Çəhrayı qutan

	?Çəhrayı qutan
Elmi təsnifat
Aləmi:	Heyvanlar
Yarımaləm:	Eumetazoylar
Bölmə:	İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə:	Sonağızlılar
Tip:	Xordalılar
Yarımtip:	Onurğalılar
Sinif:	Quşlar
Dəstə:	Qutankimilər
Fəsilə:	Qutanlar
Cins:	Qutan
Növ:	Çəhrayı qutan
Elmi adı
	Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758
Mühafizə statusu
	Həssas növlər; Vulnerable (IUCN 3.1); BTTSMB 106003809
ÜTMX	174693
MBMM	36301
HE	1049382

Ümumi xarakteristikası və görkəmi[redaktə | əsas redaktə]

Kütləsi 7,5-9 kq-dır. Sürü halında yaşayırlar. Rəngi çəhrayıyaçalan-ağdır. Qanadlarının ucu qaradır. Başının arxa tərəfində bir topa sivri lələkdən ibarət tac var. Dimdiyi çox uzundur və altında boğaz kisəsi vardır^[1]. Suda üzərkən və uçuş zamanı boynunu "s" hərfi formasında saxlayır. Yaxşı üzür, lakin hava kisələrinin çoxluğu və skeletin pnevmatikliyinə görə suya dala bilmir. Quruda çətin gəzir. Səsi boğuq-bağırtılıdır^[1].

Yayılması[redaktə | əsas redaktə]

Əsasən Afrikanın ekvatorial hissəsində, Cənubi Avropada, Ön və Mərkəzi Asiyada yuvalayır. Qara və Xəzər dənizində, İranda, İraqda, Misirdə qışlayır^[1]. Xəzər dənizinin Azərbaycan hissəsinin bütün sahil zolağı boyu rast gəlinir. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələri və Kürün mənsəbinə həmsərhəd Xəzərin sahil suları əsas qışlama yerləridir.

Sayı[redaktə | əsas redaktə]

Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələrində qışda 1980-cı ildə 40, 1982-ci ildə 6, 1999-cu ildə 99, 2004-cü ildə 20, 2005-ci ildə 210, 2006-cı ildə 720 fərdi, Kürün mənsəbində isə 1999-cu ildə 40 fərdi qeydə alınmışdır. Xəzərin Cənubi-Şərqi Şirvan, Abşeron-Qobustan və Samur-Dəvəçi sahil zolağında tək-tək fərdlərinə rast gəlinir. Arealının şimal hissəsində qış sərt keçdikcə Xəzərin Azərbaycan hissəsində sayı artır.

Çoxalması[redaktə | əsas redaktə]

Əsasən koloniya halında, bəzən ayrı-ayrı cütlər şəklində yuvalayır. Yuvalarını su hövzələrinin qarğı və qamışlıqlarında qururlar^[1]. Yuvaya 2 ədəd ağ rəngli yumurta qoyur. Kürtyatma 33 gün davam edir. Əsasən dişi kürt yatır, erkək onu gecə və səhər əvəz edir^[1]. Balanın yumurtadan çıxdığı ilk gündən valideynlər onları qusuntu ilə qidalandırır. Balalar artıq 5-ci gün kiçik balıqlarla qidalana bilir.