini verdi.
Yurd-Aux məscidi müsəlmanların müqəddəs ziyarətgahı olan Kəbə istiqamətində tikilib. Məscidin küncləri işıq olan tərəfə istiqamətləndirilmişdir. Məscidin üstündə azan oxumaq üçün ağ kərpiclə üzlənmiş, üzəri dəmirlə örtülmüş minarə vardır. Məscidin yuxarı mərtəbəsi tağlı pəncərələrlə bəzədilib, günbəzi gümüşü aypara təsviri ilə bəzədilib.
Məscidin tikintisinə ən böyük əməyi olan, töfvə verən kənd sakinlərinin şərəfinə məsciddə ad blokları işlənmişdir. Müxtəlif naxışlarla boyanmış bloklarda bu adlar ərəb əlifbası ilə həkk olunub.
Yurd-Aux məscidinin iki pilləli əsas girişi var. Onlardan birinin üstündə at və qılıncla ilanı öldürən adam həkk olunmuş, ikinci girişin tağında isə David ulduzu və şir təsviri həkk edilmişdir.[2]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Алиев А. М. Казбековская газета «Вестник», «Чапар». Алиев А. М. Краеведение ; Калиниаул, 2001 год. "Учебное исследование на тему: «Моя малая Родина»". Инфоурок. 2021-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-13.
- ↑ Мусаев, Зелимхан Магомед-Салиховичwebsite=ИА Чеченинфо. "Памятник архитектуры ХХ века действующая мечеть в с . Юрт-Аух" (rus). Чечен Инфо портал. 5.06. 2017. 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-13.