Ateizm: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın

← Əvvəlki redaktə Sonrakı redaktə →

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

VizualVikimətn

Sətirdə

21:08, 6 sentyabr 2017 tarixinə olan versiya

Ateizm, geniş mənada, tanrıların mövcudluğuna inamın olmamasıdır.^[1]^[2]^[3]^[4]Daha az bir konsepsiyada Ateizm hər hansı ilahi bir varlıq olduğuna dair inancın rəddidir.^[5]^[6] Daha da dar bir mənada ateizm xüsusilə heç bir tanrı yoxdur, mövqeyidir.^[1]^[2]^[7]^[8] Ateizm ən azı bir tanrının mövcudluğuna inam ilə ümumi mənada teizmlə ziddiyyət təşkil edir.^[9]^[10]

Etimoloji kökə əsasən Ateizm qədim yunan sözü olub "ἄθεος" (ateos) mənası "tanrı yoxdur" deməkdir. Qədim dövrdə daha iri cəmiyyət tərəfindən ibadət edilən tanrılara inanmayan və ya onlara ibadət etməktən imtina edənlər üçün alçaldıcı bir söz kimi istifadə edilirdi. Ateizm termini ortodoks əhali tərəfindən dini inanclarını bölüşməyənlərin kateqoriləşdirilməsində istifadə edilirdi. Ateizm termini aktual olaraq 16-cı əsirdə meydana çıxdı. Bunula bərabər azad düşüncənin yayılması, skeptisist sorğulama və dəvamında dini tənqidin artması ilə ateizm termininin tətbiq nöqtəsi daralmağa başladı. Ateist terminindən istifadə edərək özlərini təyin edən ilk şəxslər 18-ci əsrdə Maarifçilik dövründə yaşayırdılar. Fransız İnqilabı "Bənzəri görünməmiş ateizm" ilə qeyd olunan, insan ağılının üstünlüyünü müdafiə edən tarixin ilk böyük siyasi hərəkatına şahid oldu.

Ateist arqumentlər fəlsəfi yanaşmadan sosial və tarixi yanaşmalara qədər uzanır.İlahi varlıqlara inanmamaq üçün empirik sübutların olmaması,fənalıq problemi,ziddiyyətli dini mətinlər,yanlışlanma potensialı ola bilən konsepsiaların rədd edilməsi,inançsızlıq və s. arqumentlər iləri sürülür.Bəzi ateistlərin sekulyar fəlsəfəni mənimsəməsinə baxmayaraq,bütün ateistlərin riayət etdiyi bir ideologiya və ya davranış dəsti yoxdur.Ateizm teizmdən daha həssas bir mövqedədir hansı ki,tanrının mövcud olmadığının sübut olunması ateistlər üzərinə şamil edilmir,ancaq teizmin məntiqliliyini təmin etmək üçün teistlər tanrının mövcudluğunu sübut etməlidir.Lakin başqaları belə bir mövqedə olma fikri ilə razılaşmırdılar.

Ateizm konsepsiyaları fərqlilik göstərdiyindən,ateistlərin mövcud sayının dəqiq qiymətləndirilməsi çətindir.Dünya Miqyaslı Müstəqil Şəbəkə / Qallup Beynəlxalq Assosiasiası(ing.Worldwide Independent Network/Gallup International Association (WIN/GIA)) tərəfindən iki qlobal anket sorğusu keçirilmişdi.2015-ci ildə anketə qatılan 64 000-dən çox iştirakçıdan 11%-i özlərini "etiqadlı ateist" olaraq göstərmişdi,halbuki,2012-ci ilin əvvəlində keçirilən sorğuda respondentlərin 13%-i "etiqadlı ateist" idi.Bununla yanaşı, digər tədqiqatçılar WIN/Gallup göstəriciləri ilə ehtiyatlı olmağı məsləhət görmüşlər, çünki,onilliklər ərzində eyni müşahidədən istifadə edən və daha böyük nümunə ölçüsünə malik olan digər tədqiqatlar ardıcıl olaraq aşağı göstəricilərə çatmışdır. Britan Yayım Korporasiyası (BBC) tərəfindən 2004-cü ildə aparılan araşdırma, ateistlərin dünya əhalisinin 8% -ni təşkil etdiyi qeyd edildi.Digər köhnə təxminlər, ateistlərin dünya əhalisinin 2% -ni , dinsizlərin isə 12%-ni təşkil etdiyi göstərilmişdi.Bu sorğulara görə, Avropa və Şərqi Asiya ən yüksək ateizm göstəricisi olan bölgələrdir.2015-ci ildə Çin əhalisinin 61%-nin ateist olduğunu bildirdi.Avropa İttifaqında keçirilən 2010-cu il Avrobarometr sorğusuna əsasən, AB əhalisinin 20% -i "hər hansı bir ruh,tanrı və ya həyat gücünə" inanmadığı qeyd olundu.

Təyini və növləri

Yazıçılar ateizmi necə ən yaxşı şəkildə təyin və təsnifləndirmək üzərində razılaşmırlar,hansı fövqəltəbii qüvvənin tanrı hesab edilməsi,öz-özlüyündə ixtiyarı düşüncəmi və fəlsəfi mövqemi ya da birinin olmaması,şüurlu imtinamı tələb etməsi yoxsa açıq aydın imtinamı tələb etməsi kimi mövzularda rəqabət aparılır.Ateizm aqnostiszmlə uzlaşma xüsusiyyətinə görə eyni qəbul edildi,həmçinin bir-biri ilə ziddiyyət təşkil etdiyi qeyd olundu.Müxtəlif kateqoriyalar ateizmin müxtəlif formalarını ayırd etmək üçün istifadə edilmişdir.

Diapozon

Ateizmin təyin edilməsi ilə əlaqədar qeyri-müəyyənlik və mübahisələrdən bir qismi,tanrı və ilah kəlimələrinin tərifinin təyini ilə bağlı uzlaşmada yaşanan çətinliklərlə əlaqədardır.Tanrı və illah konsepsiyalarının dəhşətli dərəcədə çoxluğu ateizmin tətbiqi ilə bağlı fərqli düşüncələrə gətirib çıxarır.Roma papası Xristiyanları ilahiləşdirilmiş bütlərə ibadət etmədikləri üçün ateist olaraq günahlandırdı.Teizmin hər hansı bir ilahi inancı əhatə etdiyi kimi başa düşülməsi ilə ,tədricən bu aspekt xoşagəlməz hala düşdü.

Rədd edilən fenomenlərin diapozonuna gəldikdə isə ,ateizm hər bir ilahi varlığın,spiritual ,fövqəltəbii ya da transsendental konseptlərin, Buddizm, Hinduizm, Caynizm və Daoizm kimi,bir çoxuna qarşı çıxabilər.

Örtülü və Açıq

Ateizmin tərifi bir insanın ateist kimi qəbul edilməsi üçün ilahi varlıqların anlayışına qoyması lazım olan düşüncə dərəcəsinə görə dəyişir.Ateizm bəzən hər hansı bir ilahi varlığın mövcud olduğuna dair sadə inamın olmaması ilə müəyyən edilmişdir.Bu geniş tərifə yeni doğulmuş və teokratik fikirlərə məruz qalmayan insanlar daxil edilir.

Pozitiv və Neqativ

Qeydlər

↑ ¹ ² Harvey, Van A. Agnosticism and Atheism, in Flynn, 2007. səh. 35: "The terms ATHEISM and AGNOSTICISM lend themselves to two different definitions. The first takes the privative a both before the Greek theos (divinity) and gnosis (to know) to mean that atheism is simply the absence of belief in the gods and agnosticism is simply lack of knowledge of some specified subject matter. The second definition takes atheism to mean the explicit denial of the existence of gods and agnosticism as the position of someone who, because the existence of gods is unknowable, suspends judgment regarding them ... The first is the more inclusive and recognizes only two alternatives: Either one believes in the gods or one does not. Consequently, there is no third alternative, as those who call themselves agnostics sometimes claim. Insofar as they lack belief, they are really atheists. Moreover, since absence of belief is the cognitive position in which everyone is born, the burden of proof falls on those who advocate religious belief. The proponents of the second definition, by contrast, regard the first definition as too broad because it includes uninformed children along with aggressive and explicit atheists. Consequently, it is unlikely that the public will adopt it."
↑ ¹ ² Simon Blackburn, redaktoratheism // The Oxford Dictionary of Philosophy (2008). Oxford University Press. 2008. İstifadə tarixi: 2013-11-21. Either the lack of belief that there exists a god, or the belief that there exists none. Sometimes thought itself to be more dogmatic than mere agnosticism, although atheists retort that everyone is an atheist about most gods, so they merely advance one step further.
↑
Most dictionaries (see the OneLook query for "atheism") first list one of the more narrow definitions.
- Runes, Dagobert D.(editor). Dictionary of Philosophy. New Jersey: Littlefield, Adams & Co. Philosophical Library. 1942. ISBN 0-06463461-2. 2011-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09. (a) the belief that there is no God; (b) Some philosophers have been called "atheistic" because they have not held to a belief in a personal God. Atheism in this sense means "not theistic". The former meaning of the term is a literal rendering. The latter meaning is a less rigorous use of the term though widely current in the history of thought ([[:Category:|link]])[[Category:]] – entry by Vergilius Ferm
↑ Atheism // OxfordDictionaries.com. Oxford University Press. İstifadə tarixi: April 23, 2017.
↑ Nielsen, 2013: "Instead of saying that an atheist is someone who believes that it is false or probably false that there is a God, a more adequate characterization of atheism consists in the more complex claim that to be an atheist is to be someone who rejects belief in God for the following reasons ... : for an anthropomorphic God, the atheist rejects belief in God because it is false or probably false that there is a God; for a nonanthropomorphic God ... because the concept of such a God is either meaningless, unintelligible, contradictory, incomprehensible, or incoherent; for the God portrayed by some modern or contemporary theologians or philosophers ... because the concept of God in question is such that it merely masks an atheistic substance—e.g., "God" is just another name for love, or ... a symbolic term for moral ideals."
↑ Edwards, 2005: "On our definition, an 'atheist' is a person who rejects belief in God, regardless of whether or not his reason for the rejection is the claim that 'God exists' expresses a false proposition. People frequently adopt an attitude of rejection toward a position for reasons other than that it is a false proposition. It is common among contemporary philosophers, and indeed it was not uncommon in earlier centuries, to reject positions on the ground that they are meaningless. Sometimes, too, a theory is rejected on such grounds as that it is sterile or redundant or capricious, and there are many other considerations which in certain contexts are generally agreed to constitute good grounds for rejecting an assertion."
↑ Rowe, 1998: "As commonly understood, atheism is the position that affirms the nonexistence of God. So an atheist is someone who disbelieves in God, whereas a theist is someone who believes in God. Another meaning of 'atheism' is simply nonbelief in the existence of God, rather than positive belief in the nonexistence of God. ... an atheist, in the broader sense of the term, is someone who disbelieves in every form of deity, not just the God of traditional Western theology."
↑ J.J.C. Smart. Atheism and Agnosticism // Stanford Encyclopedia of Philosophy.
↑ "Definitions: Atheism". Department of Religious Studies, University of Alabama. İstifadə tarixi: 2012-12-01.
↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; OED-theism adlı istinad üçün mətn göstərilməyib

Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb2011-atheism-critique" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb2011concise-atheism" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb2011-Rejection-of-all-religious-beliefs" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb2007-study-of-religion" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb2007-demographics" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb1911-atheism" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "eb1911-atheism-sceptical" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "encyc-unbelief-compatible" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "martin-agnosticism-entails" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "BBC-2004-demographics" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "agnosticism-compatible" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "flint-agnostic-atheism" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "barker-agnostic-atheism" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "besant-open-to-new-truth" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "holyoake-question-of-probability" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur
Sitat səhvi: <references> daxilindəki "honderich" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur

Sitat səhvi: <references> daxilindəki "hume-metaphysics" adlı <ref> teqi əvvəlki mətndə istifadə olunmur

İstinadlar

Armstrong, Karen. A History of God. London: Vintage. 1999. ISBN 0-09927367-5.
Baggini, Julian. Atheism: A Very Short Introduction. Oxford University Press. 2003. ISBN 0-19280424-3.
Barker, Dan. Godless: How an Evangelical Preacher Became One of America's Leading Atheists. New York: Ulysses Press. 2008. ISBN 978-1-569-75677-5. OL 24313839M.
Bradlaugh, Charles; Besant, Annie; Bradlaugh, Alice; Moss, A. B.; Cattell, C. C.; Standring, G.; Aveling, E. The Atheistic Platform. London: Freethought Publishing. 1884.
Dawkins, Richard. The God Delusion. Bantam Press. 2006. ISBN 0-59305548-9.
Edwards, Paul. Atheism // Donald M. Borchert (redaktor). The Encyclopedia of Philosophy. Vol. 1 (2nd). MacMillan Reference USA (Gale). 2005 [1967]. səh. 359. ISBN 978-0-028-65780-6.
Flew, Antony. The Presumption of Atheism, and other Philosophical Essays on God, Freedom, and Immortality. New York: Barnes and Noble. 1976.
Flint, Robert. Agnosticism: The Croall Lecture for 1887–88. William Blackwood and Sons. 1903. OL 7193167M.
Flynn, Tom, redaktorThe new encyclopedia of unbelief // The New Encyclopedia of Unbelief. Prometheus Books. 25 October 2007. ISBN 978-1-591-02391-3. OL 8851140M.
Harris, Sam. The End of Faith: Religion, Terror, and the Future of Reason. W. W. Norton & Company. 2005.
Harris, Sam. Letter to a Christian Nation. Knopf. 19 September 2006. ISBN 978-0-307-27877-7. OL 25353925M.
Harris, Sam. "The Myth of Secular Moral Chaos". Free Inquiry. 26 (3). April 2006. ISSN 0272-0701. İstifadə tarixi: 2013-11-21. alternate URL
Hitchens, Christopher. god Is Not Great: How Religion Poisons Everything. Random House. 2007. ISBN 978-0-771-04143-3.
Hume, David. Dialogues Concerning Natural Religion . London. 1779. OL 7145748M.
Hume, David. An Enquiry Concerning Human Understanding . London. 1748.
Landsberg, Mitchell. "Atheists, agnostics most knowledgeable about religion, survey says". Los Angeles Times. 28 September 2010. 2011-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-08.
Martin, Michael. Atheism: A Philosophical Justification. Philadelphia: Temple University Press. 1990. ISBN 978-0-877-22642-0. OL 8110936M. 2011-05-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09.
Martin, Michael, redaktorThe Cambridge Companion to Atheism. Cambridge: Cambridge University Press. 2006. ISBN 0-52184270-0. OL 22379448M. İstifadə tarixi: 2013-11-25.
Nielsen, Kai. Atheism // Encyclopædia Britannica. 2013. İstifadə tarixi: 2013-11-25.
Rowe, William L. Atheism // Edward Craig (redaktor). Routledge Encyclopedia of Philosophy. Taylor & Francis. 1998. ISBN 978-0-415-07310-3. İstifadə tarixi: 2011-04-09.
Russell, Bertrand. Why I am not a Christian, and other essays on religion and related subjects. Simon and Schuster. 1957.
Sartre, Jean-Paul. Existentialism and Humanism // Priest, Stephen (redaktor). Jean-Paul Sartre: Basic Writings. London: Routledge. 2001 [1946]. səh. 45. ISBN 0-41521367-3.
Sartre, Jean-Paul. An existentialist ethics // Gensler, Harry J.; Spurgin, Earl W.; Swindal, James C. (redaktorlar ). Ethics: Contemporary Readings. London: Routledge. 2004 [1946]. səh. 127. ISBN 0-41525680-1.
Smith, George H. Atheism: The Case Against God. Buffalo, New York: Prometheus Books. 1979. ISBN 0-87975124-X. LCCN 79002726. OL 4401616M.
Stenger, Victor J. God: The Failed Hypothesis—How Science Shows That God Does Not Exist. Amherst, New York: Prometheus Books. 2007. ISBN 978-1-591-02652-5.
Stenger, Victor J. The New Atheism: Taking a Stand for Science and Reason. Prometheus. 22 September 2009. ISBN 1-59102751-9. 11 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-23.
Zdybicka, Zofia J. Atheism (PDF) // Maryniarczyk, Andrzej (redaktor). Universal Encyclopedia of Philosophy. 1. Polish Thomas Aquinas Association. 2005. İstifadə tarixi: 2011-04-09.

[encyc-unbelief-def-issues-1] ¹ ² Harvey, Van A. Agnosticism and Atheism, in Flynn, 2007. səh. 35: "The terms ATHEISM and AGNOSTICISM lend themselves to two different definitions. The first takes the privative a both before the Greek theos (divinity) and gnosis (to know) to mean that atheism is simply the absence of belief in the gods and agnosticism is simply lack of knowledge of some specified subject matter. The second definition takes atheism to mean the explicit denial of the existence of gods and agnosticism as the position of someone who, because the existence of gods is unknowable, suspends judgment regarding them ... The first is the more inclusive and recognizes only two alternatives: Either one believes in the gods or one does not. Consequently, there is no third alternative, as those who call themselves agnostics sometimes claim. Insofar as they lack belief, they are really atheists. Moreover, since absence of belief is the cognitive position in which everyone is born, the burden of proof falls on those who advocate religious belief. The proponents of the second definition, by contrast, regard the first definition as too broad because it includes uninformed children along with aggressive and explicit atheists. Consequently, it is unlikely that the public will adopt it."

[oxdicphil-2] ¹ ² Simon Blackburn, redaktoratheism // The Oxford Dictionary of Philosophy (2008). Oxford University Press. 2008. İstifadə tarixi: 2013-11-21. Either the lack of belief that there exists a god, or the belief that there exists none. Sometimes thought itself to be more dogmatic than mere agnosticism, although atheists retort that everyone is an atheist about most gods, so they merely advance one step further.

[religioustolerance-3] Most dictionaries (see the OneLook query for "atheism") first list one of the more narrow definitions.
Runes, Dagobert D.(editor). Dictionary of Philosophy. New Jersey: Littlefield, Adams & Co. Philosophical Library. 1942. ISBN 0-06463461-2. 2011-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09. (a) the belief that there is no God; (b) Some philosophers have been called "atheistic" because they have not held to a belief in a personal God. Atheism in this sense means "not theistic". The former meaning of the term is a literal rendering. The latter meaning is a less rigorous use of the term though widely current in the history of thought ([[:Category:|link]])[[Category:]] – entry by Vergilius Ferm

[4] Runes, Dagobert D.(editor). Dictionary of Philosophy. New Jersey: Littlefield, Adams & Co. Philosophical Library. 1942. ISBN 0-06463461-2. 2011-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-04-09. (a) the belief that there is no God; (b) Some philosophers have been called "atheistic" because they have not held to a belief in a personal God. Atheism in this sense means "not theistic". The former meaning of the term is a literal rendering. The latter meaning is a less rigorous use of the term though widely current in the history of thought ([[:Category:|link]])[[Category:]] – entry by Vergilius Ferm

[4] Atheism // OxfordDictionaries.com. Oxford University Press. İstifadə tarixi: April 23, 2017.

[eb2011-atheism-5] Nielsen, 2013: "Instead of saying that an atheist is someone who believes that it is false or probably false that there is a God, a more adequate characterization of atheism consists in the more complex claim that to be an atheist is to be someone who rejects belief in God for the following reasons ... : for an anthropomorphic God, the atheist rejects belief in God because it is false or probably false that there is a God; for a nonanthropomorphic God ... because the concept of such a God is either meaningless, unintelligible, contradictory, incomprehensible, or incoherent; for the God portrayed by some modern or contemporary theologians or philosophers ... because the concept of God in question is such that it merely masks an atheistic substance—e.g., "God" is just another name for love, or ... a symbolic term for moral ideals."

[encyc-philosophy-6] Edwards, 2005: "On our definition, an 'atheist' is a person who rejects belief in God, regardless of whether or not his reason for the rejection is the claim that 'God exists' expresses a false proposition. People frequently adopt an attitude of rejection toward a position for reasons other than that it is a false proposition. It is common among contemporary philosophers, and indeed it was not uncommon in earlier centuries, to reject positions on the ground that they are meaningless. Sometimes, too, a theory is rejected on such grounds as that it is sterile or redundant or capricious, and there are many other considerations which in certain contexts are generally agreed to constitute good grounds for rejecting an assertion."

[RoweRoutledge-7] Rowe, 1998: "As commonly understood, atheism is the position that affirms the nonexistence of God. So an atheist is someone who disbelieves in God, whereas a theist is someone who believes in God. Another meaning of 'atheism' is simply nonbelief in the existence of God, rather than positive belief in the nonexistence of God. ... an atheist, in the broader sense of the term, is someone who disbelieves in every form of deity, not just the God of traditional Western theology."

[8] J.J.C. Smart. Atheism and Agnosticism // Stanford Encyclopedia of Philosophy.

[reldef-9] "Definitions: Atheism". Department of Religious Studies, University of Alabama. İstifadə tarixi: 2012-12-01.

[OED-theism-10] Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; OED-theism adlı istinad üçün mətn göstərilməyib

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Sətir 4: / Sətir 4: @@
 [[Şəkil:Socrates Louvre.jpg|thumb|[[Sokrat]]]]
 '''Ateizm''', geniş mənada, tanrıların mövcudluğuna inamın olmamasıdır.<ref name="encyc-unbelief-def-issues" /><ref name="oxdicphil" /><ref name="religioustolerance" /><ref>{{cite encyclopedia |url=http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/atheism |encyclopedia=[[OxfordDictionaries.com]] |title=Atheism |publisher=[[Oxford University Press]] |accessdate=April 23, 2017}}</ref>Daha az bir konsepsiyada Ateizm hər hansı ilahi bir varlıq olduğuna dair inancın rəddidir.<ref name="eb2011-atheism" /><ref name="encyc-philosophy" /> Daha da dar bir mənada ateizm xüsusilə heç bir tanrı yoxdur, mövqeyidir.<ref name="encyc-unbelief-def-issues" /><ref name="oxdicphil" /><ref name="RoweRoutledge" /><ref>{{cite encyclopedia |url=https://plato.stanford.edu/entries/atheism-agnosticism/#1
-|encyclopedia=[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]]|title=Atheism and Agnosticism |publisher=|accessdate=|author=[[J.J.C. Smart]]}}</ref>  Ateizm ən azı bir tanrının mövcudluğuna inam ilə ümumi mənada [[Teizm|teizmlə]] ziddiyyət təşkil edir.
+|encyclopedia=[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]]|title=Atheism and Agnosticism |publisher=|accessdate=|author=[[J.J.C. Smart]]}}</ref>  Ateizm ən azı bir tanrının mövcudluğuna inam ilə ümumi mənada [[Teizm|teizmlə]] ziddiyyət təşkil edir.<ref name="reldef" /><ref name="OED-theism" />
 Etimoloji kökə əsasən Ateizm qədim yunan sözü olub  "ἄθεος" (ateos) mənası "tanrı yoxdur" deməkdir. Qədim dövrdə daha iri cəmiyyət tərəfindən ibadət edilən tanrılara inanmayan və ya onlara ibadət etməktən imtina edənlər üçün alçaldıcı bir söz kimi  istifadə edilirdi. Ateizm termini ortodoks əhali tərəfindən  dini inanclarını bölüşməyənlərin kateqoriləşdirilməsində istifadə edilirdi. Ateizm termini aktual olaraq 16-cı əsirdə meydana çıxdı. Bunula bərabər azad düşüncənin yayılması, skeptisist sorğulama və dəvamında dini tənqidin artması ilə ateizm termininin tətbiq nöqtəsi daralmağa başladı. Ateist terminindən istifadə edərək özlərini təyin  edən ilk şəxslər 18-ci əsrdə [[Maarifçilik dövrü|Maarifçilik dövründə]] yaşayırdılar. Fransız İnqilabı "Bənzəri görünməmiş ateizm" ilə qeyd olunan, insan ağılının üstünlüyünü müdafiə edən tarixin ilk böyük siyasi hərəkatına şahid oldu.

Ateizm: Redaktələr arasındakı fərq

21:08, 6 sentyabr 2017 tarixinə olan versiya

Mündəricat