Çəhrayı qutan
| Çəhrayı qutan | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pelecanus onocrotalus | |||||||||||||||||||||||
.jpg) | |||||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||||||
| Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||||
| Mühafizə statusu | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Ümumi xarakteristikası və görkəmi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kütləsi 7,5-9 kq-dır. Sürü halında yaşayırlar. Rəngi çəhrayıyaçalan-ağdır. Qanadlarının ucu qaradır. Başının arxa tərəfində bir topa sivri lələkdən ibarət tac var. Dimdiyi çox uzundur və altında boğaz kisəsi vardır[1]. Suda üzərkən və uçuş zamanı boynunu "s" hərfi formasında saxlayır. Yaxşı üzür, lakin hava kisələrinin çoxluğu və skeletin pnevmatikliyinə görə suya dala bilmir. Quruda çətin gəzir. Səsi boğuq-bağırtılıdır[1].
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əsasən Afrikanın ekvatorial hissəsində, Cənubi Avropada, Ön və Mərkəzi Asiyada yuvalayır. Qara və Xəzər dənizində, İranda, İraqda, Misirdə qışlayır[1]. Xəzər dənizinin Azərbaycan hissəsinin bütün sahil zolağı boyu rast gəlinir. Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələri və Kürün mənsəbinə həmsərhəd Xəzərin sahil suları əsas qışlama yerləridir.
Sayı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğunun su hövzələrində qışda 1980-cı ildə 40, 1982-ci ildə 6, 1999-cu ildə 99, 2004-cü ildə 20, 2005-ci ildə 210, 2006-cı ildə 720 fərdi, Kürün mənsəbində isə 1999-cu ildə 40 fərdi qeydə alınmışdır. Xəzərin Cənubi-Şərqi Şirvan, Abşeron-Qobustan və Samur-Dəvəçi sahil zolağında tək-tək fərdlərinə rast gəlinir. Arealının şimal hissəsində qış sərt keçdikcə Xəzərin Azərbaycan hissəsində sayı artır.
Çoxalması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əsasən koloniya halında, bəzən ayrı-ayrı cütlər şəklində yuvalayır. Yuvalarını su hövzələrinin qarğı və qamışlıqlarında qururlar[1]. Yuvaya 2 ədəd ağ rəngli yumurta qoyur. Kürtyatma 33 gün davam edir. Əsasən dişi kürt yatır, erkək onu gecə və səhər əvəz edir[1]. Balanın yumurtadan çıxdığı ilk gündən valideynlər onları qusuntu ilə qidalandırır. Balalar artıq 5-ci gün kiçik balıqlarla qidalana bilir.
Statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qışlayan və ötüb keçən quşdur. Azərbaycanın Qırmızı kitabına daxil edilib.
.jpg)
