Anadır əməliyyatı
| Anadır əməliyyatı | |
|---|---|
| Tarix | 1962 |
| Yeri | |
| Nəticəsi | Karib böhranı |
Anadır əməliyyatı (rus. Анадырь) — Sovet İttifaqı tərəfindən 1962-ci ildə, Soyuq müharibə dövründə ABŞ qüvvələri tərəfindən Kubaya hücumun qarşısını ala biləcək bir ordu qrupu yaratmaq üçün ballistik raketlər, orta mənzilli bombardmançı təyyarələr və mexanikləşdirilmiş piyada diviziyasının yerləşdirilməsi üzrə gizli əməliyyatı üçün istifadə edilən kod adı.[1] Plan üç R-12 raket alayından və iki R-14 raket alayından ibarət olan əsas raket qüvvələrini dəstəkləmək üçün təxminən 60,000 nəfərlik şəxsi heyətin yerləşdirilməsi idi. Buna baxmayaraq, Birləşmiş Ştatlar Kuba raket böhranına səbəb olan planı kəşf etmiş və bunun bir hissəsinin qarşısı alınmışdır.
Motivlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
O vaxtkı SSRİ Nikita Xruşşovun xatirələrinə görə, o, müdafiə naziri Rodion Malinovski ilə 1962-ci ilin aprelində Qara dəniz sahilində gəzintiyə çıxmış və ABŞ-nin Türkiyəyə yerləşdirdiyi "Jupiter" raketlərinin qısa uçuş müddətinin yaratdığı təhlükəni müzakirə etmişdi. Sovet İttifaqı ilə Qərb arasında nüvə başlıqlarının sayındakı fərq də bu çatışmazlıqları kompensasiya etmək üçün Kubaya raketlərin yerləşdirilməsi ideyası Xruşşovun zehnində kök salmışdı. Xruşşovun qeyd etdiyi kimi, o, Kubada sovet raketlərinin yerləşdirilməsini "öz kirpilərimizdən birini amerikalıların şalvarından aşağı salmaq" kimi görürdü.[2]
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Great Russian Encyclopedia (2005), Moscow: Bol'shaya Rossiyskaya Enciklopediya Publisher, vol. 1, p. 649
- ↑ Barlow, (2007). səh. 157–159
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Barlow, Jeffrey. Cuban Missile Crisis // Bruce A. Elleman; S. C. M. Paine (redaktorlar ). Naval Blockades and Seapower: Strategies and Counter-Strategies, 1805–2005. Routledge. 2007. ISBN 978-1-134-25728-7.
Əlavə ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Amuchastegui, Domingo. "Cuban intelligence and the October Crisis". Intelligence and National Security. 13 (3). 1998: 88–119. doi:10.1080/02684529808432495.
- Andrew, Christopher; Gordievsky, Oleg. KGB: The Inside Story. New York, NY: HarperCollins. 1990.
- Dobbs, Michael. One Minute to Midnight. New York, NY: Vintage. 2008.
- Garthoff, Raymond L. Reflections on the Cuban Missile Crisis. Washington, DC: Brookings Institution. 1989.
- Gribkov, Anatoli I.; Smith, William Y. Operation Anadyr. Chicago, IL: Edition Q. 1994.
- Hansen, James H. "Soviet deception in the Cuban Missile Crisis" (PDF). Studies in Intelligence. 46 (1). 2002: 49–58. April 26, 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Manrara, Luis V. Betrayal Opened the Door to Russian Missiles in Red Cuba (Truth About Cuba Committee). Miami, FL. 1968.
- Schecter, Jerrold L; Deriabin, Peter S; Penkovskij, Oleg Vladimirovic. The Spy Who Saved the World: How a Soviet Colonel Changed the Course of the Cold War (English). New York City: Charles Scribner's Sons. 1992. ISBN 978-0-684-19068-6. OCLC 909016158.
- Zubok, Vladislav; Pleshkov, Constantine. Inside the Kremlin's Cold War. Cambridge, MA: Harvard University Press. 1996. ISBN 0-674-45532-0.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Michael Dobbs, "THE SOVIET PLAN TO DESTROY GUANTANAMO NAVAL BASE." Excerpt from "One Minute To Midnight Kennedy, Khrushchev and Castro on the Brink of Nuclear War"
- Joe Matthews (13 October 2012) "Cuban missile crisis: The other, secret one", BBC
- Soviet naval map of Foxtrot submarine locations off of Cuba, ca. October 1962
- COMASWFORLANT (Commander, Anti-Submarine Warfare Forces, Atlantic) cable to AIG 43, October 29, 1962. The Underwater Cuban Missile Crisis: Soviet Submarines and the Risk of Nuclear War National Security Archive Electronic Briefing Book No. 399, October 24, 2012. National Security Archive. Retrieved March 31, 2015
