Bit bazarı
Bit bazarı (alm. Flohmarkt, fr. Marché aux puces, ing. Flea market, Car boot sale, Swap meet, fin Kirpputori) — insanların köhnə, işlənmiş və ya sadəcə olaraq faydalı olmayan əşyaları satıb aldıqları yer. Həm də bit bazarında antikvarlar, əntiq əşyalar, kolleksiya əşyaları və digər xüsusi maraq doğuran mallar satılır və alınır. Mallar adətən olduqca ucuzdur və onların keyfiyyəti istehsal yeri, üsul (əldə qayırma və ya zavod), bu anda əşyanın populyarlığı, habelə birja bazarının özünün ölçüsü kimi bir neçə amildən asılıdır. Bəzən bir bit bazarında malların qiyməti bütövlükdə şəhər üzrə orta qiymətlərdən asılı ola bilər. "Bit bazarı" adı və anlayışı fransızcadan gəlir.
Bu tip bazar çox vaxt mövsümi olur. Bununla belə, son illərdə bu cür bazarların "formal" və "daimi" olmasıda müşahidə olunur.[1] Bu bazarlar, uzunmüddətli icarə ilə sabit tipli bazar (formal) və qısamüddətli icarə ilə mövsümi tipli bazarlar olaraq iki yerə bölünur.
Bu bazarlarda ardıcıl olaraq, istifadə olunan mallar, kolleksiya əşyaları, əntiq əşyalar və vintage geyimlər kimi əşyaların alına biləcəyi davamlı istehlaka diqqət yetirilir.[2]
Termin mənşəyi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bu cür bazar konsepsiyası minilliklər boyu mövcud olsa da, bit bazarı termininin mənşəyi mübahisəlidir. Bir nəzəriyyəyə görə, 18-ci əsrdə Nyu-York şəhərində, Manhettendə İst-River yaxınlığında "Maiden Lane"də yerləşən "Fly Market" bu cür assosiasiyaya başladı.[3][4]
İkinci bir nəzəriyyəyə görə, bit bazarı fransız marché aux puces sözundəndir və sözün hərfi mənasında "bit ilə bazar" kimi tərcümə olunur, çünki satılan əşyalar əvvəllər sahib olduğu və köhnəldiyi, ehtimal ki, bit ehtiva etdiyi üçün belə etiketlənmişdir.[5]
Məşhur bit bazarları[redaktə | mənbəni redaktə et]
İlk bit bazarlarından biri çox güman ki, Saint-Ouendəki Marché aux puces idi (Parisin şimal ətraflarında Seine-Saint-Denis bölgəsində yerləşir). Bu, Parisdəki dörd belə bazardan biri olan və geniş ərazidə yerləşən böyük bir bazardır. Bazar 19-cu əsrdə yaradılıb və əslində 14 ayrı bazardan ibarət vahid kompleksdir.
Yaponiyada ən məşhur bit bazarı Tokioda yerləşən Togo Shrine bazarıdır.[6]
Türkiyənin bir çox böyuk şəhərlərində bu cür bit bazarları vardır. Bunlardan İstanbulda Horhor Antikacılar Çarşısı (Horhor Bit Pazarı), Dolapdere bit bazarı, Feriköy bit bazarı, Kadıköy bit bazarı, Ankarada Ulus İtfaiye Meydanı bit bazarı, İzmirdə Yeni Bornova bazarını misal göstərmək olar.
Rusiyada bir neçə məşhur bit bazarı var. Ən məşhur və çoxdan fəaliyyət göstərən bit bazarı Sankt-Peterburqda Udelnaya dəmir yolu platforması və eyniadlı metro stansiyasının yaxınlığında yerləşir.[7]
Azərbaycanda bit bazarı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Azərbaycanda ən məşhur bit bazarı, Bakı şəhəri, Sabunçu qəsəbəsində yerləşir. Bu bazar, "rus bazarı" və ya "cındır bazarı" adlarıylada tanınır.[8]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ L., D. "Editorial Perspectives: Flea Markets". Science & Society. 70 (3). 2006: 301–307. doi:10.1521/siso.70.3.301. ISSN 0036-8237. JSTOR 40404837.
- ↑ Appelgren, Staffan. "Introduction: Circulating Stuff through Second-hand, Vintage and Retro Markets" (PDF). Culture Unbound. 7. 2015: 11. doi:10.3384/cu.2000.1525.15713. 2017-08-11 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-02-06.
- ↑ "History Blog Insight into History – A Weekly Instrospective Into The Past" (ingilis). 21 mart 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 fevral 2023.
- ↑ "Flea Markets in Arkansas". Arkansas Arts and Crafts (ingilis). Arkansas Department of Parks & Tourism. 2006. 22 avqust 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ "What is the origin of the term 'flea ... | Oxford Dictionaries". Oxford Dictionaries | English (ingilis). 11 aprel 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ "Крупнейшие блошиные рынки мира" (rus). AdMe — Творчество. Свобода. Жизнь. 3 iyul 2013. 12 iyul 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ "На блошиный рынок у «Удельной» наступает «цивилизация»: ее инициатор - загадочный фонд инвалидов - Online812')" (rus). www.online812.ru. 29 avqust 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.
- ↑ BBC. "Sabunçu: "rus bazarı" və ya "cındır bazarı"- ora haradır?". bbc.az. 2023-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 fevral 2023.