Çoban Məhəmməd
Çoban Məhəmməd | |
---|---|
Məhəmməd Alməmməd oğlu | |
Doğum adı | Məhəmməd |
Təxəllüsləri | Çoban, Şair |
Doğum tarixi | 1857 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1937 |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Milliyyəti | Azərbaycan türkü |
Uşağı | Həsən |
Atası | Şair Alməmməd |
Fəaliyyəti | şairlik |
Əsərlərinin dili | Azərbaycan türkcəsi |
Çoban Məhəmməd Vikimənbədə |
Çoban Məhəmməd (1857, Ağkilsə, Yeni Bəyazid qəzası – 1937, Ağkilsə, Basarkeçər rayonu) — şair, ustad aşıq.[1]
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Aşıq Məhəmməd Alməmməd oğlu 1857-ci ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində doğulmuşdur.[2][3]
Aşıq Ələsgərin qardaşıdır. Ömrünün çox hissəsini təsərrüfat işlərində, xüsusən də çobançılıqda keçirsə də, o, el arasında Şair Məhəmməd, bəzən də Çoban Məhəmməd kimi tanınıb.
Onun bədahətən şeir demək qabiliyyəti, yaxşı hafizəsi varmış.
Yaradıcılığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ailələrində babası da, atası da, qardaşları da şer yazdıqlarından bəzən onların sənət nümunələrini biri-birindən fərqləndirmək çətinlik törətsə də, Şair Məhəmmədin şeirlərində Göyçə yaylaqlarının abı-havası duyulur. Yaylaqlarda, el-obada baş verən hadisələr onun gözündən yayınmamış, böyük sənətkarlıqla onları nəzmə çəkmişdir. Milli qırğın vaxtı dədə-baba yurdunu tərk edib Kəlbəcərə köçməli olan Məhəmməd zamanın ağır sınaqlarını "Fələk" rədifli şikayətnaməsində təfsilatı ilə təsvir edə bilmişdir. İngilis silahı ilə silahlanan erməni millətçilərinin qəddarcasına Göyçəyə divan tutması, mahalda törədilən qırğınlar, qaçanların dağlarda borana düşüb qırılması tarixi bir sənəd nümunəsidir:
İngilisdən gələn şalon,
Göyçəni qoydu viran.
Öləni öldü, qaçanı
Dağlarda düşdü borana.
Ac qaldı, uşaq ağlaşdı,
Hamı yön tutdu arana.
Çiynimizə xurcun verdin,
Döndərdin hammala, fələk.
Şair Məhəmməd "Məhəmməd və gürcü qızı", "Məhəmmədin Qars səfəri", "Məhəmmədin Çələbiyan səfəri" və "Məhəmmədin Yalanbol vilayətinə səfəri" kimi bir neçə dastanı aşıqların dilində məclislərdə söylənilmişdir.
Şəcərəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Heydər
- Əbdüləzim
- Təhməz
- Talıbxan
- Allahverdi
- Talıbxan
- Təhməz
- Əbdüləzim
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Vahid, T. Çoban Məhəmmədin müdriklik dünyası: [Aşıq Ələsgərin qardaşı Aşıq Məhəmməd haqqında] //Mədəniyyət.- 2012.- 15 avqust.- S. 14.
- ↑ "Sazlı-sözlü Göyçə (II kitab)" (PDF) (az.). Elm və təhsil. 2018. 2018-06-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-06-01.
- ↑ Azərbaycan Aşıqlar Birliyi. "Ustad nəfəsli saz-söz ərməğanı" (PDF) (az.). “Zərdabi Nəşr” MMC nəşriyyatı. 2020. Archived from the original on 2023-06-16. İstifadə tarixi: 17 iyun 2023.