İmrə
İmrə , Yaz başlanğıcında Cemreyi (yeddi gün ara ilə əvvəl hava, sonra su və torpaqda meydana gəldiyi sanılan istilik artımını) təşkil edən cin. Türk və altay xalq mədəniyyətində və mifologiyasında İmrə (İmere və ya Əmrə) yazda görünüb titrək işıqlar saçaraq göyə yüksəlir. Sonra buzların üzərinə düşərək onları əridir. Oradan da yerə girər. Bundan sonra istilənmiş torpaqdan buxar yüksələr. İmrə baharın gəlişini təmsil edir. Bulqarlarda Zemire olaraq iştirak edər. Anadolu Türkcəsində, Ərəbcədən gəlmə Cemre sözcüyünün əslində bu adın bənzətmə ilə dəyişmiş halı olduğu deyilə bilər. İlk Cemre 20 Fevralda havaya və yeddi gün ara ilə də suya və torpağa düşər. Zemre isə Qumuq Türkcəsində nəm, buxar kimi mənalara gəlir. Əmr isə sis, duman, bulud mənalarını daşıyır. Məşhur təsəvvüf ozanı Yunus Əmrə və şeyxi Tapdıq Əmrənin adları da bu mövzuda maraqlı bir xüsusiyyət daşıyar. Təsəvvüfdəki kor və atəş anlayışlarının məcazi mənaları vardır. Təmizlənməyi və yenidən doğuşu təmsil edən atəş eşq anlayışının yakıcılığıyla də yaxından əlaqədardır. Anadoluda soyuqda qalanlar üçün istifadə edilən "İmirin (Əmirin) iti kimi titremek," deyiminin də yenə bu varlıqla əlaqəli olduğu deyilər.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)