Ülgüc (fəlsəfə)
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Ülgüc — fəlsəfədə prinsipdir, hansı ki, müxtəlif fenomenlər üçün azehtimallı izahatları nəzərə almamağa ("qırxmağa") icazə verir[1].
Ülgüclərin nümunələri:
- Okkam ülgücü: Bir-birinə zidd fərziyyələr toqquşanda daha az sayda fərziyyələrə əsaslananı seçmək lazımdır ki, bu onun yoxlanmasını sadələşsin. "Ehtiyac olmadan müddəaları artırmaq lazım deyil."
- Henlon ülgücü: "“Axmalqlığın nəticəsi kimi izah oluna bilən şeyləri bəd niyyətlə izah etməyin[2]."
- Hitçens ülgücü: Sübutsuz iddia olunan məsələ, sübutsuz da rədd oluna bilər.
- Mayk Alder ülgücü: Əgər nəyisə eksperiment və ya müşahidə yolları ilə müəyyənləşdirmək olmursa, onda o, müzakirələrə layiq deyil.
- Popperin saxtalaşdırma prinsipi: Nəzəriyyə elmi hesab olunması üçün saxtalaşdırılmalıdır.
- Ayn Rand ülgücü: Xüsusi ehtiyac olmadan müddəalar artırılmamalıdılar və nəticə kimi müddəalar ehtiyac olmadan birləşdirməməlidilər[3].
- Saqan standartı: Fövqəladə iddialar fövqəladə sübut tələb edir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Garg, A. "Occam's razor". A.Word.A.Day. 17 May 2010. 2014-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-25.
- ↑ "Hanlon's Razor". The Jargon File 4.4.7. 2011-04-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-02-25.
- ↑ Leonard Peikoff, Analytic-Synthetic Dicothomy, in: Ayn Rand, Introduction to Objectivist Epistemology, 96