İyul qurbanları
İyul qurbanları ( xorv. Srpanjske žrtve ) 29 iyul 1845 [1] -ci ildə Avstriya İmperator Ordusu ilə toqquşmada həlak olan Xorvatiya Xalq Partiyasının üzvləri idi.
1845-ci ildə Xorvatiyanın paytaxtının da daxil olduğu Zaqreb vilayətində yerli hökumət seçkiləri keçirildi. Xorvat-macar partiyası namizədi səsvermənin nəticələrini saxtalaşdıraraq qalib gəlib [2] . Seçkilərin nəticələri elan edildikdən Xalq partiyasının üzvləri qalibləri səsvermənin nəticələrini saxtalaşdırmaqda günahlandıraraq etiraz etmək üçün Müqəddəs Mark meydanına çıxdılar [1] Macar əsilli Frans Haller Avstriya ordusunu meydanı etirazçılardan təmizləməyə çağırdı.
Ordu bu əmri yerinə yetirməyə başlayanda etirazçılardan biri olan Mirko Boqoviç qılıncla ordu zabitinə hücum etdi. Boqoviçə atəş açan əsgər onun müdafiəsinə qalxdı. Digər əsgərlər bu atəşi atışa başlamaq əmri kimi qəbul etdilər [2] . İzdihamın üzərinə açılan yaylım atəşi nəticəsində 13 etirazçı həlak olmuş, 27 nəfər yaralanmışdır [1] . Daha sonra sonunculardan altı nəfər aldığı yaralardan dünyasını dəyişdi [2] .
Atışmanın 10 qurbanı Müqəddəs Georgi qəbiristanlığında (indiki İyul Qurbanları Parkı) dəfn edildi [2] və onların dəfn mərasimi genişmiqyaslı siyasi etirazlara çevrildi [1] [2] . Bütün bu hadisələrə görə, Haller tezliklə yepiskop Yuray Haulik tərəfindən qəbul edilən vəzifəsini tərk etdi.
1855-ci ildə iyul qurbanlarının məzarı yatmış aslanı təsvir edən heykəllə bəzədilmişdir. 1895-ci ildə iyul qurbanlarının qalıqları Zaqrebdəki yeni Miroqoy qəbiristanlığına köçürüldü [2] .
Bu hadisələr İlliriya hərəkatını və vahid Xorvat Krallığının bərpasını dəstəkləyən xorvatlar ilə macar-xorvatlar (madyarlar) arasında mövcud olan gərginliyi nümayiş etdirdi, xorvat azlığı isə Macarıstanla daha sıx münasibətlərə meyl edirdi (onların mövqeyini Xorvat-macar partiyası təmsil edirdi). Sonrakı illərdə Xorvat dilini ölkənin rəsmi dili kimi Latın dili ilə əvəz etməklə, bir qədər uğur qazandı.
Qeydlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 "Srpanjske žrtve". Proleksis Encyclopedia (xorvat). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. 2016-08-23. İstifadə tarixi: 2023-05-26.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Srpanjske žrtve". Hrvatska enciklopedija (xorvat). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. 2023-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-26.