Olqa İlkiv
| Olqa İlkiv | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 21 iyun 1920 |
| Vəfat tarixi | 5 dekabr 2021[1] (101 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şairə, yazıçı |
| Partiyası | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Olqa İlkiv (ukr. Ільків Ольга Фаустинівна; 21 iyun 1920 – 5 dekabr 2021[1], Lvov) — Ukrayna Üsyan Ordusunda ukraynalı partizan və əlaqələndirici zabiti[2][3], daha çox UÜO-nun Ali Baş Komandanı Roman Şuxeviçin əlaqələndiricisi kimi tanınır[2]. İlkiv həm də 14 il sovet həbsxanalarında yatmış siyasi məhbus olmuşdur. 2008-ci ildə 3-cü dərəcəli Şahzadə Olqa ordeni ilə təltif edilmişdir[2].
Bioqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Olqa İlkiv 21 iyun 1920-ci ildə Varşava Müqaviləsi imzalandıqdan sonra (doğuşundan bir neçə ay əvvəl) İkinci Polşa Respublikasının tərkibinə daxil olan Stryi şəhərində anadan olmuşdur[4]. Valideynləri Faustin İlkiv və Rozalia-Katerina idi.
1934-cü ildə valideynləri boşandıqdan sonra İlkiv anası ilə birlikdə Varşavaya gedir[5]. O, Przemısldakı Ukrayna Qadınlar İnstitutunda oxumuş, burada Ukraynanın "Plast" skaut təşkilatının üzvü olmuşdur[5]. 30 iyun 1941-ci ildə İlkiv Ukrayna Millətçiləri Təşkilatına qoşulur. Almanların Ukraynaya hücumundan sonra İlkiv Jitomirə qaçır və orada dəmir yolunda işə düzəlir. Orada o, sənədlərindən istifadə edərək öz adına qatar biletləri alıb Ukrayna əsgərlərinə təhvil verirdi. Bundan əlavə, İlkivin vəzifələrinə UMT qadın şəbəkəsini yaratmaq üçün insanları cəlb etmək daxil idi.
1943-cü ilin aprelində İlkiv Ukrayna üsyançı ordusunun əsgəri Volodimir "Danilo" Likota ilə evlənir. Ondan iki uşağı - qızı Zvenislava (1946-cı il təvəllüdlü) və oğlu Vladimir (1947-ci il təvəllüdlü) dünyaya gəlir. 1947-ci ilin əvvəlində, onların qızı üç aylıq olanda, İlkivə Ukrayna Üsyan Ordusunun baş komandanı Roman Şuxeviçi gizlətmək tapşırılır. Gənc uşaqları olan bir ailə mükəmməl örtük olmalı idi. Şuxeviçi daha etibarlı örtüklə təmin etmək üçün İlkiv Şuxeviçin mühafizəçisi Lübomir Polyuqa ilə uydurma evlilik təşkil edir. İlkivin əri Vladimir 1948-ci il martın 17-də döyüşdə oğlunu görmədən həlak olur.
Həbsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
UÜO komandanlığı İlkivi uşaqları ilə birlikdə Donbasa göndərmək qərarına gəlir ki, o, orada yeni həyata başlaya bilsin[4][5]. Lakin sonda o, 1950-ci il martın 14-də həbs olunduğu dostları ilə vidalaşmaq üçün Lvova getməyə qərar verir. Müqavimətin üzvü kimi İlkiv Lvovda həbs edilir. Həbsxanada o, Şuxeviçin 5 mart 1950-ci ildə Beloqorşa kəndində (indiki Lvovun bir hissəsi) ona hücum edən SSRİ Dövlət Təhlükəsizliyi Nazirliyi işçi qrupu ilə atışmada öldüyünü öyrənir[6][4]. İlkiv döyülür, işgəncələrə məruz qalır, mühafizəçilər ona psixotrop maddələri udmağa da məcbur edirlər[7].
1952-ci ildə İlkiv "antisovet dəstəsində iştiraka" görə 25 il həbs cəzasına məhkum edilir. O, cəzasını Aleksandrovski və Vladimirski mərkəzi cəzakəmkə mərkəzlərində, eləcə də İrkutsk vilayətində çəkib, 6 fevral 1964-cü ildə azadlığa çıxıb. Uşaqları adlarını Vera və Andrey Boyko olaraq dəyişdirərək Poqulyankadakı uşaq evinə göndərilib. Onlar nümunəvi “sovet xalqı” ruhunda tərbiyə olunublar.
1953-cü ildə Stalinin ölümündən sonra onun varisi Nikita Xruşşov yüzlərlə insanı peşman olmaq şərti ilə əfv edir. İlkiv bunu etmir. SSRİ-də dörd belə qadın var idi, ondan əlavə, bunlar Yekaterina Zaritskaya, Qalina Diduk və Daria Qusyak idi. Onların hamısı Roman Şuxeviçlə bağlı idi. Onlar kamera yoldaşlarını qızışdırmasınlar deyə, eyni kameraya salınıblar. 14 il sonra İlkiv əfv ərizəsi yazdıqdan sonra azadlığa buraxılır. Hələ 1953-cü ildə Stalinin ölümündən sonra, İlkiv uşaqlarının saxlandığı uşaq evinin direktoru Valentina Antipova, öz təhlükəsi və riski ilə məktubunu uşaqlarına təhvil verir. Bunun sayəsində uşaqları analarının sağ olduğunu öyrənir.
Sonrakı illər[redaktə | mənbəni redaktə et]
1964-cü ilin sentyabrından İlkiv bir neçə iş yerini dəyişdi: köşkdə satıcı, qarderobda qulluqçu və Lvov vilayət xəstəxanasında tibb bacısı, 1966-cı ildən gözətçi işləyib. 1972-ci ildən 1976-cı ildə təqaüdə çıxana qədər İlkiv Lvov Tarix Muzeyində, Xalq Memarlığı və Həyatı Muzeyinin fondlar şöbəsində (1977-1979) çalışmışdır.
İlkiv KUN-un Kiyevdə (1992) və UMO-un Ukraynada (1993) təsis iclaslarında iştirak etmişdir. 1995-2000-ci illərdə o, Ukrayna Qadınlarının Ümumkrayna Liqasının sədr müavini olub.
2008-ci ildə İlkiv 3-cü dərəcəli Şahzadə Olqa ordeni ilə təltif edilmişdir.
İlkiv 6 dekabr 2021-ci ildə 101 yaşında Lvovda vəfat edib.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 https://city-adm.lviv.ua/news/society/public-sector/289472-hromada-lvova-sumuie-z-pryvodu-smerti-zviazkovoi-upa-olhy-ilkiv.
- ↑ 1 2 3 Зв’язкова Шухевича Ольга Ільків померла на 102-му році життя Arxivləşdirilib 2022-04-15 at the Wayback Machine, Украинская правда (6 декабря 2021)
- ↑ "У Львові на 102-му році життя померла зв'язкова УПА Ольга Ільків". 2022-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-15.
- ↑ 1 2 3 Olha Ilkiv: 101 years of service to God and Ukraine (according to the program «Gene of Ukrainians») Arxivləşdirilib 2022-04-25 at the Wayback Machine, Украинская правда (21 июня 2021)
- ↑ 1 2 3 Olha Ilkiv, Roman Shukhevych’s liaison Arxivləşdirilib 2021-08-04 at the Wayback Machine , Istorychna Pravda (29 November 2021)
- ↑ Kentiy, A. Roman Shukhevych Arxivləşdirilib 2019-02-26 at the Wayback Machine . Encyclopedia of History of Ukraine. 2013
- ↑ Former UPA liaison officer receives copy of her criminal case as recorded by Soviet NKVD Arxivləşdirilib 2021-12-08 at the Wayback Machine , Euromaidan Press (24 сентября 2017)