Akustik materiallar
Akustik materiallar — səsi udan və səsi izolyasiya edən materiallar.
Səsi udan materiallar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səsi udan materiallar (SUM), əsasən, səsin zəiflədilməsinə ehtiyac olan istehsalat binaları və texniki qurğuların səsudan üzlüklərində, həmçinin optimal eşitmə şəraiti yaratmaq, yaxud akustik xassələri yaxşılaşdırmaq üçün istifadə olunur. Səsudma xassəsi materialın strukturundan asılıdır. Belə materiallarda, adətən, bir-biri ilə əlaqəli açıq məsamələr (maksimum diametri 2 millimetrədək) olmalı, həcmi məsaməliik 75%-dən az olmamalıdır. Açıq məsamələrin səthləri hesabına materialın xüsusi səthi böyük alındığı üçün səs rəqslərinin enerjisi sürtünmə itkisi böyük olduğundan aktiv sürətdə istilik enerjisinə çevrilir. SUM lifli, dənəvər və ya özəkli quruluşda və müxtəlif bərklikdə (yumşaq, yarımsərt, bərk) olur. Yumşaq SUM mineral mahlıc, yaxud şüşə liflər əsasında (sintetik bitişdiricilərlə və ya onlarsız) hazırlanır. Bunlara həcmi kütləsi 70 kq/m3-ə qədər olan rulonlar aiddir; yarımsərt SUM-a ölçüləri 500 x 500 x 20 (millimetr) və həcmi kütləsi 80–130 kq/m2 olan mineral mahlıc və ya şüşəlifli tavalar, həmçinin həcmi kütləsi 180–300 kq/m3 ağaclifli tavalar aiddir. Tavaların səthinə məsaməli rəng və ya örtük çəkilir. Özəkli quruluşa malik məsaməli plastik maddələrdən (penopoliuretan, polistirollu penoplast və s.) hazırlanmış tavalar da bu qrupa aiddir. Lifli quruluşlu bərk SUM mineral mahlıc və kolloid bitişdirici əsasında və 300 x 300 x 20 (mm) ölçülü tavalar şəklində hazırlanır. Tavalar rəngli və müxtəlif fakturalı olur. Tərkibinə məsaməli doldurucu, eləcə də ağ və ya rəngli portland-semet daxil olan tavalar və suvaq məhlulu, bərk SUM-un müxtəlif növləridir. Orta tezliklərdə (250–1000 hc) səsudma əmsalı SUM üçün 0,7–0,85; yarımsərt SUM üçün 0,65–0,75; bərk SUM üçün 0,6–0,7-dir. Materiallar, ümüumiyyətlə, akustik rejim, təyin və binanın memarlıq xüsusiyyətlərindən asılı olaraq seçilir.[1]
Səsi izolyasiya edən materiallar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Səsi izolyasiya edən materiallar (SİM) mərtəbəarası örtüklərdə, daxili divar və arakəsmələrdə rulon və ya tava şəklində, eyni zamanda maşın və avadanlığın altı üçün vibronzolyasiya aparatı kimi tətbiq olunur. Materialın elastikliyi və məsamələrindəki hava zərbə və vibrasiya dalğalarını söndürdüyü üçün struktur və zərbə səslərini azaldır. SİM-in dinamik elastiklik modulu kiçik olur (20 Mn/m2-ədək yük təsirinə məruz qaldıqda 1,2 Mn/2-dən az). SİM üzvi və ya mineral mənşəli liflərdən (ağaclifli tava, mineral mahlıc və şüşəlifli rulon və tava) və plastik kütlələrdən (penopoliuretan, sintetik kauçuk lateksləri və s.) hazırlanır. Səsi izolyasiya etmək üçün bəzi hallarda süngərvarı və ya tökmə rezindən istifadə olunur.[1]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 Акустик материаллар // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 209.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Архитектурная акустика: учеб. пособие. для студ. высш. учеб. закл., которые учеб. по направлению подготов. «Акустотехника» / В. С. Дидковский, С. А. Лунева, А. В. Богданов. — М .: НТУУ «КПИ», 2012. — 383 с. — (Библиотека акустика. Акустическая техника; т. 13). — ISBN 978-966-622-482-1
- Сергейчук О. В. Строительная физика. Акустика: учеб. пособие для студ. стр. спец. — М .: УМК ВО, 1992. — 120 с. — ISBN 5-7763-0851-8
- Витвицкая Е. В. Акустика залов. — Одесса: Астропринт, 2002. — 144 с. — ISBN 966-549-722-7 .
- Звукоізоляційні матеріали; Звукопоглинальні матеріали // Терминологический словарь-справочник по строительству и архитектуре / Р. А. Шмыг, В. М. Боярчук, И. М. Добрянский, В. М. Барабаш; под общ. ред. Г. А. Шмыга. — Львов, 2010. — С. 98; 99. — ISBN 978-966-7407-83-4 .
- Смирнов В. П. Акустические материалы // Велика українська енциклопедія : [В 30 т.] / Проф. А. М. Киридон (отв. Ред.) И др. — К. : ГНУ «Энциклопедическое издательство», 2016-. — ISBN 978-617-7238-39-2 .
- Akustik materiallar // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978. ст. Акустические материалы.