Zümrüdçiçəyivari puşkiniya
| Zümrüdçiçəyivari puşkiniya | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Zümrüdçiçəyivari puşkiniya |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Zümrüdçiçəyivari puşkiniya (lat. Puschkinia scilloides) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin puşkiniya cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlar" kateqoriyasına aiddir – EN A2c. Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik, soğanaqlı ot bitkisidir. Soğanaq yumurtavaridir. Gövdə 5-15 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar xətvari və ya dar-xətvari, 7-8 mm enində, 2 ədəddir, çiçək oxundan uzundur. Çiçək qrupu 1-4 (6) çiçəkli, salxımlıdır. Çiçəkyanlığının kənarları ağ və ya ağımtıl-mavi, 4-5 mm uzunluğundadır. Tac 2 dəfə çiçəkyanlığından qısadır, oyuqlu, ikidişcikli kənarlıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə mart-may aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Soğanaqla çoxalır. Yuxarı dağ qurşağında müxtəlif otlu qruplaşmalar əmələ gətirir.
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Diabarda (Qarabağ-yurdu dağında və Orand kəndində).
Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Populyasiyalarının sayı azalı, yaşama ərazsis məhdudlaşır, azalma tendensiyası müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Antropogen amillər (dekorativ bitki kimi yığılması, otların biçilməsi, mal-qara tərəfindən tapdalanması).
Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çox az sahələrdə yayıldığından xüsusi mühafizə tədbirləri görülməlidir. Yasaqlıqlar təşkil edilməli, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.
Sinonimləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Adamsia scilloides (Adams) Willd.
- Puschkinia hyacinthoides Baker.
- Puschkinia libanotica Zucc.
- Puschkinia scilloides var. libanotica (Zucc.) Boiss.
- Puschkinia sicula Van Houtte.