Bizəoxşar tıs-tıs
| Bizəoxşar tıs-tıs | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Bizəoxşar tıs-tıs (lat. Acantholimon acerosum) — plumbaqokimilər fəsiləsinin tıs-tıs cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cənubi Qafqaz, Cənub-Qərbi Asiya, İran-Turan coğrafi elementinə daxildir.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Diametri 15-25 sm olan yastıqvari formalı alçaq koldur. Yarpaqları 3-4 (1,5-5) sm uzunluqda, 1,0-1,5 mm enində olub, xətvari-bizvaridir. Aşağı hissədə yastı, yuxarıda üç hissəli, sərt, qalın, tikanlı olub, kənarları boyunca kirpikciklidir. Çiçək oxu sadə və ya bir yan budaqlı olub, 25 sm uzunluqdadır. Çiçəkləri çiçək qrupunun qalın oxu üzərində, az və ya çox dərəcədə bərabər məsafələrdə paylanmışdır. Sünbülcüklərin uzunluğu 15 mm-ə bərabərdir. Xarici çiçəkaltlıqları bir qədər uzun olub, nadir hallarda daxili çiçəkaltlığına bərabər və ya onlardan qısadır. Daxili çiçəkaltlığının uzunluğu həmişə kasacıq borucuğundan uzun olub, 9-12 mm, yumurtavari-neştərşəkilli, ucu bizdir. Kasacığın uzunluğu 14-15 mm, əsası kifayət qədər geniş qabarlı, qalınlaşmışdır və alt səthi tükcüklüdür. Kasacığın borucuğu 8-9 mm uzunluqda olub, tükcüklü, büküyü ağ rənglidir. Ləçəkləri çəhrayıdır. İyun-iyul ayında çiçəkləyir, iyul- avqustda toxumları yetişir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kserofitdir. Daşlı-çınqıllı ərazilərdə, daşlı yamaclarda, qayalıqlarda və çınqıllı yerlərdə bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Naxçıvan MR, Culfa rayonunun Qazançı, Əlincə və Ərəfsə kəndi ətrafında yayılmışdır.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yastıqvari forması bol çiçəkləməsi və çiçəklərini uzun müddət saxlaması, çox əlvan, parlaq rəngdə olmasına görə dekorativ yaşıllaşdırmada istifadə edilə bilər.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.