Şebjeşin sinaqoqu
| Şebjeşin sinaqoqu | |
|---|---|
 | |
 | |
| 50°38′ şm. e. 22°58′ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Yerləşir | Şebjeşin[d] |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
| Vəziyyəti | mədəniyyət evi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şebjeşin sinaqoqu (pol. Synagoga w Szczebrzeszynie) – Polşanın Şebjeşin şəhərində yerləşən keçmiş sinaqoq. Hazırda mədəniyyət evi kimi fəaliyyət göstərir.[1]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şebjeşində sinaqoqun tikilməsi haqqında ən qədim yazılı məlumat 1584-cü ilə aiddir. Şebjeşin sinaqoqu isə XVII əsrdə həmin sinaqoqun yerində tikilmişdir. Sinaqoq 1648-ci ildə kazaklar tərəfindən dağıdıldıqdan[2] sonra Yan Zamoyskinin göstərişi ilə 1659-cu ildə bərpa olunmuşdur. 1853, 1885 və 1896-cı illərdə sinaqoqda təmir işləri aparılmışdır. 1905-ci ildə baş verən Şebjeşin yanğını zamanı sinaqoqa ciddi ziyan dəymişdir. 1906-cı ildə sinaqoqda həyata keçirilən bərpa işlərində ancaq yəhudilər iştirak etmişdir.[1]
İkinci Dünya müharibəsi zamanı almanlar Polşanı işğal etmiş və 15 noyabr 1940-cı ildə bu sinaqoqu yandırmışdırlar. 1946-cı ildə sinaqoqun tavanı çökmüşdür.[2] 1958-ci ildə sinaqoq sökülmüş və 1965-ci ilə qədər yenidən tikilməyə başlamışdır. 1991-ci ildə sinaqoq binasına xatirə lövhəsi yerləşdirilmişdir. 2010-cu ildə sinaqoqda restavrasiya işləri aparılmışdır.[1]
Xüsusiyyətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şebjeşin sinaqoqu gec intibah üslubundadır. Tikintisində daş və kərpicdən istifadə olunmuşdur. Orijinal tikilidən ancaq mərkəzi zal salamat qalmışdır.[1]
Populyar mədəniyyətdə[redaktə | mənbəni redaktə et]
2023-cü ildə Polşada buraxılmış poçt markalarından birində Şebjeşin sinaqoqu təsvir olunmuşdur. Bu, Şebjeşin şəhəri haqqında buraxılmış ilk poçt markası olmuşdur.[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 "Szczebrzeszyn – synagoga". NN Theatre (polyakca). 13 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2024.
- ↑ 1 2 "Synagoga (ul. Sadowa 2)". Virtual Shtetl (polyakca). 21 dekabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2024.
- ↑ "Synagoga ze Szczebrzeszyna na znaczku pocztowym". Şebjeşin şəhərinin rəsmi saytı (polyakca). 31 oktyabr 2023. 2024-01-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2024.