Azərbaycanda pivə
Azərbaycanda pivə populyar alkoqollu içkilərdən biridir. Pivəni Azərbaycanda "narıncı qızıl" da adlandırırlar.[1][2] Carlsberg Azərbaycan ölkədəki ən böyük pivə istehsalçısıdır.[3] 2014-cü ilin məlumatına əsasən Azərbaycan pivə istehlakına görə müsəlman ölkələri arasında dördüncü yerdədir.[4] 2020-ci ildə Azərbaycanda 54,7 milyon litr pivə istehsal olunub[5] və Azərbaycandakı arpa ehtiyatlarının cəmi 0,96 %-i (13.203 ton) pivə istehsalına sərf olunub.[6]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1868–1960[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda pivə istehsalının əsası XX əsrdə Yelenendorfda yaşayan almanlar tərəfindən qoyulub.[2] Yelenendorfdakı alman icmasına mənsub olan Forer qardaşları 1868-ci ildə pivə zavodu tikdiriblər.[2] Zavodun illik pivə istehsal əvvəlcə cəmi 12 min litr idi.[2] Vaxt keçdikcə Azərbaycanda pivəyə olan təlabat artmış və 1911-ci ildə zavodda 21.900 vedrə pivə istehsal olunmuşdur.[2] Bu zavod gücünə görə XX əsrin əvvəllərində Zığda yerləşən Bakı pivə zavodundan sonra ikinci yeri tuturdu.[2] Forer qardaşlarının Bakıda da mağazaları vardı, Kolyubakinskiy və Mariinskiy küçələrinin kəsişməsində, Nağıyevin evində yerləşirdi.[2]
Sovet hakimiyyətindən sonra zavod bağlanıb.[2] 1949-cu ildə Yelenendorfdakı pivə zavodu Kirovabad pivə zavodu adı ilə fəaliyətini bərpa etsə də, 2006-cı ildə fəaliyyətini dayandırmışdır.[2]
Azərbaycanda ikinci pivə zavodu Zığda inşa edilib.[2] Bu zavodda Jiqulevskoe pivəsi istehsal olunurdu.[2] Zavodun əsası avstriyalı tacir və zadəgan Alfred Yozef Mariya fon Vakano tərəfindən qoyulmuşdu.[2] O, 1889-cu ildə Bakıda (indiki İsrafil Məmmədov küçəsində) pivə anbarı da tikdirmişdir.[2]
1960–hazırda[redaktə | mənbəni redaktə et]
1960–1970-ci illərində Azərbaycanın pivə təlabatı dayanmadan artdığı üçün bu dövrdə Azərbaycan ərazisində yeni-yeni pivə zavodları açılmağa başlayıb.[1] Bu cür zavodlardan biri keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin ərazisində yeganə olan Əsgəran alkoqolsuz pivə zavodu idi.[1] Salyanda (1965), Yevlaxda (1967), Xaçmazda (1969), Mingəçevirdə (1975), Sumqayıtda (1975) və Zaqatalada (1979) pivə zavodları açılmışdır.[2] 1969-cu ildə Azərbaycan SSR-də ən böyük pivə zavodu olan Xırdalan zavodu istifadəyə verilib.[1] Bu zavod Bakıdan 10 kilometr aralıda, Xırdalan qəsəbəsində yerləşirdi.[1] Həmin dövrdə zavod Bakı-Pivə istehsal birliyinə məxsus idi və SSRİ-dəki ən böyük altı pivə zavodundan biri idi.[1]
1997-ci ildə zavod Fransanın "Group Castel" tabeçiliyinə keçmiş və 1998-ci ildə zavodda yenidənqurma işləri aparılmışdır.[1] İllik istehsal gücü 6 milyon dekalitr olan "Bakı Kastel" zavodunun açılışı 2000-ci ildə baş tutmuşdur.[1] Rəsmi açılışda Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyev də iştirak etmişdi.[1] Bu müəssisədə Xırdalan pivəsinin istehsalına başlanmış,[1] "Xırdalan Qara", "Xırdalan 7/7", "33 Export", "Bizim pivə", "Əfsanə" pivə markaları ortaya çıxmışdır.[2] 2008-ci ilə qədər bu şirkətin məhsulları Azərbaycan pivə bazarının 70 faizdən çoxunu əhatə edirdi.[1]
18 may 2021-ci il Azərbaycan İqtisadiyyat Nazirliyi və Carlsberg Azərbaycan arasındakı müqaviləyə əsasən şirkət 2021–2025-ci illər ərzində pivə istehsalının inkişafına 25 milyon manatdan çox qoyacaq.[1] 2021-ci ildə Carlsberg Azərbaycan tərəfindən ilk dəfə yerli arpadan pivə istehsal olunub.[3]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 "Pivəbişirmənin çiçəklənməsi və ya Azərbaycanda ən müasir pivə zavodunun yaranması haqqında". Azertag (az.). 6 avqust 2021. 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 "Neft bumu və almanlar: Azərbaycanda "narıncı qızıl" necə meydana gəldi – FOTO". 1news (az.). 9 iyul 2021. 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.
- ↑ 1 2 "Yerli arpadan hazırlanmış pivə istehsalına başlanılıb". Azertag (az.). 16 sentyabr 2021. 2021-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.
- ↑ "Azərbaycan pivə istehlakına görə müsəlman ölkələri arasında "dördüncüdür"". BBC Azərbaycan. 2021-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.
- ↑ "Sənaye məhsullarının ən mühüm növlərinin natura ifadəsində istehsalı". Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (az.). İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.[ölü keçid]
- ↑ "Arpa ehtiyatları və istifadəsi". Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (az.). İstifadə tarixi: 22 oktyabr 2021.[ölü keçid]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Azərbaycanda pivə ilə əlaqəli mediafayllar var.
