Astragalus paradoxus

Astragalus paradoxus
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Triba: Galegeae Yarımtriba: Astragalinae Cins: Gəvən Növ: Astragalus paradoxus
Beynəlxalq elmi adı
Astragalus paradoxus Bunge
Şəkil axtarışı NCBI   144138 EOL   646231

Astragalus paradoxus (lat. Astragalus paradoxus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" — CR A2c+3c; B1ac(i) +2ab(i,ii,iii). Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Hündürlüyü 4-7 (15) sm olan çoxillik ot bitkisidirdir. Kökətrafı yarpaqlar 3-9 sm uzunluqda, tərs yumurtavari, bəzən dəyirmi; çiçəkləri tək, gövdənin əsasında 2-3 ədəd, kasacıq boruvari çılpaqdır, tac 4-5 sm uzunluqda, ağımtıl, çəhrayı və ya bənövşəyi rəngli, qayıqcıqlıdır. Paxla meyvəsi oturaq, 7-10 mm uzunluğunda, şarşəkilli-yumurtavari, itiucludur.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə may, meyvəvermə iyun ayına təsadüf edir. Kserofitdir. Aşağı və orta dağ qurşağında, quru, daşlı-çınqıllı və qumlu yamaclarda təsadüf olunur.

Yayılması

Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Culfa rayonu — Əlincəçay vadisi, Babək rayonu — Nehrəm kəndi ətrafı; Ordubad rayonu — Çənnəb kəndi ətrafı).

Sayı və tendensiyası

Məhdud ərazilərdə yayıldığından itmə təhlükəsi altındadır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Populyasiyalarının azlığı, ekoloji və antropogen təsirlər.

Mühafizə tədbirləri

Təbiətdəki vəziyyəti böhran həddə çatmış və nəsli kəsilmə ehtimalı olan növ kimi Arpaçay Dövlət Təbiət Yasaqlığı və Ordubad Dövlət Təbiət Yasaqlığı ərazisində yayıldığı sahələr xüsusi nəzarət altına alınmalı və təbii populyasiyaları mühafizə olunmalıdır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Tragacantha paradoxa (Bunge) Kuntze

Heterotipik sinonimləri

• Astragalus brevipedunculatus Ranjbar