Ümumdünya Kosmos Həftəsi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search

Dünyanın əksər ölkələrində hər il  4-10 Oktyabr Ümümdünya Kosmos Həftəsi  kimi   qeyd olunur. Ümumdünya Kosmos Həftəsinin məqsədi kosmik elmlərin və texnologiyanın müasir cəmiyyətin inkişafındakı rolunu  işıqlandırmaqdır.

  • World Space Week – Stacked.png

[1]

Tarix.[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlxalq Millətlər Təşkilatının  Kosmos üzrə III Konfransında Mərakeş nümayəndə heyəti  20 iyul - ABŞ kosmonavtlarının Aya endiyi günü kosmos günü kimi qeyd etməyi təklif etdi. Əksər ölkələr kosmos günü ideyasını dəstəkləsə də,  tarix olaraq 20 iyul  seçilməsi məsələsi mübahisəyə səbəb oldu.   Rusiya nümayəndə heyəti kosmos günü ideyasını dəstəkləsə də, 20 iyul tarixi ilə razılaşmadı. Çünki kosmos erası  1957 ci il 4 oktyabrda  SSSR tərəfindən Yerin ilk süni peykinin göndərilməsi ilə başlayır.  Bu səbəbdən Rusiya 4 oktyabr tarixini təklif etdi.  Lakin   alternativ olaraq  10 oktyabr Kosmos Haqqında müqavilənin imzalandığı gün təklif olundu.   İran nümayəndəsi isə kosmos günü deyil Kosmos həftəsi keçirməyi təklif etdi və bu təklif əksər ölkələrin nümayəndələri tərəfindən dəstəkləndi. Nəticədə    1999-cu il dekabrın 6-da  Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş  Assambleyası 4-10 oktyabr tarixinin hər il  Ümumdünya  Kosmos Həftəsi kimi qeyd olunacağını elan etdi: 1957-ci il  4 oktyabr  Yerin ilk süni peyki  buraxıldığı  və 1967-ci il 10 oktyabr  Kosmos haqqında Müqavilə imzalandığı gün.[2]

İllik mövzular.[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ümumdünya Kosmos Həftəsi  kosmik fəzanın araşdırılmasına həsr olunan  kosmos sahəsində  beynəlxalq səviyyəli tədbirlərdən biridir. Hər il 90-dan çox ölkədə  Ümumdünya Kosmos Həftəsi  layihəsi daxilində müxtəlif tədbirlər keçirilir. Beynəlxalq Kosmos Həftəsi Assosiasiyasının İdarə Heyəti tərəfindən hər il üçün mövzu seçilir.

İlk Ümumdünya Kosmos Həftəsi 2000-ci ildə keçirilmişdir. Mövzu isə “Kosmik minilliyin Başlanğıcı ” seçilmişdir.

2017-ci ildə dünyanın 80 ölkəsində Ümumdünya  Kosmos həftəsi çərçivəsində  3700-dən çox tədbir keçirilmişdir.  Həmin il üçün "Kosmosda yeni aləmlərin  araşdırılması " mövzusu seçilmişdir.  Əsas istiqamət olaraq  kosmosun tədqiqi və yaxınlıqdakı Günəş tipli planet sistemlərində Yerə bənzər planetlərin kəşfi seçilmişdir.  2018-ci il üçün isə "Kosmos Dünyanı Birləşdirir" mövsusu seçilmişdir. Bu mövzu bu il Vyanada baş tutacaq UNISPACE+50   toplantısı ilə bağlıdır.

Space Station 2010 Calendar Celebrates a Decade of Research

[3][4]

Fəaliyyətlər ve tədbirlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ümumdünya Kosmos  Həftəsi Assosiasiyası 50-dən çox ölkənin milli koordinatorları tərəfindən dəstəklənən qeyri-hökumət, qeyri-kommersiya təşkilatıdır.  Assosiasiyanı  Bazz Oldrin, Bill Nay, Tom Henks, İlon Mask, Dorin-Dmitri Prunari, Maks Grimard, Liza LaBonte - dən ibarət İdarə Heyəti  idarə edirlər. Həmçinin dünyanın  bütün  ölkələrindən kosmos sahəsində  liderlər  könüllü olaraq  idarə edirlər.   Assosiasiyanın  məqsədi insanları kosmosun tədqiqindən  gələn faydalar haqqında məlumatlandırmaq,  iqtisadiyyatın inkişafını stimullaşdırmaq üçün kosmosun istifadəsini təbliğ etmək , elm və təhsilə maraq yaradılması, həmçinin kosmosun təbliği vasitəsilə millətlərin  birgə əməkdaşlığı üçün zəmin yaratmaqdır. Birləşmiş Millətlər təşkilatı hər il  Ümumdünya Kosmos Həftəsini qeyd edən ölkələrin   tədbirlərinin təqvimini  hazırlayır. Təqvimlə linkdən tanış ola bilərsiniz.[5][6] [7].

http://www.worldspaceweek.org/news/world-space-week-enters-new-chapter-of-growth-with-striking-new-brand-identity/

“Ümumdünya Kosmos Həftəsi“ çərçivəsində “Günəş - Bizim canlı ulduzumuz“ tam kümbəzli filmin təqdimatı keçirilib[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci il, 4-10 oktyabr “Ümumdünya Kosmos Həftəsi"nə həsr olunmuş tədbir çərçivəsində "Günəş-Bizim canlı ulduzumuz" (“The Sun, Our Living Star”) tam kümbəzli filmin təqdimatı 2018-ci il, 9 oktyabr tarixində Tusi-Bohm Planitariumunda baş tutub. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu hər il olduğu kimi bu il də tədbirin təşkilatçılarından biri olub. [8]

"Günəş-Bizim canlı ulduzumuz" filmi Avropa Cənub Rəsədxanası (ESO) və istedadlı yunan film sənətçisi Theofanis Matsopoulosun birgə əməkdaşlığı ilə çəkilib.

Filmin təqdimatına canlı əfsanə, Milli Aviasiya Akademiyasının və ADA Universitetinin professoru, ABŞ-ın Merilend Universitetinin fəxri professoru, kosmik tədqiqatlar sahəsində görkəmli alim, akademik Roald Saqdeyev də qatılıb. Tədbiri Elmin İnkişafı Fondunun icraçı direktoru Elçin Babayev açıb. Tədbirdə BMT-nin Xarici Kosmos İşləri üzrə Vyana Ofisinin proqram rəhbəri Şərafət Qədimova və Planetariumun rəhbəri Famil Mustafa da çıxış ediblər.

Tədbirdə nüfuzlu xarici təşkilatlardan-NASA, Boston Universitetinin Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Massaçutes Texnologiya İnstitutundan, Avstriya, İtaliya, Fransa, Xorvatiya, Avropa Komissiyasından olan alim və mütəxəssislərlə yanaşı, dünyanın 22 ölkəsindən gəlmiş gənc alimlər və Azərbaycanın akademik qurumlarının nümayəndələri də iştirak edib.

“Tusi-Bohm Planetarium”u Azərbaycanda son nəsil texnologiya ilə təchiz olunmuş yeganə planetariumdur. Burada “4K” prinsipi əsasında işləyən çox güclü və dəqiq proyektor sayəsində 10 metrlik ekranda alınan təsvir vasitəsilə tamaşaçılar kosmosun ənginliklərinə “səyahət”edə bilərlər. İnsanların maariflənməsinə xidmət edən planetarium bütün yaş qrupları üçün nəzərdə tutulub.[8]

Planetariumun proqram təminatı milyon illər ərzində baş vermiş prosesləri qısaldıb izləmək üçün səmanın istənilən yerinə, istənilən anda səyahət etməyə və mövzuya aid xüsusi film, şou, ekskursiya hazırlamağa imkan verir. Burada filmlər, cizgi filmləri, kosmosa səyahət və elmi-maarifləndirici sənədli filmlərlə yanaşı, ekskursiya rəhbəri tərəfindən hazırlanmış xüsusi şou-proqramlar da təşkil olunur.[9]

Ədəbiyyat.[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ World Space Week, General Assembly, The United Nations
  2. ↑ World Space Week Archived 2012-10-12 at the Wayback Machine. UN General Assembly
  3. ↑ Report on World Space Week 2000/2007". Worldspaceweek.org. Archived from the original on 2012-10-08. Retrieved 2012-10-12.
  4. ↑ UN Report on World Space Week 2007, ST/SPACE/38". Worldspaceweek.org. Archived from the original on 2012-10-08. Retrieved 2012-10-12.
  5. ↑ About World Space Week". Worldspaceweek.org. Archived from the original on 2012-10-12. Retrieved 2012-10-12.
  6. ↑ "Teacher Activity Guide". Worldspaceweek.org. Archived from the original on 2013-12-13. Retrieved 2012-10-12.
  7. ↑ Calendar of Events 2012 World Space Week; The United Nations
  8. ↑ 1 2 http://shao.az/az/news/208
  9. ↑ http://shao.az/az
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ümumdünya_Kosmos_Həftəsi&oldid=4870536"