I Simon (Kartli çarı)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
I Simon
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1537
Vəfat tarixi 1611
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Fəaliyyəti monarx
Ailəsi Baqrationi
Dini Gürcü Ortodoks Kilsəsi
Rütbəsi general
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

I Simon (gürc. სიმონ I) və ya Svimon (gürc. სვიმონი) — fasilələr ilə 1556-1569 və 1578-1599 arasında hökm sürən Kartli çarı idi. 1569-cu ildə Səfəvilər tərəfindən əsir alındı və doqquz il həbsdə qaldı. 1578-ci ildə sərbəst buraxılaraq Səfəvilərin müttəfiqi kimi Kartliyə geri qayıtdı və Osmanlılara qarşı mübarizəyə başladı.[1] [2] 1599-cu ildə Osmanlılar tərəfindən əsir alındı və əsirlikdə öldü. [2][1]

İlk hakimiyyəti dövrü[redaktə | mənbəni redaktə et]

1556-cı ildə Səfəvilərə qarşı Qarisi döyüşündə atasının ordusuna komandanlıq etmişdi. Döyüşdən əvvəl atası I Luarsab tərəfindən hakimiyyətin varis elan edildi. I Simon döyüşdə qalib gəlsə də, atası ağır yaralardan vəfat etmişdir. Kartlinin paytaxtı Tiflis Səfəvilərin əlində olduğu üçün Simonun iqamətgahı Qoridə yerləşirdi. I Simon 1559-cu ildə başqa bir Gürcüstan hökmdarı olan Kaxeti çarı I Levan ilə müttəfiqlik əlaqələri qurdu. 1560-cı ildən başlayaraq Simon Tiflisi Səfəvilərdən geri almaq üçün cəhdlərə başladı. 1561-ci ilin aprelində baş vermiş Çixedidi döyüşündə məğlub oldu. Bu dövrdə qardaşı David Səfəvi şahı I Təhmasibə təslim oldu və İslamı qəbul etdi. David hakimiyyəti ələ keçirmək üçün Səfəvi ordusu ilə birlikdə Gürcüstana geri döndü. I Simon Diğomi (1567) ve Samadlo (1569) döyüşlərində qardaşı Davidin üzərində qələbə çaldı. Ancaq 1569-u ildə Parçixi döyüşündə əsir alındı və Ələmut qalasında həbs edildi.[3][4]

İkinci hakimiyyəti dövrü[redaktə | mənbəni redaktə et]

1578-ci ildə Səfəvilərlə Osmanlılar arasındakı sülh münasibətləri pozuldu. Osmanlı paşası Lalə Mustafa paşa Səfəviləri Gürcüstandan geri çəkilməyə məcbur etdi.[2] Bu dövrdə I Simon Səfəvilər ilə müttəfiqliyi qəbul etdiyi və həmçinin islamı qəbul etdiyi üçün həbsdən çıxarıldı. I Simona Əliqulu xanın rəhbərliyi altında Tiflisə yürüş etmək üçün top və 5.000 qızılbaş əsgəri verildi. 1579-cu ilədək Osmanlı qoşunları Kartlinin böyük hissəsindən çıxarıldı və Tiflis qızılbaşlar tərəfindən mühasirəyə alındı. 1580-ci ildə Osmanlı ordusu tamamilə Kartlidən çıxarıldı. Həmçinin 1582-ci ildə Muxrani döyüşündə Osmanlı ordusunu məğlub edildi.[5]

I Simon 1588-1590-cı illərdə İmereti çarlığındakı hakimiyyət mübarizələrinə qarışmağa başladı. 1588-ci ildə baş tutan Gopanto düöyüşündə İmereti çarı Levanı məğlub etdi. Lakin 1590-cı ildə Levan Obşkviti döyüşündə I Simonu məğlubiyytə uğratdı və Osmanlıların köməyi ilə İmeretiyadan qovdu.

1599-cu ildə Naxuduri kəndi yaxınlığında baş tutan döyüşdə I Simon Osmanlılar tərəfindən əsir alındı və əsirlikdə öldü.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 Riota, 2017
  2. ↑ 1 2 3 Rayfield, 2012
  3. ↑ Riota, Giorgio (2017). "Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries". In Norton, Claire (ed.). Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other. Routledge. ISBN 978-1317159797. p. 53
  4. ↑ Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. ISBN 978-1780230702. p. 176
  5. ↑ Beradze, 2012

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "On the History of the Political Relations of Safavid Iran and Georgia: King Luarsab II and His Captivity in Iran". Iran and the World in the Safavid Age. I.B. Tauris. 2012. ISBN 978-1780769905."On the History of the Political Relations of Safavid Iran and Georgia: King Luarsab II and His Captivity in Iran". Iran and the World in the Safavid Age. I.B. Tauris. 2012. ISBN 978-1780769905. "On the History of the Political Relations of Safavid Iran and Georgia: King Luarsab II and His Captivity in Iran". Iran and the World in the Safavid Age. I.B. Tauris. 2012. ISBN 978-1780769905.
  • Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. 2012. ISBN 978-1780230702.Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. 2012. ISBN 978-1780230702. Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. 2012. ISBN 978-1780230702.
  • "Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries". Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other. Routledge. 2017. ISBN 978-1317159797."Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries". Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other. Routledge. 2017. ISBN 978-1317159797. "Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries". Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other. Routledge. 2017. ISBN 978-1317159797.
  • I. Svimon  (gürc.)
  • Iranica.com'da Keith Hitchins'in İran-Gürcistan ilişkilerinin tarihi  (gürc.)

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=I_Simon_(Kartli_çarı)&oldid=7506971"