Adi xramulya

Adi xramulya
Adi xramulya
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Sümüklü balıqlar Dəstəüstü: Ostariophysi Ranqsız: Otophysi Ranqsız: Cypriniphysae Dəstə: Çəkikimilər Fəsiləüstü: Cyprinoidea Fəsilə: Çəkilər Yarımfəsilə: Cyprininae Cins: Xramulya Növ: Adi xramulya
Beynəlxalq elmi adı
	Capoeta capoeta Gueldenst., 1773;
ITIS	688838
NCBI	116045
EOL	1156460

Adi xramulya (lat. Capoeta capoeta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çəkilər fəsiləsinin xramulya cinsinə aid heyvan növü.

Xarakterik morfoloji əlamətləri

Uzunluğu 50.0 sm-ə, kütləsi 1.5 kq-a qədər olur. Cinsi dimorfizmi zəif inkişaf etmişdir^[2].

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Ömrün uzunluğu orta hesabla 6-7 il olur, 2-3 yaşlarında cinsi yetkinliyə çatır. Fərdi inkişaf forması tam çevrilmə şəklindədir. Həyat sikli kürü-sürfə-körpə-yetkin fərd şəklində olur.^[3]

Yayılması

Azərbaycanda 3 növlə (C.capoeta, C.sevangi, C.gracilis) təmsil olunmuşdur. Yarımnövləri yoxdur. Azərbaycanda Kür çayında və onun qollarında yayılmışdır.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

Çoxalma kürüləmə yolu ilə olur. Kürüsünü hissə-hissə tökür. Kürüləmə suyun temperaturu 17.00 – 20.0 0C olduqda may ayının əvvəllərindən iyun ayının sonlarına qədər baş verir. Reproduktivliyin forması kürü şəklində olur. Birdəfəlik reproduksiyanın sayı orta hesabla 20335 ədədə qədərdir. Reproduktivliyin periodu cinsi yetkinliyə çatdıqdan sonra hər il. Generasiyaların sayı, orta ömrün uzunluğundan asılı olaraq 4-5 dəfə olur.^[4]

Limit faktorları

Su hövzələrinin çirklənməsi, təbii kürüləmə yerlərinin sıradan çıxması və digər antropogen faktorlar.

Rasionu

Əsasən bitki mənşəli qidalarla və yosunlarla qidalanır, özləri isə digər yırtıcı balıqların qidasını təşkil edir. Göy, yaşıl və qonur yosunlarla, su bitkilərilə, detritlə qidalanır.

İnsan həyatına təsiri

Əmtəə keyfiyyətlidir. Az miqdarda həvəskar balıqçılar tərəfindən ovlanır. Ziyanvericilik xüsusiyyətləri yoxdur.

Qəbul edilmiş və qəbul edilməsi vacib olan mühafizə tədbirləri

Balıqçılıq haqqında qanun qəbul edilmişdir. Su hövzələrinin çirkləndirilməsinin, çay yataqlarının qazılmasının, dəyişdirilməsinin qarşısı alınmalıdır.

İstinadlar

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
↑ Mustafayev N.C. Azərbaycanın daxili su hövzələrində yaşayan balıqların bioekoloji xüsusiyyətləri və vətəgə balıqlarının ehtiyatlarının müasir vəziyyəti // Zoologiya İnstitutunun əsərləri, 33-cü cild, № 1. Bakı, 2015, s. 103-124.
↑ Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.
↑ Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.

Həmçinin bax

[_634bcb2ede3538a8-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.

[2] Mustafayev N.C. Azərbaycanın daxili su hövzələrində yaşayan balıqların bioekoloji xüsusiyyətləri və vətəgə balıqlarının ehtiyatlarının müasir vəziyyəti // Zoologiya İnstitutunun əsərləri, 33-cü cild, № 1. Bakı, 2015, s. 103-124.

[3] Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 224 s.

[4] Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 620.

[1]

[2]

[3]

[4]