Bankə

Bankə
Gerb
39°24′50″ şm. e. 49°14′56″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan Azərbaycan
Rayon	Neftçala rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00
Əhalisi
Əhalisi	7911 (2020) nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	AZ 4713
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

H.Z.Tağıyev adına Bankə Balıq Kombinatının tarixi inzibati binası

Bankə — Azərbaycan Respublikasının Neftçala rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə.

Kür çayının sol sahilində, Cənub-Şərqi Şirvan düzündədir. Balıq sənayesinin inkişafı ilə əlaqədar 1842-ci ildə salınmışdır.

Neftçalanın ən məşhur qəsəbəsi qara kürüsü ilə məşhurdur. Deyilənlərə görə, vaxtilə Bankə qəsəbəsindən xüsusi olaraq qablaşdırılmış kürülər özəl hədiyyə kimi Stalin, Tetçer, Qandi kimi dünya liderlərinə yollanıb. Bankə özünəməxsus zəngin tarixi olan yaşayış məntəqəsi və balıq sənaye mərkəzidir. 1935-ci ildən şəhər tipli qəsəbədir: I Mayak, Yenikənd, Qırmızı Şəfəq, Sübh yaşayış məntəqələri, Nord-Ost Qoltuq kəndi, II Mayak yaşayış məntəqəsi daxildir. Bankənin tarixi XIX əsrin I yarısından başlanır. XIX əsrdə qəsəbədə balıqçılığın inkişafına təkan verən amil Tatar məhəllə kəndində əsası 1842-ci ildə qoyulan Boji Promısel-in yaranması olub. Toponimi burada yerləşən banka zavodundan əmələ gəldiyini söyləyənlər yanılırlar. Çünki bankə suyun içərisində yüksək yer deməkdir. Eyni zamanda dənizin nisbətən dayaz yerlərinə də bankə deyirlər. Bu cür yerlər dənizdə gəmiçilik üçün çox təhlükəlidir. Vaxtilə qəsəbənin yerləşdiyi ərazi tamamilə su ilə əhatəli olub. Sonra dəniz tədricən geri çəkilməyə başlayıb. Su aşağıya endikcə torpaq sahə üzdə qalıb. Bankə Neftçalanın içində adaya bənzəyir.

Adı

Bank/banka "sahil", "dayaz yer", "kicik boğaz" və ya dənizin dayaz yerlərindən ibarət olan sahəsi (Xəzər dənizində Kür bankəsi) mənası bildirən Hind-Avropa mənşəli sözdür. Geniş Avrasiya arealında rast gəlinir. Bankə həmin sözün yerli tələffüzə uyğunlaşdırılmış variantıdır. 1933-cü ildə Banq-mədən variantında qeydə alınmışdır..

Coğrafiyası və iqlimi

Bankə qəsəbəsinin iqlimi quru səhra və yarım səhra iqlimidir.Kür çayı və ona yaxın ərazilərdə geniş əkinçilik tarlaları və otlaqlar var. Xəzər dənizinə yaxın ərazilərin torpaqları şorandır.Ümumiyyətlə qəsəbə dəniz səviyyəsindən 26 və ya 28 metr aşağıdır. Burada yağış ildə 250–400 mm düşür. Qışı mülayim və çoxda soyuq olmur.

Əhalisi

Dövlət statistika komitəsinə göstəricilərinə əsasan 2020-ci ildə Bankə qəsəbə əhalisinin sayı 7.9 min nəfər olmuşdur.

1959	1970	1979	1989	2011
7260	6198	6398	6003	7300

İqtisadiyyatı

Bankə qəsəbəsində vaxtı ilə SSRİ dövründə fəaliyyət göstərən və o dövrün böyük kombinatlarından biri olan Bankə Balıq Kombinatı fəaliyyət göstərib. Kombinat hal-hazırda fəaliyyət göstərmir.

Əhali əkinçilik, heyvandarlıq və fərdi balıqçılıqla məşğul olur.

Din

Qəsəbədə "İmam Həsən" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.

Həmçinin oxu

• Əlisəfa Məmmədov - "Qarayazı düzündən Xəzər dənizinədək" (1979)
• Pirağa İsmayılzadə - "Muğanın təsərrüfat həyatı" (2009)
• Zoya Nuriyeva - "Azərbaycan sənayesində milli burjuaziya" (1999)
• Azər Turan - "Darülmöminin" (2012)

Həmçinin bax

• Bankə apteki

Xarici keçidlər

• Gülər Abbasova (2016-12-08). "Tarixi Bankə - balıqçılıqdan kasıbçılığa" (azərb.). bbc.com. 2016-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-08.