Çin püstəsi

Çin püstəsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvidlər Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Anakardiumkimilər Yarımfəsilə: Anacardioideae Cins: Püstə Növ: Çin püstəsi
Beynəlxalq elmi adı
Pistacia chinensis Bunge, 1833
Şəkil axtarışı ITIS   506467 NCBI   289741 EOL   483509

Çin püstəsi (lat. Pistacia chinensis) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin anakardiumkimilər fəsiləsinin püstə cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Çin püstəsi təbii olaraq, təpə və dağ meşələrdə, daşlı torpaqlarda, dəniz səviyyəsindən 100-3600 metrə hündürlükdə olan ərazilərində böyüyür. Onu Qitə Çini (ən şimali və ən qərbi hissələrindən istisnası ilə) və Tayvanda tapmaq olar.

Botaniki xarakteristikası

İkievli bitkidir. 5 m hündürlüyündə həmişəyaşıl, enli çətirli ağac və ya koldur. Gövdəsinin qabığı tünd rənglidir. Yarpaqları növbəli, cütlələkvaridir. Yaşılımtıl çiçəkləri xırda, sıx salxımşəkilli çiçək qrupuna toplanmışdır. Meyvələri 4–5 mm uzunluğunda çəyirdəkmeyvədir, ucu itidir. Abşeronda oktyabr-noyabr aylarında çiçəkləyir, meyvələri aprel-may aylarında yetişir. Toxumla çoxaldılır.

Ekologiyası

Şaxtaya davamsızdır, Abşeronun sərt şaxtalarında yerüstü hissəsi məhv olur, aprel-may aylarında yenidən bərpa olunur.

Azərbaycanda yayılması

Mərdəkan dendrarisində 2009-cu ildə introduksiya olunmuşdur. Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Abşeronda dekorativ bitki kimi yaşıllaşdırmada istifadə edilir. Erkək ağacdan qatran alınır. Mastikada 90%-dək rezin, qatran turşuları və 1-3% efir yağı vardır. Efir yağında pinen vardır ki, ondan diş plomblarının hazırlanmasında və yara sağaldan vasitə kimi həlimindən istifadə edilir.

Yarımnövləri

• Pistacia chinensis subsp. chinensis
• Pistacia chinensis subsp. integerrima (J.L.Stewart) Rech.f.