Züleyxa Əsədullayeva
| Züleyxa Əsədullayeva | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 18 noyabr 1916 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 iyul 2002 (85 yaşında) |
Züleyxa Əsədullayeva (d.Bakı – ö.) — ABŞ azərbaycanlısı[1].
Həyatı
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulandan sonra Züleyxa xanım Əsədullayeva valideynləri ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət edir. 1952-ci ildə amerikalı mühəndisə ərə gedərək ömrünün sonunadək həyatını ABŞ-da, Vaşinqton ətrafında keçirir[1]. Züleyxa xanım uzun ayrılıqdan sonra 1990-cı ildə doğma torpağa ayaq basır. O, jurnalistlər və tələbələr qarşısında etdiyi çıxışında belə demişdi: “Heç vaxt unutmayın: doğma torpaqdan şirin heç nə yoxdur. Mənim ən səmimi arzum öz xalqımı anlamaq və ona mümkün olduğu qədər kömək etməkdir. Bu arzu sadəcə bir hisslə - əcdadlarımın yurduna, doğulduğum şəhərə sevgivə bağlı olduğum millətdən duyduğum qürurla bağlıdır”.
Bakıya gələn Züleyxa xanım sakit otura bilmir. O, humanitar yüklə Sumqayıtdakı uşaq evinə, Sabirabadda qaçqınlar düşərgəsinə, Zaqulbada professor Z.Qindes adına sümük vərəmi dispanserinə gedir. Jurnalistlərlə görüşü zamanı ona verilən “ən güclü uşaqlıq xatirələri” haqqında suala Züleyxa xanım belə cavab vermişdi: “1918-ci ildə ermənilər tərəfindən törədilən qətliamı aydın xatırlayıram. Bu baş verəndə bizi – uşaqları neft istehsalçısı Mövsüm Səlimovun evinin qarşısında yaşayan nənəmgilə apardılar. Birdən ora atlarda daşnaklar gəldilər və həyətə soxularaq, qışqırmağa başladılar: “Azərbaycanlı qadın və uşaqları bizə verin!”. Həmin vaxt möcüzə ilə xilas olduq...Sonra bizi gecə Yuxarı məhəllə adlanan yerə apardılar. Orada bizim arabaçı, aşpaz və digər xidmətçilərimiz yaşayırdı. Orada zirzəmilərdə bizi kömür və atlar üçün taxıl kisələrinin arasında gizlətdilər. Yadımdadır ki, qışqırıq, dava-dalaş və atışma səsləri gəlirdi. Çox dəhşətli vaxtlar idi. Təəccübləndirici hal bu idi ki, ermənilər bu qeyrətsizliyi bizim öz torpaqlarımızda törədirdilər...
Sonradan biz uşaqlar böyüklərdən öyrəndik ki, həmin dəhşətli vaxtlarda bir çox azərbaycanlıların nəsli kəsilmişdi. Böyüyəndən sonra mən tez-tez həmin vaxtları dəhşət içində yada salırdım. Xaricdə yaşayanda mən heç vaxt azərbaycanlı olmağımdan nə qorxmuşam, nə də utanmışam. Əksinə, sosial tədbirlərdə və Vaşinqtonda, Ankarada, Parisdə səfirliklərdə qəbul zamanı, mənim fransız, ingilis, türk, portuqal, rus dillərini bilməyimdən təəccüblənərək soruşanda ki, “Siz haralısız?”, mən cavab verirdim ki, “Mən Bakıda anadan olmuşam!”. Xaricdəki mühacirlər arasında nüfuzlu xadim kimi Züleyxa xanım Veber-Əsədullayevanın Azərbaycan haqqında, tariximizin əhəmiyyətli hadisələri və faciəvi səhifələri, o cümlədən 1918-ci ildə baş vermiş soyqırım haqqında reallıqların Amerika və dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında böyük xidmətləri var[1].
Züleyxa Əsədullayevanın 2002-ci ildə vafət edib və cənazəsi babası Şəmsi Əsədullayevin qəbri yanında Əmircan qəsəbəsində doğma torpağa tapşırılıb[2].
İstinadlar
- ↑ 1 2 3 "Diaspora hərəkatında qadınların rolu" (az.). olaylar.az. 11.03.2014 16:53. İstifadə tarixi: 2014-04-01.
- ↑ Son mənzilə // Azərtac. 2002