Aleksandr Proxorov

Aleksandr Proxorov
rus. Александр Михайлович Прохоров
Doğum tarixi	11 iyul 1916(1916-07-11)
Doğum yeri	Aterton, ştat Kvinslend, Avstraliya
Vəfat tarixi	8 yanvar 2002 (85 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, Rusiya
Dəfn yeri	Novodeviçi qəbiristanlığı
Vətəndaşlıq	SSRİ Rusiya
Elm sahəsi	fizika
İş yeri	Moskva Fizika və Texnologiya İnstitutu[d], M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti, Lebedev Physical Institute[d], Prokhorov General Physics Institute[d], Q4314523? və Laser Physics[d]
Elmi dərəcəsi	fizika-riyaziyyat elmləri doktoru(1952)
Elmi adı	professor, SSRİ elmlər akademiyasının akademiki(1966) Rusiya elmlər akademiyasının akademiki(1991)
Alma mater	Leninqrad dövlət universiteti
Elmi rəhbəri	Vladimir Migulin[d] və Sergej Rytov[d]
Tanınmış yetirmələri	Nikolay Basov[d], Nikolay Karlov[d] və Radik Martirosyan[d]
Tanınır	kvant elektronikasının banilərindən biri
Mükafatları	Fizika üzrə Nobel mükafatı (1964)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aleksandr Mixayloviç Proxorov (1916–2002) — tanınmış SSR-i fiziki, lazer texnologiyalarının ixtiraçılarından biri. 1964-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı.

Həyatı

Proxorov çar rejiminin təqiblərindən qaçmış rus işçi-inqilabçısının ailəsində Atertone-də (Avstraliya) doğuldu. 1923-cü ildə ailə məmləkətlərinə döndü. 1939-da o fərqlənmə ilə Leninqrad dövlət universitetinin fizika fakultəsini qurtardı və P.N.Lebedev adına fizika institutunun aspiranturasına daxil oldu.Böyük Vətən Müharibəsinin başlanğıcından sonra Proxorov cəbhəyə getdi, piyada qoşunda vuruşurdu, kəşfiyyatda, mükafatlandırılmışdı. 1930-cu ildən 1944-cü ilə qədər Gənclərin ümumittifaq Lenin kommunist ittifaqının üzvü olmuşdur. 1944-cü ildə, ağır yaralanmadan sonra, o demobilizasiya edilmişdi və elmi işə qayıtdı. 1950-ci ildən Sovet İttifaqının kommunist partiyasının üzvü olmuşdur.

1946–1982 ci illər ərzində P.N.Lebedev adına fizika institutunund işlədi, 1954 – cü ildən tərəddüdlər Laboratoriyasına başçılıq edirdi,1968-dən direktor müavini idi.1982-ci ildən 1998-ci ilə kimi AMMA SSRİ ümumi fizika İnstitutunun direktoru təyin edilmişdir,və sonra onun fəxri direktoru olmuşdur.Eyni zamanda Moskva Dövlət Universitetində (1959-dan professor vəzifədə) və MFTİ-də dərs deyirdi,1971-ci ildən kafedranı idarə edirdi.1969 cu ildə Proxorov Böyük sovet ensiklopediyasının baş redaktoru vəzifəsini tuturdu, onun rəhbərliyi altında sovet ensiklopediyasının üçüncü nəşri çıxdı, həmçinin bir çox başqa ensiklopediya lüğətlərinində müəllifidir.

1960-cı ildə Proxorov AMMA SSRİ üzv-müxbir seçilmişdir,və 1966-cı ildə — akademiki olmuşdur. İyirmi il (1973–93) ərzində o SSRİ AMMA ümumi fizikanın və astronomiyanın Bölməsinin akademik-katibi idi, və həyatın sonunda kimi Rusiya elmlər akademoiasında Rəyasət heyətinin məsləhətçisi olmuşdur.

Proxorov fiziklərin böyük məktəbini yaratdı, onun şagirdlərinin arasında çox böyük alimlər də var. 2002-ci ildən Rusiya elmlər akademiyasının ümumi fizika İnstitutu Proxorovun adını daşıyır.

1991-ci ildə Böyük ensiklopediya lüğətinin yaradılmasına başçılıq etdi.

"Lazer fizikası" beynəlxalq jurnalın baş redaktoru idi,"Səth fizika, kimya, mexanik" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.

A.M Proxorov 8 yanvar 2002-ci ildə vəfat etmişdir,Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.

Həmçinin bax

• nobel mükafatı laureatları

Xarici keçidlər

• Mixail Proxorovun Yaddaşı
• – lab.org/publ/7-1 – R.E.A İİET-iəməkdaşlarıyla A.M.Proxorova akademikinin 0-34 Söhbəti
• Nobel komitəsinin saytında Tərcümeyi-hal (ing.)