Yurev mağarası
| Yurev mağarası | |
|---|---|
| tatar. Юрьев мәгарәсе | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Uzunluğu | 1005 m[1] |
| Həcmi | 13000 m[1]; 12500 m (köhnə ölçmələrə görə)[2] |
| Kəşf tarixi | 1953[3] |
| Giriş sayı | 1 |
| Yerləşməsi | |
| 55°13′57″ şm. e. 49°13′58″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Tatarıstan |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yurev mağarası — Tatarıstan Respublikasının ən məşhur mağaralarından biri. Kama Tamaqı rayonunda, Tenişevo yaşayış məntəqəsinin cənub-şərqində yerləşir. Mağara Boqorodskie dağları ərazisinə daxildir. 1986-cı ildən regional əhəmiyyətli təbiət abidəsi hesab olunur. Yurev mağarası Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyində III dərəcə ilə qeydiyyata düşmüşdür.
Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mağaranı ilk dəfə A. V. Stupişinım 1953-cü ildə tədqiq etmişdir. Mağaranın ölçüləri: uzunluq — 20 metr; sahə — 58 m². 1971-ci ildə Kazandan olan həvəskar speleloqlar mağara daxilində yeni keçidlər aşkar etmiş və mağaranın uzunluğu təxminən 360 metr olmuşdur[4].
2008-2009-cu illərdə həyata keçirilən yeni ölçmə işləri nəticəsində mağaranın uzunluğu artıq 507 metr olmuşdur.
2010-cu ildə yenidən mağarada tədqiqat işləri aparılmış və mağaranın daxilində yeni ərazilər aşkar edilmişdir. Yekun olaraq Yurev mağarası Orta Volqada uzunluğuna görə ikinci mağara hesab olunur. Mağaranın uzunluğu 2010-cu ilin ölçmələrinə görə 990 metr olmuşdur[5].
Geologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mağara yağış və qar sularının vertikal hərəkəti nəticəsində meydana gəlmişdir. Mağaranın formalaşmasında həmçinin tektonik prooseslər də rol oynamışdır.
Əsasən gips tərkibli süxurlardan təşkil olunan mağarada dərinliyi 4 metr olan quyulara və stalaktitləri xatırladan çıxıntılara rast gəlinir.[6] Bu formaların meydana gəlməsi gipsin suda həll olması ilə əlaqəlidir.[4]
Turizm[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yurev mağarası Tatarıstanın yeganə turistlər üçün açıq olan mağarasıdır. Turistlərin cəlb olunması üşün mağarada bir çox tədbirlər görülmüşdür. Turistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədi ilə 50 milyon rubl xərclənmişdir[7]. Əlavə olaraq 30 milyon rubl da idarə etmə mərkəzinə sərf olunmuşdur.[8]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 "ПЕРЕЧЕНЬ ПЕЩЕР РЕСПУБЛИКИ ТАТАРСТАН" (PDF). 2019-10-29 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2011-02-15.
- ↑ В царстве гномов // газета «Время и Деньги». № 177—178 (2138-2139). 2009-07-06 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Первое описание: Ступишин А. В. Карстовые пещеры Arxivləşdirilib 2017-06-12 at the Wayback Machine (гл. XII из кн. Равнинный карст и закономерности его развития на примере Среднего Поволжья). Казань, 1967 г.
- ↑ 1 2 Ишмуратов Р. Р. Юрьевская пещера // Экзогенные процессы в Среднем Поволжье. 1972. 95—103. 2015-02-19 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Описание Юрьевской пещеры". Камско-Устьинский муниципальный район (rus). 2019-08-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-05.
- ↑ "Ишмуратов P. P., Лаптева Н. Н., Ступишин А. В. Юрьевская пещера - СПЕЛЕОЛОГИЯ И КАРСТОВЕДЕНИЕ - ЛИТЕРАТУРА - Архив - PRO Speleo". pro-speleo.ru. 2015-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-25.
- ↑ "В Татарстане Юрьевская пещера станет объектом туристического посещения". KazanFirst (rus). 2019-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-05.
- ↑ "Вниз и вверх: в Камском Устье благоустроили территорию у Юрьевских пещер". РБК (rus). 2022-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-30.