Dərman qulançarı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Dərman qulançarı
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Dərman qulançarı (lat. Asparagus officinalis) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin qulançarkimilər fəsiləsinin qulançar cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atlantik okeanı hövzəsində və Mərkəzi Avropada, Qafqazda, Qərbi Sibirdə, Orta Asiyada, AfrikadaAsiyada yayılmışdır.

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 50-150sm-ə çatan çoxillik bitkidir. Gövdəsi düz dayanan, hamar budaqlıdır. Yan budaqları yastılaşmışdır. Əsas yarpaqları pulçuqlara qədər reduksiyaya uğramış yarpaqlar əvəz edir. Onların qoltuqlarında nazik, düz,uzunluğu 1-3 sm olan, 3-6 ədəd oturan filokladodiləri vardır. Bitki ikievlidir. Çiçəkləri yan budaqların qoltuqlarında yerləşir. Erkək çiçəklərin uzunluğu 5 mm, boruvari, ağ və yaşılımtıl-sarıdır. Dişi çiçəkləri iki dəfə azdır. İyunun ortalarından çiçəkləyir. Meyvəsi qırmizı rəngli, diametri 8 mm olan giləmeyvədir. Toxumlarla, vegetativ və kökümsovların bölünməsi ilə çoxaldılır.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kserofit, işıqsevəndir. Çəmənlərdə, çöllərdə, kolluqlarda bitir. Torpaq şəraitinə tələbkardır, yüngül, qumluca və ya gillicə torpaqlara üstünlük verir. Torpağın yüksək turşuluğunu sevmir.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qarabağda, Şirvanda, Murovdağda, Alazan-Əyriçayda, Gədəbəydə, Göygöldə, Lənkəranda meşələrdə rast gəlinir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qida, dekorativ əhəmiyyətlidi. Qidada cavan, sulu, ətli zoğları istifadə edilir. Qulançarın zoğlarının xoş dadı və nazik qoxusu onda xüsusi maddə - asparagenin olmasına görədir.

Sinonimləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Asparagus altilis (L.) Asch.
    • Asparagus altilis subsp. oxycarpus (Steven) K.Richt.
    • Asparagus altilis subsp. polyphyllus (Steven ex Ledeb.) K.Richt.
  • Asparagus caspius Schult. & Schult.f.
  • Asparagus caspius Hohen. [Illegitimate]
  • Asparagus collinus Schur [Illegitimate]
  • Asparagus esculentus Salisb.
  • Asparagus fiori Sennen
  • Asparagus hedecarpus Andrews ex Baker
  • Asparagus hortensis Mill. ex Baker
  • Asparagus littoralis Steven
    • Asparagus officinalis var. altilis L.
    • Asparagus officinalis var. campestris Gren. & Godr.
    • Asparagus officinalis var. collinus Nyman
    • Asparagus officinalis subsp. officinalis officinalis
    • Asparagus officinalis var. oxycarpus (Steven) Nyman
    • Asparagus officinalis subsp. polyphyllus (Steven ex Ledeb.) Nyman
    • Asparagus officinalis var. strictus Boiss.
  • Asparagus oxycarpus Steven
  • Asparagus paragus Gueldenst. ex Ledeb.
  • Asparagus polyphyllus Steven ex Ledeb.
  • Asparagus polyphyllus Steven
  • Asparagus sativus Mill.
    • Asparagus scaber var. littoralis (Steven) Nyman
  • Asparagus setiformis Krylov
  • Asparagus tenuifolius Gilib. [Invalid]
    • Asparagus trichophyllus var. medius Bong. & C.A.Mey.
  • Asparagus vulgaris Gueldenst. ex Ledeb.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 313.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]