Əfqanıstan–Qazaxıstan münasibətləri

Qazaxıstan–Əfqanıstan münasibətləri
Qazaxıstan  Əfqanıstan

Qazaxıstan–Əfqanıstan münasibətləri — Qazaxıstan və Əfqanıstan arasındakı iki tərəfli diplomatik münasibətlər. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 12 fevral 1992-ci ildə qurulmuşdur. Bundan əlavə 15 aprel 2004-cü ildə Qazaxıstanla, keçid dövründə Əfqanıstan İslam Dövləti arasında qarşılıqlı əlaqələrin və əməkdaşlığın təməllərinə dair bir müqavilə imzalanmışdır.

Qazaxıstanın Əfqanıstandakı diplomatik nümayəndəliyi 2002-ci ilin sentyabrında Kabildə açılır və 2003-cü ilin iyun ayında səfirliyə çevrilir..

Almatıdakı Əfqanıəstan səfirliyi 1993-cü ildə açılır (2005-ci ildə Astanaya köçürülür). Harırda Əfqanıstanın Baş Konsulluğu da Almatıda fəaliyyət göstərir.

2016-cı ildə Qazaxıstan və Əfqanıstan arasında ticarət dövriyyəsi 489,4 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Bunun da Qazaxıstan Respublikasının ixracatı — 486,8 milyon dollar, Qazaxıstan Respublikasının idxalatı — 2,6 milyon dollardır.

Qazaxıstan buğda və buğda-çovdar unu, təbii qaz, yüngül lehimli polad məhsullar və kətan toxumları ixrac edir. Əfqanıstan təzə və qurudulmuş üzüm və kartof ixrac edir.

Qazaxıstan Əfqanıstana qida, zəruri mallar şəklində humanitar yardım göstərir (2002-ci ildə 3 min ton buğdas; 2008-ci ildə 2 min ton buğda; 2009-cu ilin aprelində 1,3 min ton süd tozu, 2010-cu ilin aprelində 6 min ton düyü; 2011-ci ilin aprelində 5 min ton düyü yarması; 2013-cü ildə 60 ton qarabaşaq yarması və 160 min litr bitki yağı; 2014-cü ilin mart ayında 6 milyon ABŞ dolları miqdarında qida) 2014-cü ilin sentyabr ayında Bədəxşan və Cövzan əyalətlərində baş verən təbii fəlakətlər zamanı Qazaxıstan Respublikası hökumətinin dəstəyi ilə 775 min ABŞ dolları miqdarında qida və geyim şəklində təcili yardım göstərilmişdir. Əfqanıstan hökumətinin xaişi ilə növbəti humanitar yardım partiyası 2015-ci ilin dekabr ayında silahlıların hücumundan əziyyət çəkən Kunduz sakinləri üçün 23 vaqon bitki yağı və 4 vaqon ərzaq göndərilmişdir. 2008-ci ilin iyul ayında Qazaxıstan Əfqanıstan Maliyyə Nazirliyinin hesabına 2,38 milyon dollar köçürmüşdür. Səməngan vilayətində bir məktəb (160.000 dollar), Bamyan vilayətində bir xəstəxana (570.000 $) və Talukan — Kunduz — Şirxan Bəndər asfalt yolunun təmiri üçün (1.65 milyon $) maliyyə ayrılır. Yolun təmiri 2011-ci ilin oktyabrında başa çatır, məktəbin tikintisi — 2012-ci ildə Əfqanıstan tərəfinin günahı üzündən dayandırılmışdır, xəstəxananın inşası 2016-cı ilin oktyabrında bərpa edilmişdir.

2016-cı ilin oktyabr ayında Qazaxıstan Hökuməti Əfqan Milli Ordusu Fonduna 2 milyon dollar ayırır. Orduya dəstək veriləcəyi barədə söz verilir (2012-ci ildə NATO-nun Çikaqo zirvəsində). Qazaxıstan Mərkəzi Asiya ölkələri arasında Əfqanıstana kömək edən ən böyük donordur.

Dövlət başçılarının təşəbbüsü ilə 2009-cu ildən bəri 1000 əfqan tələbəsinin Qaazaxıstanın təhsil ocaqlarında təhsil alması üçün Dövlət Təhsil Proqramı həyata keçirildi və bunun üçün 50 milyon dollar ayrıldı. Hal-hazırda Qazaxlstan Respublikasında təxminən 750 nəfər təhsil alır (100-ə yaxın polis və sərhəd zabiti daxil olmaqla).