Zümrüdçiçəyivari puşkiniya

Zümrüdçiçəyivari puşkiniya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Qulançarkimilər Yarımfəsilə: Scilloideae Cins: Puşkiniya Növ: Zümrüdçiçəyivari puşkiniya
Beynəlxalq elmi adı
Puschkinia scilloides Adams, 1805
Şəkil axtarışı NCBI   81792 EOL   1014873

Zümrüdçiçəyivari puşkiniya (lat. Puschkinia scilloides) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin puşkiniya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN A2c. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik, soğanaqlı ot bitkisidir. Soğanaq yumurtavaridir. Gövdə 5-15 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar xətvari və ya dar-xətvari, 7-8 mm enində, 2 ədəddir, çiçək oxundan uzundur. Çiçək qrupu 1-4 (6) çiçəkli, salxımlıdır. Çiçəkyanlığının kənarları ağ və ya ağımtıl-mavi, 4-5 mm uzunluğundadır. Tac 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır, oyuqlu, ikidişcikli kənarlıdır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə mart-may aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Soğanaqla çoxalır. Yuxarı dağ qurşağında müxtəlif otlu qruplaşmalar əmələ gətirir.

Yayılması

Diabarda (Qarabağ-yurdu dağında və Orand kəndində).

Sayı və tendensiyası

Populyasiyalarının sayı azalı, yaşama ərazsis məhdudlaşır, azalma tendensiyası müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen amillər (dekorativ bitki kimi yığılması, otların biçilməsi, mal-qara tərəfindən tapdalanması).

Mühafizə tədbirləri

Çox az sahələrdə yayıldığından xüsusi mühafizə tədbirləri görülməlidir. Yasaqlıqlar təşkil edilməli, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.

Sinonimləri

• Adamsia scilloides (Adams) Willd.
• Puschkinia hyacinthoides Baker.
• Puschkinia libanotica Zucc.
• Puschkinia scilloides var. libanotica (Zucc.) Boiss.
• Puschkinia sicula Van Houtte.