Aleksandr Artyomov
Aleksandr Spiridonoviç Artyomov | |
---|---|
Təxəllüsü | Aleksandr Artyomov |
Doğum tarixi | 14 sentyabr 1924[1] |
Doğum yeri | Turi-Vıla kəndi, Yadrinsk qəzası, Çuvaşiya Respublikası |
Vəfat tarixi | 5 avqust 1998[1] (73 yaşında) |
Vəfat yeri | Çeboksarı, Çuvaşiya Respublikası |
Vətəndaşlığı |
![]() |
Milliyyəti | çuvaş türkü |
Təhsili | M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutu |
Fəaliyyəti | yazıçı, şair, ədəbi tənqidçi, tərcüməçi |
Əsərlərinin dili | çuvaşca |
Janrlar | hekayə, roman, bədii tərcümə |
Üzvlüyü | |
Mükafatları |
![]() ![]() ![]() |
Aleksandr Artyomov (çuvaşca: Александр Спиридонович Артемьев, 14 sentyabr 1924[1], Çeboksarı – 5 avqust 1998[1], Çeboksarı) — çuvaş yazıçısı, şairi, ədəbi tənqidçi və tərcüməçisi, Çuvaşiyanın xalq yazıçısı
Həyatı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Aleksandr Spiridonoviç Artyomov 14 sentyabr 1924-cı ildə, Çuvaşıstan Respublikasının Yadrinsk qəzası, Turi-Vıla kəndində anadan olmuşdur.[2]
Orta məktəbi Çuvaşiyanın Krasnoçetaysk rayonunun Ştanaşi kəndində bitirmişdir. Təhsilini bitirən kimi İkinci Dünya müharibəsinə göndərilmişdir. Əvvəlcə sıravi, sonra isə kiçik komandir kimi vuruşmuşdur.
Müharibə bitdikdən sonra Uzaq Şərqdə, Mancuriyada vuruşmuşdur. Cəbhədə üç dəfə yaralanmış, döyüş igidliyinə görə medalla təltif olunmuşdur.
Ehtiyata göndərildikdən bir müddət kənddə təbliğati işdə çalışmış, daha sonra “Bayraq” («Ялав») ədəbi dərgisində və «Tavan atal» («Таван Атал») dərgilərində məsul katib vəzifələrində çalışmışdır. Bədii yaradıcılığa da bu illərdə başlamışdır.
Qiyabi olaraq M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda təhsil almışdır.
1951-ci ildə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü seçilmişdir.
5 avqust 1998-ci ildə Çuvaşıstanın paytaxtı Çeboksarı şəhərində vəfat etmişdir.[3][4]
Yaradıcılığı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Aleksandr Artyomov yaradıcılığa poeziya ilə başlamışdır. Əsərlərini çuvaş dilində yazmışdır. Şeirlərlə yanaşı, bir çox nəsr əsərlərinin və tərcümələrin müəllifidir. Onun poeziya və nəsr əsərlərinin mühüm bir qismi rus dilinə tərcümə edilmişdir.
Aleksandr Artyomov, eyni zamanda, tərcümə yaradıcılığı ilə də məşğul olmuş, A.Puşkin, M.Lermontov, İ.Turgenev, L.Tolstoy, İ.Höte və başqa müəlliflərin əsərlərini çuvaş dilinə çevirmişdir.
Mükafatları
[redaktə | vikimətni redaktə et]- «Rəşadətinə görə» medalı (SSRİ)
- Çuvaşiya Respublikasının Xalq yazıçısı (1980)
- I dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni
- «Şərəf nişanı» ordeni
- «Xalqlar Dostluğu» ordeni.
Kitabları
[redaktə | vikimətni redaktə et]- «Ан авăн шĕшкĕ» (Çürümə, ceviz) (1950);
- «Салампи» (Salampi) (1956, 1960, 1966, 1983);
- «Улма йывăç авăнать» (Alma ağacı əyilir) (1958);
- «Тăвăл умĕн» (Tufandan öncə) (1975);
- «Юлашки юрă» (Sonuncu mahnı) (1981);
- «Пурнăç чăнлăхĕпе писатель ăсталăхĕ» (Həyat həqiqiəti və yazıçı sənətkarlığı) (1984);
- «Суйласа илнисем», икĕ томлă (Seçilmiş əsərləri, 2 cilddə) 1986).
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Чувашская энциклопедия (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. 2567 с. ISBN 978-5-7670-1471-2
- ↑ "Aleksandr Artyomov". 2022-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-22.
- ↑ Чувашская энциклопедия
- ↑ Афанасьев П. Писатели Чувашии. — Cheboksary, 2006
Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Аликовская энциклопедия / Редколлегия: Л. А. Ефимов, Е. Л. Ефимов, А. А. Ананьев, Г. К. Терентьев. – Чебоксары, 2009. ISBN 978-5-7670-1630-3.
- Чăваш литературин антологийĕ / Сост.: Д. В. Гордеев, Ю. А. Силэм. – Чебоксары, 2003. ISBN 5-7670-1279-2 .
- 14 sentyabrda doğulanlar
- 1924-cü ildə doğulanlar
- 5 avqustda vəfat edənlər
- 1998-ci ildə vəfat edənlər
- 73 yaşında vəfat edənlər
- SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvləri
- 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Xalqlar dostluğu" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilənlər
- Əlifba sırasına görə yazıçı və şairlər
- Çeboksarıda doğulanlar
- Rusiyada vəfat edənlər
- Çuvaşlar
- Çuvaş şairlər