Bankə
Bankə | |
---|---|
![]() | |
39°24′50″ şm. e. 49°14′56″ ş. u. | |
Ölkə |
![]() |
Rayon | Neftçala rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 7911 (2020) nəfər |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | AZ 4713[1] |
![]() |
Bankə — Azərbaycan Respublikasının Neftçala rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə.
Kür çayının sol sahilində, Cənub-Şərqi Şirvan düzündədir. Balıq sənayesinin inkişafı ilə əlaqədar 1842-ci ildə salınmışdır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Neftçalanın ən məşhur qəsəbəsi qara kürüsü ilə məşhurdur. Deyilənlərə görə, vaxtilə Bankə qəsəbəsindən xüsusi olaraq qablaşdırılmış kürülər özəl hədiyyə kimi Stalin, Tetçer, Qandi kimi dünya liderlərinə yollanıb. Bankə özünəməxsus zəngin tarixi olan yaşayış məntəqəsi və balıq sənaye mərkəzidir. 1935-ci ildən şəhər tipli qəsəbədir: I Mayak, Yenikənd, Qırmızı Şəfəq, Sübh yaşayış məntəqələri, Nord-Ost Qoltuq kəndi, II Mayak yaşayış məntəqəsi daxildir. Bankənin tarixi XIX əsrin I yarısından başlanır. XIX əsrdə qəsəbədə balıqçılığın inkişafına təkan verən amil Tatar məhəllə kəndində əsası 1842-ci ildə qoyulan Boji Promısel-in yaranması olub. Toponimi burada yerləşən banka zavodundan əmələ gəldiyini söyləyənlər yanılırlar. Çünki bankə suyun içərisində yüksək yer deməkdir. Eyni zamanda dənizin nisbətən dayaz yerlərinə də bankə deyirlər. Bu cür yerlər dənizdə gəmiçilik üçün çox təhlükəlidir. Vaxtilə qəsəbənin yerləşdiyi ərazi tamamilə su ilə əhatəli olub. Sonra dəniz tədricən geri çəkilməyə başlayıb. Su aşağıya endikcə torpaq sahə üzdə qalıb. Bankə Neftçalanın içində adaya bənzəyir.[2]
Adı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bank/banka "sahil", "dayaz yer", "kicik boğaz" və ya dənizin dayaz yerlərindən ibarət olan sahəsi (Xəzər dənizində Kür bankəsi)[3] mənası bildirən Hind-Avropa mənşəli sözdür. Geniş Avrasiya arealında rast gəlinir. Bankə həmin sözün yerli tələffüzə uyğunlaşdırılmış variantıdır. 1933-cü ildə Banq-mədən variantında qeydə alınmışdır.[4].
Coğrafiyası və iqlimi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bankə qəsəbəsinin iqlimi quru səhra və yarım səhra iqlimidir.Kür çayı və ona yaxın ərazilərdə geniş əkinçilik tarlaları və otlaqlar var. Xəzər dənizinə yaxın ərazilərin torpaqları şorandır.Ümumiyyətlə qəsəbə dəniz səviyyəsindən 26 və ya 28 metr aşağıdır. Burada yağış ildə 250–400 mm düşür. Qışı mülayim və çoxda soyuq olmur.
Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dövlət statistika komitəsinə göstəricilərinə əsasan 2020-ci ildə Bankə qəsəbə əhalisinin sayı 7.9 min nəfər olmuşdur.
1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 2011 |
---|---|---|---|---|
7260 | 6198 | 6398 | 6003 | 7300 |
İqtisadiyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bankə qəsəbəsində vaxtı ilə SSRİ dövründə fəaliyyət göstərən və o dövrün böyük kombinatlarından biri olan Bankə Balıq Kombinatı fəaliyyət göstərib. Kombinat hal-hazırda fəaliyyət göstərmir.
Əhali əkinçilik, heyvandarlıq və fərdi balıqçılıqla məşğul olur.
Din[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qəsəbədə "İmam Həsən" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir[9].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
![]() | Bu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir. |
- ↑ Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- ↑ "QARA KÜRÜ 17-ci ƏSRƏDƏK KASIB YEMƏYİ OLUB". musavat.com (Azerbaijani). 10 November 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 November 2014.
- ↑ Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, 1-ci cild, səh. 219. 2006; bankə[ölü keçid] sözü
- ↑ "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
- ↑ Перепись-1959
- ↑ Перепись-1970
- ↑ Перепись-1979
- ↑ Перепись-1989
- ↑ MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər. scwra.gov.az (az.)
Həmçinin oxu[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Əlisəfa Məmmədov - "Qarayazı düzündən Xəzər dənizinədək" (1979)
- Pirağa İsmayılzadə - "Muğanın təsərrüfat həyatı" (2009)
- Zoya Nuriyeva - "Azərbaycan sənayesində milli burjuaziya" (1999)
- Azər Turan - "Darülmöminin" (2012)
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Gülər Abbasova. "Tarixi Bankə - balıqçılıqdan kasıbçılığa" (az.). bbc.com. 2016-12-08. 2016-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-08.
![]() |
Neftçala rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |