Anaqnorizis

Aristotelin “Poetika” əsərində istifadə etdiyi qədim yunan sözü olan “anaqnorizis ” (ἀναγνώρισις) — dramatik əsərdə sirrin üzə çıxması, baş qəhrəmanın öz illüziyalarını itirməsi və ətrafında baş verənlərin əsl mahiyyətini dərk etdiyi bir dönüş nöqtəsidir. Anaqnorizis, bir qayda olaraq, hərəkətin kulminasiya nöqtəsi ilə üst-üstə düşür, bundan sonra hadisələr razvyazkaya meyllidir.

Anaqnorizisə etalon misal olaraq, Aristotel "Hökmdar Edip" əsərində baş qəhrəmanın öz atasını öldürdüyünü və öz anası ilə evləndiyini öyrənməsini göstərir. Bu misal daha effektivdir, çünki anaqnorizis "peripetiya" ilə müşayiət olunur - qəhrəmanın xoşbəxtlikdən ani olaraq bədbəxtliyə keçməsi.

Anaqnorizis anı: “Səhvlər komediyası” tamaşası üçün köhnə posterdə əkizlərin görüşü

Aristotelin fikrincə, anaqnorizis və peripetiya “ruhun başına gələn faciədir”. Bununla belə, təkcə faciələr anaqnorizis gözləntisi üzərində qurulmur, həm də bir çox komediyalar (ən pis düşmənlərin əslində yaxın qohumlar olduğu və ya Şekspirin "On İkinci Gecə"sindəki Violanın qadın olduğu və s.) detektiv hekayələr ola bilər.