İraq–İsrail münasibətləri
| İsrail–İraq münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
İsrail–İraq münasibətləri — rəsmi diplomatik münasibətlərə malik deyillər. Səbəb isə İraqın İsraili hüququnu baxımından tanımamasıdır. İraq 1948-ci ildə yeni yaranmış yəhudi dövlətinə müharibə elan etdi və o vaxtdan bəri iki ölkə arasındakı münasibətlər ən yaxşı halda neytral olaraq qaldı. İraq ordusu 1967 və 1973-cü illərdə İsrailə qarşı bir sıra müharibələrdə iştirak etdi. 1981-ci ildə İsrail, İraqın yeni bir hücumundan qorxaraq, Bağdadın cənub-şərqindəki əl-Tuvaytda qurulan İraq nüvə reaktorunu, onun milli təhlükəsizliyinə təhdid olduğunu iddia etdi. İraq buna cavab vermədi. Körfəz müharibəsi zamanı İraq, o dövrdə İsrailin onun üçün heç bir təhlükə olmadığına baxmayaraq İsrailə 39 modifikasiya edilmiş Skat ballistik raketini atır. İsrail ABŞ-nin təzyiqi altında bu təxribata cavab vermədi.
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]İsrail müstəqilliyindən 2003-cü il İraq müharibəsinə qədər
[redaktə | mənbəni redaktə et]İngilislər tərəfindən 1940-cı illərdə İraqdan çıxarılan keftin daşımnması üçün neft kəməri inşa edilmişdir. İraqın qərbindən Transiordaniya və Fələstinə qədər uznan bir kəmər idi. 1948-ci ildə İsrailin müstəqilliyini elan etdikdən sonra dərhal müharibə başladı: İraq, Transiordaniya və digər ərəb ölkələri İsrailə hücum etdilər. Bu boru kəmərinin bağlanmasına səbəb oldu və İraq neftinin daşınması Suriya vasitəsilə gerçəkləşdirilıməyə başlanıldı.
1948-ci ildən bəri İsrail və İraq barışmaz düşmənlərdir. Texniki olaraq Bağdad 1948-ci ildən bəri İsrail ilə davam edən müharibə vəziyyətindədir[1]. İraq 1948 və 1967-ci illərdə İsrail ilə müharibələrə qoşun göndərdi. İraq 1973-cü ildə Yom Kippur müharibəsində Suriya ordusuna kömək etdi.
Hərbi fəaliyyət 1981-ci ildə Osirak nüvə reaktorunun məhv edilməsi ilə yendən alovlandı. İsrail Səddamın nüvə silahını inkişaf etdirmək üçün bu reaktordan istifadə edə biləcəyini bildirdi. İraq buna cavab vermədi.
Körfəz müharibəsi zamanı, 1991-ci ildə İraq İsrail üzərində 39 Skat raketi atdı.
1995-ci ildə İngilis yazıçısı Niqel Eştonun sözlərinə görə, İsrailin Baş naziri İshaq Rabin İordaniya Kralı Hüseyn vasitəsi ilə Səddam Hüseynə bir mesaj göndərdi və onunla görüşməsini istədi. Rabin ümid etdi ki, İraqla bağlanmış sülh müqaviləsi İran və Suriyanı da bu işi görməyə ruhlandıracaq. Rabin noyabr ayında öldürüldü, buna görə hökumətlər arasındakı əlaqə dayandırıldı[2]. Rabin əvvəllər 1992-ci ildə Brembl Buş əməliyyatına rəhbərlik etmişdir. Sayeret Matkal komendoslarının köməyi ilə Səddam Hüseyni aradan götürmək planı uğursuz olmuşdur[3].
Səddam Hüseyn ərəb dünyasında Fələstin tərəfdarı olduğu üçün böyükl hörmətə malik idi. Fələstin partizanlarını və hərbi təşkilatlarını dəstəkləyirdi. İkinci intifada zamanı İraq Fələstin şəhidlərinin ailələrinə, o cümlədən intiharçılara pul yardımı göndərdi[4].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ [1][ölü keçid]
- ↑ Verteryesterday, Yossi. "British Author: Rabin Asked Jordan to Arrange Secret Visit With Saddam - Haaretz - Israel News". Haaretz.com. 2009-02-27. 2009-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-18.
- ↑ "Israel reveals plot to kill Saddam in 1992". Rediff.com. 2003-12-17. 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-09-18.
- ↑ "Palestinians get Saddam funds". BBC. 13 March 2003. 23 November 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2015.