Xorvatiyada ölüm hökmü
Xorvatiyada 1991-ci ilə qədər tətbiq edilən ölüm cəzası cinayət cəzasının ən yüksək növüdür. Xorvatiyada sonuncu ölüm hökmü 1987-ci ildə, ölkə hələ Yuqoslaviyanın tərkibində olarkən həyata keçirilmişdir.
Məşhur edamlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yuqoslaviya dövründə ölkə bir neçə səs-küylü cinayət işində cəza qismində ölüm cəzasını tətbiq etdi [1] :
- Luka Yavorina, Plavnodakı dəmir yolu stansiyasının rəisi (M604 dəmir yolu): iş başında olarkən sərxoş vəziyyətdə olurdu. Bu da 15 avqust 1949-cu ildə qatar qəzasında 20 nəfərin ölümünə səbəb oldu. 24 oktyabr 1949-cu ildə güllələnib.
- Kazimir Antiç və qardaşı İvan: əvvəlcədən razılaşaraq, Kremeniç ailəsinin Sresdəki evində quldurluq etdi. Hücum zamanı Kazimir Antiç Yosip Kremeniçi oyun taxtası ilə öldürür, onun bacısı Mariyanı isə yaralayır. Antiç 6 noyabr 1967-ci ildə ölüm cəzasına məhkum edilmiş və 6 noyabr 1968-ci ildə edam edilmişdir.
- Ferdo Dariç Draqaniçdə yatmış qoca cütlük Petar və Bara Biliçiçi balta ilə öldürmüşdür. 1970-ci ildə edam edilmişdir.
- Yovan Buqarski 26 aprel 1964-cü ildə Samoborda Adela Başiçin evinə quldurluq məqsədilə daxil olmuş, Adelanın (46 yaş) və qızı Dragisanın (23 yaşlı) boğazını kəsmişdir. 1966-cı ilin payızında Zaqrebdə güllələnmişdir.
- Nikola Keviç Osiyekdə ikiqat qətldə və adam öldürməyə cəhddə təqsirli bilinib, Yuqoslaviya Ali Məhkəməsinə edilən appelyasiya müraciəti rədd edilib. O, 22 aprel 1978-ci ildə güllələnərək edam edilməzdən əvvəl ölüm hökmündə, təkadamlıq kamerada və zəncirlərlənmiş vəziyyətdə saxlanılmışdır.
Xorvatiyada sonuncu edam 1987-ci ildə həyata keçirilib [2] [3] [4] . Yük maşını sürücüsü Duşan Kosiç 1983-cü il martın 1-də həmkarı Çedomir Matiyeviç, arvadı Slavitsa və onların qızları Draqananı (2 yaş) və Snejananı (8 aylıq) qətlə yetirməkdə təqsirli bilinərək edam edilib [2] [3] . İstintaq zamanı Kosiç qətli törətdiyini etiraf edib və ətraflı ifadə verib, lakin sonrakı məhkəmə prosesində ifadəsindən imtina edib [4] . Karlovats Rayon Məhkəməsi onu təqsirli bilib və 4 oktyabr 1983-cü ildə ölüm hökmü çıxarıb [2] [4] . Kosiç 29 yanvar 1987-ci ildə güllələnib [2] [3] [4] .
1990-cı il Xorvatiya Konstitusiyasının 21-ci maddəsinə uyğun olaraq ölkədə ölüm hökmü qadağan edilmişdir [5] .
Xorvatiya həmçinin Avropa İnsan Haqları Konvensiyasının bütün hallarda ölüm hökmünü ləğv edən 13 saylı Protokolunun iştirakçısıdır. Konvensiya 3 iyul 2002-ci ildə imzalanmış, 3 fevral 2003-cü ildə ratifikasiya edilmiş və 1 iyul 2003-cü ildə qüvvəyə minmişdir [6] .
1959-cu ildən sonra icra edilən edamlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə: SPSK verilənlər bazası
| Adı | Cinsi | Hökmün verildiyi tarix | Hökmün icra edildiyi tarix | Edam yeri | Törədilən cinayət | Metod |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Pavao Çekada | Kişi | 1960 | 29 mart 1960 | Varajdin | Hərbi cinayət | Soyuq silahla qətlə yetirmə |
| Stevo Ovçar | Kişi | 1960 | 1960 | Osiek | Polis işçisinin qətlə yetirilməsi | |
| İovan Buqarski | Kişi | 1965 | 24 fevral 1965 | Zaqreb | İkiqat qətl | |
| Kazimir Antiç | Kişi | 6 noyabr 1967 | 6 noyabr 1968 | Rieka | Soyğun zamanıı qətl | |
| Ferdo Doriç | Kişi | 1970 | 1970 | Karlovats | İkiqat qətl | |
| Kosta Duiç | Kişi | 27 noyabr 1974 | 1976 | Raskolot | İkiqat qətl | |
| Nikola Keviç | Kişi | 1977 | 22 aprel 1977 və ya 22 aprel 1978 | Osiek | İkiqat qətl | |
| Duşan Kosiç | Kişi | 4 oktyabr 1983 | 29 yanvar 1987 | Karlovats | Çoxsaylı qətl |
Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Majetić, Vanja. "Smrtna kazna" (PDF). Vjesnik. 2005-11-26. 39–42. 2014-01-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2014-01-05.
- ↑ 1 2 3 4 "TAJNA POSLJEDNJE SMRTNE KAZNE 'Karlovački monstrum nije imao milosti. Morali smo ga osuditi na strijeljanje'". Jutarnji list (xorvat). 2013-07-29. 2016-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-29.
- ↑ 1 2 3 "Deveterostruko ubojstvo najteži zločin". Glas Slavonije (xorvat). 2009-05-27. 2011-10-01 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 3 4 "Za četverostruko ubojstvo i ubojici smrt". dalje.com (xorvat). 2006-11-06. 2013-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-05.
- ↑ "2. Personal and Political Liberties and Rights - Article 21". The Constitution of the Republic of Croatia (consolidated text). Croatian Parliament. 2013-09-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-22.
- ↑ "Protocol No. 13 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, concerning the abolition of the death penalty in all circumstances". 2013-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-21.