Zimmilər üçün mənbəyə bax

'''Zimmilər''' ({{lang-ar|ذمي}}, ümumi halda {{lang-ar2|أهل الذمة}}, {{comment|translit.|transliterasiya|transliterasiya}} ''əhl əl-zimma''; mənası {{endash}} ''danışıq insanları'') — ərəb ordusunda könüllü xidmət edən [[xristianlar]].

== Ərəb ordusunda ==
Ərəblər Azərbaycanda və Arranda möhkəmlənəndən sonra, öz hərbi səfərlərində yerli əhalidən, istər [[məvali]]lərdən, istər zimmilərdən döyüşçü kimi yararlanmağa başladılar, ancaq məvaliləri piyada qoşuna götürürdülər.<ref>Təbəri, III, 1934,639; Əbd əl-Əziz əd-Duri. əl-Əsr əl-abbasiy əl-əvvəl, s.7.</ref>.

Bu hərbi səfərlərdə zimmilərgörkəmli rol oynayaraq, əvvəllər yerli hərbi rəislərin komandanlığı altında əlahiddə döyüş vahidləri kimi əməliyatda iştirak edirdilər. Zimmi birləşmələri ərəblərlə birlikdə, müqavilə əsasında<ref>Bəlazuri, 200,439; Yəqubi, II, 381.</ref>. vuruşurdular və dövlətin hesabına dolanmırdılar. Onlar yalnız qənimətin bölüşdürülməsində iştirak edirdilər.

Ərəblər zimmi birləşmələrindən vuruşmaların ən ağır sahələrində istifadə edirdilər; şəraitdən asılı olaraq, ya ərəb qoşunlarını qoruyan, ya da düşmənin başlıca zərbəsini öz üzərinə götürürdülər. Zimmi qoşunlarından istifadə barədə məlumatı həm yerli, həm də ərəb müəlliflərinin əsərlərindən tapmaq olar.<ref>Ziya Bünyadov, Azərbaycan 7-9-cu əsrlərdə. Bakı-1989, səh. 83</ref>.  [[Moisey Kalankatlı|M.Kaqankatvatsi]] bildirir ki, [[713]]\4-cü ildə [[Məsləmə ibn Əbdülmalik]] xəzərlərin təzyiqi altında Dərbənddən geri çəkiləndə,"bütün əmlakılə birlikdə öz qərargahını tərk etdi, hətta öz hərəmxanası da arxada buraxmışdı. Onun arxasını Aqvan patrisilərindən Aranşahik Vaçaqan müdafiə edirdi.<ref>История Агван, стр. 261\299; Gevond, səh. 28</ref>.

== Ədəbiyyat ==
* [http://www.gumer.info/bogoslov_Buks/Islam/Ijeor/index.php «Зимми»: христиане и евреи под властью ислама]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

[[Kateqoriya:Osmanlı imperiyası]]
[[Kateqoriya:Şəriət]]