Çin–Ermənistan münasibətləri
| Çin—Ermənistan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Çin—Ermənistan münasibətləri — Çin və Ermənistan arasında iki tərəfli diplomatik münasibətlər.
Erməni-Çin təmasları barədə ilk qeydlərə V əsr tarixçisi Movses Xorenlinin və VI əsr coğrafiyaşünası və riyaziyyatçısı Ananiya Şiraklının əsərlərində rast gəlmək olar[1]. Çin Xalq Respublikası 27 dekabr 1991-ci ildə Ermənistan Respublikasını rəsmi olaraq tanıyır. Ermənistan və Çin Xalq Respublikası arasında diplomatik münasibətlər 6 aprel 1992-ci ildə qurulmuşdur. Çinin Ermənistandakı səfirliyi 1992-ci ilin iyulunda açılır. Çindəki Ermənistan səfirliyi 10 avqust 1996-cı ildə fəaliyyətə başlayır[2].
Ermənistanın Çindəki səfiri Pekindəki səfirliyində yaşayır.
Ermənistan prezidentləri Levon Ter-Petrosyan və Robert Köçəryan 1996-cı ilin mayında və 2004-cü ilin sentyabrında Çinə səfər etmişlər. Prezident Serj Sarkisyan 2010-cu il Ümumdünya Sərgisinin açılış mərasimində iştirak etmək üçün 2010-cu ilin mayında Çini ziyarət edir. Çindən Ermənistana baş tutan yüksək səviyyəli səfərlər arasında 2003-cü ilin sentyabrında Çin Kommunist Partiyası Siyasi Bürosunun Daimi Komitəsinin üzvləri Lu Qanın və 2011-ci ilin aprelində Li Çançunun səfərlərini göstərmək olar.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erməni və çin xalqları arasındakı ilk əlaqəni təqribən 1000-ci ildən görmək olar. Çin dilində “Ermənistan” “Ya-mei-ni-ya” kimi oxunur. Bu dörd simvol hərfi mənada "gözəl Asiya qızı" deməkdir. Erməni əfsanələrində və nağıllarında Çinə Cenes, Cinumacin və ya Cinastan ölkəsi deyilir. Bəzi qədim erməni ədəbi əsərlərində Çin mədəniyyətinin ikonalarının izləri var.
Ermənilər Çinə ticarət məqsədilə gəlmiş və İpək Yolu ilə Avropaya ipək, çini, naxışlı parçalar və digər məhsullar idxal edirdilər. Çində erməni dərmanlarına, tərəvəzlərinə, mineral boyalarına və böcəklərinə, xüsusən də ən yaxşı Çin və Hindistan ipəklərini boyamaq üçün istifadə edilən qırmız böcəyinə böyük tələbat var idi.
Bu əlaqələrin olmasını ermənilərin vaxtı ilə sıx məskunlaşdığı Baş Gərni, Dvin, Ani şəhərlərində və Amberd qalasında aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan Çin çiniləri və seladonitlər sübut edir.
Ticarət
[redaktə | mənbəni redaktə et]2008-ci ilədək iki ölkə arasında yicarət dövriyyəsi 400 milyon ABŞ dollarını keçmuişdir. 2009-cu ildə ticarət həcmində əhəmiyyətli bir geriləmə yaşanır. Ehtimal ki, bu 2008-ci il maliyyə böhranı ilə əlaqədardır. Ticarət həcmi 2010 və 2011-ci illərdə ardıcıl iki il ərzində 400 milyon ABŞ dollarından çox olur.
Ermənistanın əsas ixracatı filizdir, Çindən Ermənistana idxal olunan məhsullar müxtəlifdir: paltar, ayaqqabı, maşın, kimyəvi maddələr, avadanlıqlar, inşaat materialları, mebel, qida və s[3].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Bedrosian, Robert. "China and the Chinese according to 5-13th Century Classical Armenian Sources" (PDF). Armenian Review. 34 (1–133). 1981: 17–24. 3 December 2013 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 November 2013.
- ↑ "Armenia - China bilateral relations". Ministry of Foreign Affairs of Armenia. 2017-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-05-05.
- ↑ of the Republic of Armenia, National Statistical Service. "Foreign Trade of Armenia" (PDF). NSS RA. 21 August 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 December 2013.