Adi şaftalı
| Adi şaftalı | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Prunus persica | |||||||||||||||||||
 Meyvəsi | |||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||
| Prunus persica (L.) Batsch | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Adi şaftalı (lat. Prunus persica) — gavalıkimilər yarımfəsiləsinin gavalı cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mərkəzi və Şimali Çində geniş yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Adi şaftalı ağacının hünd. 8 m-dək olur. Yarpaqları növbəli düzülür, çiçəkləri ikicinsiyyətli, meyvəsi çəyirdəkdir. Kütləsi 20-600 q olur. Adi şaftalı dağlıq rayonlarda becərilir. Meyvəsində 80-90% su, 6-14% şəkər, 0,5-1,2% pektin maddəsi, 0,08-1,02% üzvi turşu (əsasən, alma turşusu), 9,4-20 mq % C vitamini, 0,6-1 mq % karotin var.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda bir neçə sortu yetişdirilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şaftalı şirəsini ürək ritminin pozulması, qanazlığı, azalmış turşuluq dərəcəsi ilə qarın xəstəlikləri zamanı qəbul olunur. Şaftalı şirəsi şlakların orqanizmdən kənarlaşdırılmasına kömək edir. Dərini qidalandırır və onun hüceyrələrinin yeniləşməsinə kömək edir. Oyadıcı xüsusiyyətə malikdir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov (botanik) "Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018. http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
- Azərbaycanın ağac və kolları. Bakı: Azərb.SSR EA-nın nəşriyyatı, 1964, 220 s.
- Əsgərov A.M. Azərbaycanın ali bitkiləri.Azərbaycanın florasının konspekti II cild. Bakı: Elm, 2006,283 s.
- Talıbov T.H.,İbrahimov Ə.Ş.Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri. Naxçıvan:Əcəmi,2008,350s.
- Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1939, т.1.401с.
- Гроссгейм А.А. Флора Кавказа. Баку: Аз. ФАН, 1962 т.6.378с.
- Дерувья и кустарники СССР.М.Л.: АН СССР, 1960 Т.5.543с.
- "Abşeronun ağac və kolları".Bakı: "Elm və təhsil", 2010.
- "Azərbaycan Dendroflorası IV cild": Bakı: "Elm"-2018.