Balqabaq şorbası
| Balqabaq şorbası | |
|---|---|
 | |
| Tərkibi | |
| Əsas |
|
| Təfərrüatları | |
| Tipi | şorba |
Balqabaq şorbası əsas tərkib hissəsi kimi balqabaqla hazırlanan şorbadır . Hazırlanması üçün adi balqabaq və ya muskat balqabağı istifadə olunur[1] . Şorba şirin və ya pikant ola bilər. Ən çox yayılmış konsistensiya — püre şəkilli və ya qaymaqlı şorbalardır .
Hazırlanması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Balqabaq kəsilir və qaynadılır (bəzən əvvəlcədən qızardılır). Soğan və kök qızardılır. Kartof əlavə edilərsə, qaynadılır. Sonra su, süd, tərəvəz və ya ət bulyonu ilə qarışdırılır[2] . Çox vaxt krem, nadir hallarda isə qatıq əlavə olunur. Sonra kütlə püre halına salınır, püre halına salınır və ya blenderdə əzilir. Digər tərəvəzlər (pomidor, gül kələm, lobya, qarğıdalı), dənli bitkilər (düyü), ət parçaları (toyuq, donuz) ilə reseptlər var. Şorba kokos südü ilə də hazırlanır. Balqabaq şorbasına müşk adaçayı, kəklikotu, zirə, darçın, zəncəfil, duz və istiot kimi ədviyyatlar daxil ola bilər. Balqabaq toxumu, kreker, çips, ilə verilir. İsti və ya soyuq hallında verilir.
Dünyada
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yeməyin müxtəlif versiyaları bir çox Avropa ölkələrində, ABŞ-də və Şimali Amerika, Asiya və Avstraliyanın digər ərazilərində tanılınır.
Balqabaqdan "xidmətçi yeməyi" kimi istifadə edilirdisə də, donuzlara yedizdirilsə də, balqabaq şorbası da ən azı 18-ci əsrdən bəri burjua və aristokratik mətbəxin bir hissəsi olmuşdur. Johann Georg Krünitz-in "İqtisadi Ensiklopediya"sında (Krünitz' Oeconomische Encyclopädie, 1773–1858) müxtəlif reseptlər qeyd olunur: qaynadılmış və ya doğranmış balqabaqdan, süd və ya xaşxaş toxumu, darı və bibərdən hazırlanmış doyurucu püre şorbası, blinçik ilə verilir. Həmçinin ət suyu, parmesan və bişmiş cəfəri ilə yumşaq; həmçinin bibər, göyərti, süd, çörək qırıntıları və qızardılmış çörək dilimləri ilə yağda qızardılmış, doğranmış balqabaqdan hazırlanır[3] .
Pelleqrino Artusi 1891-ci ildə italyan mətbəxi ilə bağlı əsərinə Krunitsin təsvir etdiyinə bənzər balqabaq şorbasını daxil etmişdir: bulyonda bişmiş, süzülmüş, bulyon və yüngül sous ilə, parmesan pendiri və qızardılmış çörək parçaları ilə süfrəyə verilən sarı balqabaqdır[4] .
ABŞ
[redaktə | mənbəni redaktə et]Erkən Amerika kolonistləri tərəfindən hazırlanan balqabaq "pirojnaları" şirin, qaymaqlı şorbadan daha çox balqabaqda verilən ləzzətli şorbaya bənzəyirdi.
Balqabaq şorbası ABŞ- da məşhur Şükran günü yeməyidir[5] .
Balqabaq şorbası Vyetnam müharibəsi zamanı Şimali Vyetnam əsir düşərgələrində əsir düşənlər üçün əsas yemək idi[6] .
Belarusiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Balqabaqdan və ya balqabaqdan hazırlanan milli Belarus şorbası qarbuzok adlanır[7] .
Afrika
[redaktə | mənbəni redaktə et]Balqabaq şorbası Şimali Afrika mətbəxindən və Cənubi Afrika ölkələrinin — Mozambik və Namibiya mətbəxlərindən hazırlanan şorbadır.
Haiti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Balqabaq və mal ətindən hazırlanan jumu şorbası ənənəvi olaraq Haitidə 1804-cü ildə Haitinin müstəqilliyi şərəfinə Yeni ildə(yanvarın 1-də) yeyilir. Köləlik dövründə bu ləzzətdən yalnız fransız müstəmləkə ağaları və plantasiya sahibləri yeyə bilərdi[8][9] . İnqilabdan sonra azad haitililər nəhayət ki, şorbanı yeyə bildilər və o, azadlıq, emansipasiya və müstəqillik simvoluna çevrildi . 2021-ci ilin dekabrında cümə şorbası UNESCO- nun bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilmişdir[10][11]
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Balqabaq krem şorbası -
Parçalanmış balqabaqdan hazırlanan ilə balqabaq şorbası -
Qovrulmuş muskat balqabaqdan balqabaq şorbası -
Pomidor-balqabaq şorbası
.jpg)
.jpg)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Soup. DK Publishing. 2009. səh. 176. ISBN 978-0-7566-6549-4.
- ↑ Bittman, Mark. "The Minimalist; A Pumpkin Soup for Fall: It's Almost Too Easy". The New York Times. 1997-10-15. 2020-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-15.
- ↑ Kürbiß. In: Johann Georg Krünitz: Oeconomische Encyclopädie. Berlin 1773 bis 1858, Band 56, S. 726–728. Volltext. Arxivləşdirilib 2003-08-03 at the Wayback Machine
- ↑ Der Silberlöffel. Phaidon Verlag, Berlin 2006, ISBN 0-7148-9665-9.
- ↑ "Pumpkin Soup". Mahalo.com. 2008-10-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-23.
- ↑ Maurer, Harry. Strange Ground: An Oral History of Americans in Vietnam, 1945–1975. Da Capo Press. 1998. səh. 415. ISBN 978-0-306-80839-5.
- ↑ Барагамян Анаит. Белорусская кухня. ЗАО ИД «Комсомольская правда». 2011. Arxiv surəti Wayback Machine saytında
- ↑ Chrisphonte, Jenna. "Soupe joumou, a symbol of freedom and hope, is a New Year's Day tradition for Haitians everywhere". Washington Post (ingilis). ISSN 0190-8286. 2021-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-15.
- ↑ Trouillot, Lyonel. "Haiti's New Year's Day soup has made headlines. But let's not be naive about its symbolism". the Guardian (ingilis). 2022-01-01. 2022-01-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-02.
- ↑ Press, redaktor"43 elements inscribed on UNESCO's intangible cultural heritage lists". UNESCO. 2021-12-16. 2021-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-16.
- ↑ Dehghan, Saeed Kamali. "Culture in a bowl: Haiti's joumou soup awarded protected status by Unesco". www.theguardian.com. 2021-12-17. 2022-01-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-17.