Lui Bazin

Lui Bazin (1712-1774) — Nadir şahın şəxsi təbibi və Yezutilər ordeninə mənsub bir keşiş olmuşdur.

Həyatı

Lui Bazin 24 may 1712-ci ildə Fransanın Normandiya vilayətinin kiçik Avranş şəhərində dünyaya gəlmişdir. 1741- ci ildə Əfşarlar dövlətinin hakimiyyətdə olduğu İran ərazisinə gəlmişdir. Bu dövrə qədər həyatı barəsində ətraflı məlumat yoxdur. 1741- ci ildə İrana gəlsə də 1746- ci ilin sonlarından təxminən 6 ay müddətində Nadir şah Əfşarın şəxsi həkimi kimi fəaliyyət göstərmişdir. Nadirin ölümündən sonra 4 il müddətində yenidən İranda qalaraq nəhayət 1751-ci ildə buranı həmişəlik tərk etmişdir. Yezutilər ordeninə mənsub olan bu keşişin sonrakı həyatı və fəaliyyəti haqqında da məlumat olduqca azdır. Bilinən odur ki, Bazin 1767-ci ildə Çinə yollanmış və nəhayət 1774-cü ildə burada naməlum şəraitdə qətlə yetirilmişdir. Bazin özünün Əfşarlar dövləti ərazisində yaşayıb fəaliyyət göstərdiyi dövrü iki geniş məktubda qələmə almışdır

Məktubları

Bu məktubları Lui Bazin məhz Nadirin ölümündən sonra Bəndər-Abbas şəhərində olarkən qələmə almış və məxfi hesabat xarakteri daşıyan həmin sənədləri buradan o dövrdə Yezutilər ordeninə mənsub olan Rocer ata adlı bir yüksək rütbəli ruhaniyə ünvanlanmışdır. Birinci məktub tamamilə Nadir şah dövrünün hadisələrindən bəhs edir. Burada müəllif Nadir şahın yüksəlişinin tarixçəsindən onun hakimiyyəti dövründən özünü böyük fatehin xidmətinə neçə daxil olmasından və digər məsələlərdən söz açır. Məktubun yekununda Nadirin xəzinəsi haqqında da qiymətli məlumatlar öz əksini tapmışdır. Bazinin ikinci məktubunda isə onun qətlindən sonra Əfşarlar dövlətində baş verən hərbi-siyasi proseslərdən, adi hal almış çevirliş və qətillərdən, feodal hərc-mərcliyindən danışılır. Müəllif ikinci məktubunda Nadir şahın qətlindən sonra öz başına gələn hadisələrə də qısaca yer vermişdir. Bazin keşiş Rocerə göndərdiyi məktublara Nadir şahın düşərgəsinin təsvir edilmiş sxemini də əlavə etmişdir