İtiqulaq şəbpərə

İtiqulaq şəbpərə
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Dəstə: Yarasalar Yarımdəstə: Yangochiroptera Fəsiləüstü: Vespertilionoidea Fəsilə: Hamarburunlar Yarımfəsilə: Myotinae Cins: Şəbpərə Növ: İtiqulaq şəbpərə
Beynəlxalq elmi adı
Myotis blythii Robert Fisher Tomes, 1857[…]
Şəkil axtarışı ITIS   632003 NCBI   109482 EOL   327571

İtiqulaq şəbpərə (lat. Myotis blythii) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yarasalar dəstəsinin hamarburunlar fəsiləsinin şəbpərə cinsinə aid heyvan növü.

Xariçi görünüş

Onların çəkisi 15–30 q, bədəninin uzunluğu 58–77 mm, quyruğu isə 45–60 mm, qanadlar arasında məsafə 38–40 sm təşkil edir. Qulaqları orta ölçüyə malik olurlar. Qanadları böyük və enlidir. Bel nahiyəsində boz və açıq boz rəngdə olur.

Yayıldığı ərazilər

Avropanın Aralıq dənizi hövzəsi, qərbi Ukrayna, Moldova, Krım, Qafqaz, Şimali Afrika, Ön, Kiçik və Mərkəzi Asiya, İran, Əfqanıstan, Mərkəzi Çinə qədər şimal-qərbi Altay və Himalay dağlarına qədər olan ərazilərdə yayılmışdır. Azərbaycanda isə bu növ daha geniş şəkildə Kiçik Qafqaz dağları bölgəsində yayılmışdır.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

İtiqulaq gecə şəbpərəsi aran zonasında, həm də 2350 metrə qədər hündürlükdə yerləşən dağlarda (Dağlıq Qarabağın İstisu ətrafında) (alp çəmənlərindən başqa) qeydə alınmışdır. Müxtəlif landşaftlarda məskunlaşa bilsələrdə, dağ meşələrində və dağətəyi çöllərdə sayı daha çoxdur. Ayrı-ayrı yay toplaşmalarında bu kiçik heyvanların sayı onlarla, yüzlərlə fərd təşkil edir, bəzi hallarda hətta sayı iki minə çatır (Tərtərçay dərəsi, Daşaltı kanyonu, Azıx mağarası, "Yarasa yuvası" mağarası, Zəngəzur MP Paraqaçay dərəsi). İtiqulaq gecə şəbpərəsi oturaq növ olub iri və nisbətən isti, süni yeraltı mağaralarla yaşayırlar. Eyni zamanda bu növ zirzəmilərdə, çardaqlarda, istifadəsiz tikililərdə və xarabalıqlarda, qayaların çatlarında gizlənirlər və koloniyalar əmələ gətirirlər. Qışlama yerlərinə mövsümi miqrasiyalar edirlər. Eyni növlü və qarışıq növlərdən ibarət olan (nalburun və adi uzunqanad) koloniyalar əmələ gətirirlər. Geniş çardaqlarda və isti iri mağaralarda məskunlaşan balalama koloniyaları divarlardan və tavandan asılaraq sıx kütlə əmələ gətirir. Qidasını əsasən sərtqanadlılar, kəpənəklər, az miqdarda ikiqanadlılar təşkil edir.

Çoxalması

Bala vermə mayın sonu iyunun əvvəllərində təsadüf edir və dişi fərd bir bala doğur. Avqust ayının axırlarında balalama koloniyası dağılır və çütləşmə dönəmi başlayır. Balalama koloniyası çox vaxt özündə 200–500, bəzən də bir neçə minədək yetkin fərdi birləşdirərək sıx kütlələr əmələ gətirir. Böyük toplaşmalar Azıx mağarasında (DQMV), Bilav mağarası "Yarasa yuvası" (Zəngəzur MP). Yayda, erkək fərdlərə tərkibində 5–20, bəzən 200-ə qədər fərd olan qruplar şəklində rast gəlinir. Cəmi 3 iri qrup topası (500–2000 yetkin erkək fərd) məlumdur ki, bunlara da əsasən Kiçik Qafqaz ərazisində və Zaqafqaziya yaylasında rast gəlinir.