İran–Qırğızıstan münasibətləri
| İran–Qırğızıstan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
İran–Qırğızıstan münasibətləri — Qırğızıstan və İran arasında ikitərəfli beynəlxalq diplomatik, hərbi, ticari, mədəni və tarixi və həqiqi münasibətlər.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
1992-ci ildə İran və Qırğızıstan arasında diplomatik münasibətlər qurulur. 2013-cü ildə İran Prezidenti Həsən Ruhani, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı sammitində iştirak etmək üçün Bişkekə ilk rəsmi xarici səfərini edir[1]. 2015-ci ildə Qırğızıstan prezidenti Almazbek Atambayev Tehrana gəlir və burada İran prezidenti Həsən Ruhani ilə danışıqlar aparır[2]. 2017-ci ilin aprelində Qırğızıstan Xarici İşlər Naziri Erlan Abdıldaev Bişkekdə iranlı həmkarı Məhəmməd Cavad Zəriflə diplomatik münasibətlərin qurulmasının 25 illiyi münasibətilə görüşür[3][4].
Ticarət[redaktə | mənbəni redaktə et]
İranın Qırğızıstana ixracatı: geyim, qoz-fındıq, boya və döşəmə örtükləri. Qırğızıstanın İrana ixracatı: ət, taxıl və polad. İranın maliyyə nazirinin sözlərinə görə Qırğızıstanla imzalanan Güzəştli Ticarət Sazişi nəticədə ölkələr arasında ticarətin artmasına səbəb olan Sərbəst Ticarət Sazişinə qədər genişləndirilə bilər. İran və Qırğızıstan nəqliyyat, gömrük, ticarət və iqtisadi əlaqələr sahəsində əməkdaşlıq müqavilələri imzalamışlar. Ölkələr təhsil, mədəniyyət, səyahət, gömrük, maliyyə və cinayətkarlıqla mübarizə (xüsusən insan alveri)[5] sahələrində qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər.
2008-ci ildə İran, Qırğızıstana iqtisadi layihələrin icrası üçün 200 milyon avro maliyyə yardımı göstərəcəyini vəd edir. İran şirkətləri Bişkeklə Oşu birləşdirən magistral yolun tikintisində iştirak edir. Ölkələr arsındakı illik dövriyyəni 100 milyon ABŞ dollarına qədər artırmağı planlaşdırır. 2012-ci ilin iyul ayında Joqorku Keneşin millət vəkili Akılbek Japarov danışıqlar aparmaq üçün İrana gəlir. Bu müddətdə İran tərəfi Qırğızıstanda qısamüddətli layihələrə 1 milyard dollardan çox, uzunmüddətli layihələrə isə 10 milyard dollardan çox investisiya qoymaq istədiyini bildirir[6].
2016-cı ilin ilk 10 ayında ölkələr arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 12,3 milyon ABŞ dolları təşkil edib ki, bu da ötən ilin eyni dövründəki göstəriciləri 82,7% üstələyib. Bundan əlavə İran və Qırğızıstan yaxın gələcəkdə ölkələr arasında birbaşa uçuşlar təşkil etməyi planlaşdırır. 2018-ci ildə İran və Qırğızıstan arasındakı ticarət həcmi 44 milyon ABŞ dollarından çox olmuşdur[7].
Diplomatik nümayəndəliklər[redaktə | mənbəni redaktə et]
İranın Bişkekdə səfirliyi vardır[8].
Qırğızıstan Tehranda səfirliyi fəaliyyət göstərir[9].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "President Rouhani to visit Kyrgyzstan". 2019-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- ↑ "Iran - Kyrgyzstan presidents call for further development of relations between Tehran – Bishkek". 2019-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- ↑ "Iran, Kyrgyzstan to establish bilateral relations in number of sectors". 2019-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- ↑ "Iran, Kyrgyzstan ready for comprehensive cooperation - Mehr News Agency". 2019-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- ↑ "iran-daily". August 21, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 6, 2016.
- ↑ "Iran Ready to Invest Over $10 billions in Kyrgyzstan". The Gazette of Central Asia. 19 July 2012. 1 February 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 July 2012.
- ↑ "Посол Ирана в Кыргызстане о том, как развиваются отношения двух стран » Общество » www.24.kg - КЫРГЫЗСТАН". 2019-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-15.
- ↑ ShieldSquare Captcha
- ↑ ShieldSquare Captcha