Səmərqənd klanı
Səmərqənd klanı — İsmoil Jurabekovun başçılıq etdiyi özbək klanıdır.[1] Bu, Özbəkistanda mövcud iki əsas qruplaşmadan biri olub[1], əsas rəqibi Daşkənd klanıdır.[2] O cümlədən, əsas rəqiblər sırasında yer almayan Fərqanə klanı da rəqib hesab edilir. Keçmiş Özbəkistan Prezidenti İslam Kərimov da Səmərqənd klanına aid hesab olunurdu.[3]
Məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müasir Özbəkistanda tayfalar artıq mövcud deyildir. Hazırkı klanlar ya ailə səviyyəsində, ya da milli səviyyədə fəaliyyət göstərirlər. Bugünkü "klan" termini Özbəkistanda əsasən dostluq və ya nikah əsaslı himayədarlıq şəbəkəsi mənasını daşıyır.[4] Bəziləri bu qruplaşmalara "fraksiya" deməyə üstünlük verirlər.[5]
Sovet İttifaqının süqutundan etibarən Özbəkistan hökuməti qəbilə siyasətinin varlığını inkar etməyə çalışır.[6]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1983-cü ildə Fərqanə klanını əvəzləyən Səmərqənd klanı Özbəkistanda hakimiyyətə gəldi.[7]
Səmərqənd klanının rəhbəri İsmoil Jurabekov İslam Kərimovun hakimiyyətə gətirilməsində oynadığı rola görə "boz kardinal" kimi tanınır.[1] Lakin 1993-cü ildən etibarən, Kərimov bu qruplaşmanın gücünü məhdudlaşdırmağa başladı. Kərimovun Səmərqənd klanını himayə etməsi digər klanlar arasında narazılıqlara səbəb olmuşdu və o, üsyanın qarşısını almaq üçün bu narazılıqları dayandırmağa çalışmışdı.[8]
Sonrakı illərdə o, ölkədəki bütün klanların gücünü məhdudlaşdırmağa davam etdi. Jurabekov Kərimovun müşaviri oldu, lakin 2004-cü ildə Daşkənd klanının gücləndirilməsinə təşəbbüsə görə ona qarşı qaldırılmış cinayət iddialarından sonra hakimiyyətdən salındı.[9]
Daxili İşlər naziri, Səmərqənd klanının üzvü Zokir Almatov da səhhəti ilə əlaqədar 2005-ci ilin sonlarında istefa verdi.[3]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Collins, p. 255
- ↑ Blagov, Sergei. Uzbek strongman under Russian attack Arxivləşdirilib 2014-04-07 at the Wayback Machine. Asia Times. 13 March 2003. Accessed 24 June 2009.
- ↑ 3,0 3,1 Uzbekistan: Karimov Appears To Have Political Clans Firmly In Hand Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine. RFE/RL. 31 August 2006. Accessed 24 June 2009.
- ↑ Collins, p. 254
- ↑ Roy, p. 13
- ↑ Sengupta, p. 285
- ↑ Roy, p. 128
- ↑ Collins, p. 263
- ↑ Kimmage, Daniel. "Uzbek Eminence Falls from Grace". Central Asia Report. RFE / RL. 5 (7). 23 February 2005. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 June 2009.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Collins, Kathleen. Clan politics and regime transition in Central Asia. Cambridge University Press. 2006. ISBN 978-0-521-83950-1.
- Roy, Olivier. The New Central Asia: the creation of nations. I.B.Tauris. 2000. ISBN 978-1-86064-278-4.
- Sengupta, Anita. The formation of the Uzbek nation-state: a study in transition. Lexington Books. 2003. ISBN 978-0-7391-0618-1.