Antonov (zavod)
| Antonov | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sənaye | Aviasiya sənayesi |
| Məhsulu | hava nəqliyyatı |
| Təsis tarixi | 1920 |
| Baş qərargahın yeri | |
| Struktur | |
| Ana şirkət | Antonov (şirkət) |
| www.antonov.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Antonov zavodu — Kiyevdə yerləşən Ukrayna aviasiya sənayesi dövlət müəssisəsi.
Hal-hazırda Antonov ASTC im-ə bağlıdır. O. K. Antonov adına ASTC Dövlət Müəssisəsinin filialı adlandırılır.
Tarix
[redaktə | vikimətni redaktə et]1920—1991
[redaktə | vikimətni redaktə et]12 saylı Dövlət Aviasiya Zavodu (QAZ-12) 1920-ci il sentyabrın 9-da Hərbi Sənaye Şurasının 15178 saylı qərarı ilə kiçik təmir sexləri əsasında qurulmuşdur. Zavodun ilk direktoru və əslində onun təşkilatçısı professor V.Bobrov olmuşdur[1].
İlk illərdə zavodun əsas fəaliyyəti istismarda olan xarici istehsallı təyyarələrin təmiri və onlar üçün ehtiyat hissələrinin istehsalı olur.
1923-cü ildə zavodda K. Kalinin rəhbərlik etdiyi konstruktor bürosu qurulur.
1925-ci ildə zavod 4 yerlik sərnişin təyyarəsi K-1 olan orijinal dizaynlı ilk təyyarənin istehsalını mənimsəyir. Bundan əlavə, zavod planerlər və hidroplanerlər istehsal edir, 1931-ci ildə avtojirlərin istehsalına da yiyələnir.
1932-1934-cü illərdə zavod yüksək sürətli altı oturacaqlı XAI-1 sərnişin təyyarəsini inkişaf etdirir (istehsal 1934-cü ildə mənimsənilir).
1937-ci ildən sonra zavod V. Tairov tərəfindən dizayn edilmiş OKO-1, OKO-2 və OKO-6 təyyarələrini istehsal edir.
Böyük Vətən müharibəsi başlayandan sonra, 25 iyun 1941-ci ildə zavod (Qarmatnaya küçəsində yerləşir) alman bombardmanının hədəfinə çevrilr, sonra cəbhə xəttinin şəhərə yaxınlaşması ilə əlaqədar zavodun avadanlıqları şərqə köçürülür.
6 noyabr 1943-cü ildə Kiyev azad edildikdən sonra zavod bərpa edilərək Po-2 təyyarələrinin təmiri, Yak-3 və Yak-9-ların yığılması işlərini həyata keçirir.
1945-ci ildə zavoda Bratuxin tərəfindən hazırlanmış vertolyotların istehsalı zavoda həvalə edilir, lakin bu qərar 1946-cı ildə Mi-1-in istehsalına başlanması səbəbindən həyata keçirilməmiş qalır (istehsal cəmi 5 ədəd olur).
23 avqust 1948-ci ildə zavod Aviasiya Sənayesi Nazirliyindən 1949-cu ildə 50 ədəd (onlardan 2-si birinci yarıda) istehsalı üçün sifariş alan An-2 təyyarəsinin kütləvi istehsalına başlayır. OKB-153-ün işçiləri zavodun rəhbərliyi ilə münasibətlərdə çətinliklərlə üzləşirlər. Antonovun aviasiya sənayesi nazirinə məktubundan:
|
“Zavodun planı yerinə yetirməməsinin əsas səbəbi istehsalın təşkilinin son dərəcə aşağı səviyyədə olmasıdır. Zavodun işində iştirak edərək uzun müddət zavodun direktoru M. Q. Mironovun fəaliyyətini müşahidə etmişəm və indi də onun dəyişdirilməsində israrlıyam”. | 
|
1950-ci ildə An-2-nin kütləvi istehsalına başlanmasına töhfə verən Pyotr Şelest zavodun direktoru təyin edilir. Ümumilikdə zavodda 3320 belə təyyarə istehsal edilib.
1954-1956-cı illərdə zavod An-8 hərbi nəqliyyat təyyarəsinin prototipini istehsal etmişdir.
1959-1978-ci illərdə zavodda An-24 sərnişin təyyarəsi kütləvi istehsala buraxılır. Ümumilikdə zavod müxtəlif modifikasiyalı bu təyyarələrdən 1028 ədəd istehsal etmişdir.
1969-1985-ci illərdə zavod 1402 An-26 təyyarəsi istehsal edib.
1974-cü ildə zavod Kiyev Aviasiya İstehsalat Birliyinin tərkibinə daxil olur.
1979-2003-cü illərdə zavod 18 ədəd An-124 Ruslan təyyarəsi istehsal etmişdir.
1979-cu ildən zavod müxtəlif versiyalarda An-32 təyyarələri istehsal edir.
1980-ci illərin sonlarında zavod An-70 hərbi-nəqliyyat təyyarəsinin istehsal proqramına cəlb edilib.
1991-ci ildən sonra
[redaktə | vikimətni redaktə et]1994-cü ildə zavod Kiyev trolleybusunun istehsalını mənimsəməyə başlayır. Trolleybus istehsalı 2004-cü ilə qədər davam edir.
1997-ci ilin avqustunda zavod Ukraynanın iqtisadiyyatı və təhlükəsizliyi üçün strateji əhəmiyyət kəsb edən müəssisələrin siyahısına daxil edilir[2][3][4].
2004-cü ildən AVIANT zavodu An-148 təyyarələrinin istehsalı proqramının həyata keçirilməsində iştirak edir, 2006-cı ildən bu proqram zavod üçün əsas olmuşdur. 10 avqust 2007-ci ildə zavod An-148-in istehsalı üçün təsdiq sertifikatı alır və onun kütləvi istehsalına başlayır (cəmi 33 təyyarə istehsal edilir).
14 mart 2007-ci ildə "AVIANT" zavodunun daxil olduğu "Ukrayna Aviasiyası" Dövlət Aviasiya Konserni qurulur[5].
2008-ci ildə başlayan iqtisadi böhran və Ukraynanın ÜTT-yə daxil olması zavodun vəziyyətini çətinləşdirir. 30 oktyabr 2008-ci ildə AVIANT zavodu Antonov Dövlət Müəssisəsinin tərkibinə daxil olur[6]. 22 aprel 2009-cu ildə zavoda Ukraynanın Stabilləşdirmə Fondundan 90 milyon qriven ayrılır və 17 iyul 2009-cu ildə Ukrayna hökuməti zavoda 858 milyon qriven məbləğində istiqraz buraxmağa icazə verir. Birləşmə prosesi nəhayət 2009-cu ilin dekabrında tamamlanır[7], 2010-cu ildə şirkətin borcları ödənilir[8].
9 iyun 2010-cu ildə Ukrayna Nazirlər Kabineti 405 nömrəli qərar qəbul edir, ona görə zavod dövlət dəstəyi alan Ukrayna aviasiya sənayesi müəssisələrinin siyahısına daxil edilir[9].
2011-ci ildə zavod An-158 təyyarəsinin seriyalı istehsalına başlayır.
Artıq 2016-cı ildə Antonov bir dənə də təyyarə istehsal etməyib, buna səbəb Ukrayna tərəfinin Rusiya ilə əməkdaşlığı pozması və Rusiya komponentlərinin alınmasını dayandırması olub[10].
Böyük tutumlu təyyarələrin qurulmasında təcrübənin olmaması və buna ehtiyac ÇXR-i Antonov Dizayn Bürosu və Motor Sich ilə müqavilə bağlamağa vadar edir[11]. Ukrayna şirkətinin işçiləri üçün ailələri ilə birlikdə yaşayacaqları Şensi əyalətində istehsal sexləri və mənzillər tikilir. Texnologiyanın alınması Çin Xalq Azadlıq Ordusu Hərbi Hava Qüvvələrinə KJ-2000 AWACS təyyarəsinin qurulması zamanı olduğu kimi xarici təyyarələrin alınmasından asılılıqdan tamamilə qurtulmağa imkan verəcək.
2010-cu ildən bəri Antonov cəmi 12 təyyarə istehsal edib, 2014-cü ildən isə cəmi iki ədəd yığılıb.
Mükafatlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]8 sentyabr 1970-ci ildə aviasiya texnikasının istehsalında əldə etdiyi uğura görə zavod "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni ilə təltif edilmişdir. 1980-ci il oktyabrın 15-də zavod istehsalın və beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafına verdiyi töhfəyə görə Qızıl Merkuri Beynəlxalq Mükafatına layiq görülüb. 1995-ci ildə zavod sosial-iqtisadi böhran şəraitində uğurlu iqtisadi sağ qalma və inkişafa görə Birmingem Məşəli Beynəlxalq Mükafatına layiq görülür.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Киевское авиационное производственное объединение имени 50-летия Октября // Украинская Советская Энциклопедия. том 5. Киев, «Украинская Советская энциклопедия», 1981. стр.48-49
- ↑ "Постанова Кабінету міністрів України № 911 вiд 21 серпня 1997 р. «Про затвердження переліку підприємств, які мають стратегічне значення для економіки і безпеки держави»". 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-17.
- ↑ Постанова Кабінету міністрів України № 1346 вiд 29 серпня 2000 р. «Про затвердження переліку підприємств, які мають стратегічне значення для економіки і безпеки держави»
- ↑ "Постанова Кабінету міністрів України № 1734 вiд 23 грудня 2004 р. «Про затвердження переліку підприємств, які мають стратегічне значення для економіки і безпеки держави»". 2017-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-17.
- ↑ Постанова Кабінету міністрів України № 428 вiд 14 березня 2007 р. «Про утворення державного авіабудівного концерну „Авіація України“»
- ↑ "Постанова Кабінету міністрів України № 1014 вiд 30 жовтня 2008 р. «Питання державного авіабудівного концерну „Авіація України"»". 2017-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-17.
- ↑ Два авиазавода выпустят облигаций почти на 2,5 млрд грн.[ölü keçid] // еженедельник «2000» от 19 июля 2009
- ↑ Сергей Александров. О «крыльях Родины» без эмоций[ölü keçid] // еженедельник «2000» № 45 (533) от 12-18 ноября 2010
- ↑ «Антонов» прекратил выпуск самолётов из-за разрыва кооперации с РФ Arxivləşdirilib 2018-04-29 at the Wayback Machine // РГ, 9 сентября 2016
- ↑ «Антонов» прекратил выпуск самолётов из-за разрыва кооперации с РФ Arxivləşdirilib 2018-04-29 at the Wayback Machine // РГ, 9 сентября 2016
- ↑ Максим Казанин. "Заробитчане в Поднебесной". www.vpk-news.ru (rus). Ассоциация Военно-промышленных компаний. 2017-07-26. 2017-08-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-20. (#redundant_parameters)