Aleksandr Proxorov

Aleksandr Proxorov
rus. Александр Михайлович Прохоров
Doğum tarixi	11 iyul 1916
Doğum yeri	Aterton, ştat Kvinslend, Avstraliya
Vəfat tarixi	8 yanvar 2002 (85 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, Rusiya
Dəfn yeri	Novodeviçye qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı	SSRİ Rusiya
Elm sahəsi	fizika
Elmi dərəcəsi	fizika-riyaziyyat elmləri doktoru(1952)
Elmi adları	professor, SSRİ elmlər akademiyasının akademiki(1966) Rusiya elmlər akademiyasının akademiki(1991)
İş yerləri	Moskva Fizika və Texnologiya İnstitutu, Moskva Dövlət Universiteti, Lebedev Fizika İnstitutu[d] (1946)
Alma-mater	Leninqrad dövlət universiteti
Təhsili	Lebedev Fizika İnstitutu[d], Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti
Tanınır	kvant elektronikasının banilərindən biri
Üzvlüyü	Rusiya Elmlər Akademiyası, SSRİ Elmlər Akademiyası, Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası, SSRİ Elmlər Akademiyası, Macarıstan Elmlər Akademiyası
Mükafatları	Fizika üzrə Nobel mükafatı (1964)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Aleksandr Mixayloviç Proxorov (1916–2002) — SSR-i fiziki, lazer texnologiyalarının ixtiraçılarından biri. 1964-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı.

Həyatı

Proxorov çar rejiminin təqiblərindən qaçmış rus işçi-inqilabçısının ailəsində Atertone-də (Avstraliya) doğuldu. 1923-cü ildə ailə məmləkətlərinə döndü. 1939-da o fərqlənmə ilə Leninqrad dövlət universitetinin fizika fakultəsini qurtardı və P.N.Lebedev adına fizika institutunun aspiranturasına daxil oldu.Böyük Vətən Müharibəsinin başlanğıcından sonra Proxorov cəbhəyə getdi, piyada qoşunda vuruşurdu, kəşfiyyatda, mükafatlandırılmışdı. 1930-cu ildən 1944-cü ilə qədər Gənclərin ümumittifaq Lenin kommunist ittifaqının üzvü olmuşdur. 1944-cü ildə, ağır yaralanmadan sonra, o demobilizasiya edilmişdi və elmi işə qayıtdı. 1950-ci ildən Sovet İttifaqının kommunist partiyasının üzvü olmuşdur.

1946–1982 ci illər ərzində P.N.Lebedev adına fizika institutunund işlədi, 1954 – cü ildən tərəddüdlər Laboratoriyasına başçılıq edirdi,1968-dən direktor müavini idi.1982-ci ildən 1998-ci ilə kimi AMMA SSRİ ümumi fizika İnstitutunun direktoru təyin edilmişdir,və sonra onun fəxri direktoru olmuşdur.Eyni zamanda Moskva Dövlət Universitetində (1959-dan professor vəzifədə) və MFTİ-də dərs deyirdi,1971-ci ildən kafedranı idarə edirdi.1969 cu ildə Proxorov Böyük sovet ensiklopediyasının baş redaktoru vəzifəsini tuturdu, onun rəhbərliyi altında sovet ensiklopediyasının üçüncü nəşri çıxdı, həmçinin bir çox başqa ensiklopediya lüğətlərinində müəllifidir.

1960-cı ildə Proxorov AMMA SSRİ üzv-müxbir seçilmişdir,və 1966-cı ildə — akademiki olmuşdur. İyirmi il (1973–93) ərzində o SSRİ AMMA ümumi fizikanın və astronomiyanın Bölməsinin akademik-katibi idi, və həyatın sonunda kimi Rusiya elmlər akademoiasında Rəyasət heyətinin məsləhətçisi olmuşdur.

Proxorov fiziklərin böyük məktəbini yaratdı, onun şagirdlərinin arasında çox böyük alimlər də var. 2002-ci ildən Rusiya elmlər akademiyasının ümumi fizika İnstitutu Proxorovun adını daşıyır.

1991-ci ildə Böyük ensiklopediya lüğətinin yaradılmasına başçılıq etdi.

"Lazer fizikası" beynəlxalq jurnalın baş redaktoru idi,"Səth fizika, kimya, mexanik" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.

A.M Proxorov 8 yanvar 2002-ci ildə vəfat etmişdir,Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.

Həmçinin bax

• nobel mükafatı laureatları

Xarici keçidlər

• Mixail Proxorovun Yaddaşı Arxivləşdirilib 2020-11-25 at the Wayback Machine
• – lab.org/publ/7-1 – R.E.A İİET-iəməkdaşlarıyla A.M.Proxorova akademikinin 0-34 Söhbəti Arxivləşdirilib 2015-09-12 at the Wayback Machine
• Nobel komitəsinin saytında Tərcümeyi-hal (ing.)