İstehlakçı hüquqları direktivi (2011)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

İstehlakçı hüquqları direktivi — 2011-ci ildə istehlakçı hüquqları ilə bağlı qəbul edilmiş direktiv.[1]

Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropa Parlamenti və Şurası 2011-ci il 25 oktyabrda köhnə direktivlərə əlavə və dəyişiklik edən yeni Direktiv qəbul etdi.Bu Direktivin məqsədi iş yerlərindən kənarda bağlanmış müqavilələr üzrə istehlakçıların müdafiəsi ilə bağlı 20 dekabr 1985-ci il tarixli 85/577 / AİB Direktivi və Avropa Parlamentinin 97/7 / EC Direktivi və 20 may 1997-ci il tarixli məsləhət müqavilələri ilə əlaqədar istehlakçıların müdafiəsi haqqında Direktivinə əlavə olaraq istehlakçılar üçün bir sıra müqavilə hüquqlarını yaratmaq idi.

Bu Direktivə əsasən: Daxili bazarın əsas əlamətlərindən biri olan məsafədən satış potensialı tam istifadə olunmur. Son bir neçə ildə daxili məsafəli satışların əhəmiyyətli dərəcədə böyüməsi ilə müqayisədə, sərhəd məsafəsi satışlarında artım məhdud olmuşdur. Bu uyğunsuzluq, gələcək artım potensialının yüksək olduğu internet satışları üçün xüsusilə əhəmiyyətlidir. İşgüzar binalardan kənarda (birbaşa satış) razılaşdırılmış müqavilələrin sərhədyanı potensialı bir sıra amillərlə məhdudlaşır ki, bu da sənayedə tətbiq olunan müxtəlif istehlakçı hüquqlarının qorunması qaydalarıdır. Son bir neçə ildə, xüsusən xidmət sektorunda, məsələn kommunal xidmətlərdə daxili birbaşa satışın artması ilə müqayisədə bu kanaldan transsərhəd alış-veriş üçün istifadə edənlərin sayı eyni olaraq qalmışdır. Bir çox üzv dövlətlərdə artan iş imkanlarına cavab olaraq, kiçik və orta müəssisələr (fərdi ticarətçilər daxil olmaqla) və ya birbaşa satış şirkətlərinin agentləri digər üzv dövlətlərdə, xüsusən də sərhəd bölgələrində iş imkanları axtarmağa daha meylli olmalıdırlar. Buna görə istehlakçı məlumatlarının tam uyğunlaşdırılması və məsafədən və kənarda olan müqavilələrdə geri çəkilmə hüququ istehlakçının yüksək səviyyədə qorunmasına və işgüzar-istehlakçı daxili bazarının daha yaxşı işləməsinə kömək edəcəkdir. Bu Direktivin məqsədləri üçün aşağıdakı tərif tətbiq olunur: "İstehlakçı" dedikdə, bu Təlimatla bağlanmış müqavilələrdə ticarət,sənətkarlıq və ya peşə xaricində olan hər hansı bir fiziki şəxs nəzərdə tutulur. Bu Direktiv aşağıdakı müqavilələrə şamil edilmir:

  • sosial xidmətlər, o cümlədən sosial mənzil, uşaq baxımı və ailələrə və daimi və ya müvəqqəti ehtiyacı olan şəxslərə dəstək, o cümlədən uzunmüddətli qulluq üçün;
  • 2011/24 / AB Direktivinin 3-cü maddəsinin (a) bəndində göstərilən səhiyyə xidmətləri, tibb müəssisələri vasitəsilə təmin edilib edilməməsi;
  • lotereyalar, kazino oyunları və mərc əməliyyatları da daxil olmaqla şans oyunlarında mənəvi dəyəri olan bir paya sahib olmağı nəzərdə tutan qumar oyunlarına;
  • maliyyə xidmətləri üçün;
  • daşınmaz əmlakın və ya daşınmaz əmlaka hüquqların yaradılması, əldə edilməsi və ya verilməsi üçün;
  • yeni tikililərin inşası, mövcud binaların əsaslı şəkildə dəyişdirilməsi və yaşayış məqsədləri üçün icarəyə verilməsi üçün;
  • paket səyahətinə, paket tətilinə və paket turlarına dair 13 iyun 1990-cı il tarixli 90/314 / AİB Direktivinin sərəncamına daxil olanlar;
  • Avropa Parlamentinin 2008/122 / EC Direktivinin və 14 yanvar 2009-cu il tarixli İstehlakçıların müddəti, uzunmüddətli tətil məhsulu, təkrar satış və mübadilə müqavilələrinin bəzi aspektləri ilə əlaqədar qorunması ilə əlaqəli olan hissəsinə ;
  • Üzv Dövlətlərin qanunlarına uyğun olaraq müstəqil və qərəzsiz olmaq üçün qanuni öhdəliyi olan və hərtərəfli hüquqi məlumat verməklə istehlakçının yalnız müqavilə bağladığını təmin etməli olan dövlət idarəsi sahibi tərəfindən təsis edilən diqqətli hüquqi mülahizə əsasında və hüquq sahəsini bilməklə;
  • istehlakçının evinə, yaşayış yerinə və ya iş yerinə tez-tez və müntəzəm olaraq fiziki olaraq istehlakçı tərəfindən cari istehlak üçün nəzərdə tutulmuş ərzaq məhsulları, içkilər və ya digər mallar təchizatı üçün;
  • 8 (2) və 19 və 22-ci maddələr istisna olmaqla, sərnişin daşımaları xidmətləri üçün;

Məsafəli müqavilələr üçün rəsmi tələblər aşağıdakı kimi müəyyən edilir:

  • Məsafəli müqavilələr olduqda, sahibkar 6 (1) maddəsində göstərilən məlumatları istehlakçıya istifadə olunan məsafəli rabitə vasitələrinə uyğun şəkildə aydın və başa düşülən bir dildə təqdim etməlidir və ya bu məlumatı buna uyğun olaraq təqdim etməlidir. Bu məlumat davamlı bir mühitdə verilmişdirsə, görünən olmalıdır.
  • Sahibkar sifarişin ödəmə öhdəliyi ilə əlaqəli olduğunu sifariş edərkən istehlakçının açıq şəkildə təsdiqləməsini təmin edir. Sifariş vermə prosesində bir düymənin və ya oxşar bir funksiyanın işə salınması nəzərdə tutulursa, bu düymə və ya müvafiq funksiya yalnız "ödəmə ilə sifariş" sözləri və ya sifarişçinin ödəniş öhdəliyinə tabe olduğunu göstərən müvafiq aydın ifadə ilə aydın olmalıdır. Sahibkar bu yarımbəndə əməl etmirsə, istehlakçı müqavilə və ya sərəncamla bağlanmır.
  • Elektron ticarət əməliyyatları üçün veb saytlarda, sifariş vermə prosesinin başlanğıcında, çatdırılma məhdudiyyətlərinin olub-olmadığı və hansı ödəniş vasitəsinin qəbul edildiyi dəqiq və aydın şəkildə göstərilir.
  • Müqavilə məlumatların təqdim edilməsi üçün yalnız məhdud bir məkan və ya vaxt mövcud olan uzun məsafəli rabitə vasitəsi ilə bağlanarsa, sahibkar müqavilə bağlanmazdan əvvəl ən azı müqavilə öncəsi müvafiq məsafəli rabitə vasitələri ilə məlumat verməlidir. 6-cı maddənin 1-ci bəndində göstərilən malların və ya xidmətlərin əsas xüsusiyyətləri a, b, e, h və o hərfləri, sahibkarın şəxsiyyəti, ümumi qiyməti, çəkilmə hüququ, müqavilənin müddəti və açıq müqavilələrin ləğvi şərtləri qeyd edilir. Sahibkar 6 (1) maddəsində göstərilən digər məlumatları istehlakçıya bu maddənin 1-ci bəndinə uyğun olaraq müvafiq qaydada təqdim edir.
  • Sahibkar məsafəli müqavilə bağlamaq məqsədi ilə istehlakçını çağırırsa, 4-cü bəndə xələl gətirmədən, istehlakçı ilə söhbətin əvvəlində şəxsiyyəti və mümkün olduqda adından zəng etdiyi şəxsin şəxsiyyəti və iş məqsədi çağırışını açıqlayır.
  • Telefonla bağlanmış məsafəli müqavilələr üçün üzv dövlətlər treyderin istehlakçıya təklifini təsdiqləməli və istehlakçı yalnız təklifə imza atdıqdan və ya yazılı razılığını verdikdən sonra bağlanacağını təmin edə bilər. Üzv dövlətlər də bu cür təsdiqləmələrin davamlı mühitdə aparılmasını təmin edə bilər.
  • Sahibkar, istehlakçıya, mallar çatdırıldıqda və ya xidmət başlamazdan əvvəl ən qısa müddətdə, davamlı bir mühitdə məsafəli müqavilə bağlandıqdan sonra məqbul bir müddət ərzində bağlanmış müqavilənin təsdiqlənməsini təmin edir. Bu təsdiq aşağıdakıları ehtiva edir:
    • 6 (1) maddəsində göstərilən bütün məlumatlar, əgər satıcı ticarət məsafəsi müqaviləsi bağlanmazdan əvvəl istehlakçıya davamlı bir məlumat haqqında məlumat verməyibsə və
    • tətbiq olunarsa, 16-cı maddəyə uyğun olaraq istehlakçının əvvəlcədən ifadə edilmiş razılığının və məlumatının təsdiqlənməsi.
  • İstehlakçı, 9-cu maddənin 2-ci bəndinə uyğun olaraq, xidmətin və ya su, qaz və ya elektrik enerjisinin verilməsini, məhdud miqdarda və ya müəyyən bir miqdarda satılmağını və ya istiləşmə müddətində istifadəsini istəmirsə. Sahibkar istehlakçıdan müvafiq təcili istək bildirməsini xahiş edir.
  • Bu maddə 2000/31 / EC Direktivinin 9 və 11-ci maddələrinə uyğun olaraq elektron müqavilələrin və sifarişlərin bağlanmasına dair müddəalara xələl gətirmir.
  • Üzv Dövlətlər bu Direktivdə göstərilən məlumat tələblərinin yerinə yetirilməsi ilə bağlı hər hansı rəsmi rəsmi müqavilədənkənar məlumat tələblərini qoymur.

Maddə 9-da çəkilmə hüququ təsbit edilir:

  • 16-cı maddədə göstərilən istisnalardan biri tətbiq edilmədiyi təqdirdə, istehlakçı, 13-cü maddənin bəndində göstəriləndən başqa səbəblər göstərmədən və başqa xərclər olmadan məsafədən satış müqaviləsi və ya ticarət binalarından kənarda bağlanmış müqavilə bağlaya biləcəyi 14 gün müddətinə sahibdir. Bu 2 və 14-cü maddələrdə nəzərdə tutulmuşdur.
  • 10-cu maddəyə xələl gətirmədən, bu maddənin 1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş geri götürmə müddəti başa çatır
    • xidmət müqavilələri bağlandığı gündən 14 gün ərzində;
    • alqı-satqı müqavilələri halında, istehlakçı və ya daşıyıcı olmayan istehlakçı tərəfindən adlandırılan üçüncü şəxs fiziki olaraq mallara sahib olduqdan 14 gün sonra və ya
      • istehlakçı ayrıca çatdırılan vahid sifarişin tərkibində bir neçə mal sifariş vermişsə, istehlakçı və ya daşıyıcı olmayan istehlakçı tərəfindən adlandırılan üçüncü tərəf sonuncu malın fiziki sahib olduğu gündən;
      • istehlakçı və ya daşıyıcı olmayan istehlakçı tərəfindən təyin olunmuş üçüncü tərəf son hissənin qismən və ya son hissənin fiziki sahib olduğu gündən bir neçə qismən partnyor və ya hissə ilə malların təhvil verilməsi halında;
      • istehlakçı və ya daşıyıcı olmayan istehlakçı tərəfindən adlandırılan üçüncü tərəfin ilk malların fiziki sahib olduğu gündən müəyyən bir müddət ərzində malların müntəzəm çatdırılması üçün müqavilələr üçün;
    • suyun, qazın və ya elektrik enerjisinin tədarükünə dair müqavilələr üçün, məhdud bir həcmdə və ya müəyyən bir miqdarda satılmadığı təqdirdə, rayon istiliyinə və ya fiziki mühitdə verilməyən rəqəmsal tərkibə görə gündən 14 günə müqavilənin bağlanması.

Üzv Dövlətlər müqavilə bağlayan tərəflərin çəkilmə müddətində müqavilə öhdəliklərini yerinə yetirmələrini qadağan etmir. Bununla birlikdə, iş yerlərindən kənarda bağlanmış müqavilələr halında, Üzv Dövlətlər treyderə müqavilə bağlandıqdan sonra müəyyən müddət ərzində istehlakçıdan ödəniş tələb etməsini və almağını qadağan edən milli qanunvericiliyə riayət edə bilər Avropa İttifaqının istehlakçı hüquqlarının qorunması istiqamətində qəbul etdiyi qanunvericilik sistemi çox genişdir.Bu qanunverici aktlara zaman keçdikcə dövrün tələbatına uyğun olaraq əlavə və dəyişikliklər edilir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "Directive 2011/83/EU on Consumer Rights" (PDF). European Union. 22 November 2011. 1 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 February 2013.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]